Μηχανή του Χρόνου: Το ένοχο μυστικό μιας πόλης στην Πολωνία

Από τη mixanitouxronou.gr:

Το 1941 στην πόλη Γεντβάμπνε της Πολωνίας που βρισκόταν υπό γερμανική κατοχή, έγινε ένα από τα μεγαλύτερα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Καθολικοί χριστιανοί εξόντωσαν τους Εβραίους συμπολίτες τους με την καθοδήγηση του γερμανικού στρατού. Εκτιμάται ότι 340 άνθρωποι δολοφονήθηκαν από τουλάχιστον 40 Πολωνούς.

Σύμφωνα με την απογραφή του 1921 το 61,9% του πληθυσμού στο χωριό Γεντβάμπνε ήταν Εβραίοι. Στις 10 Ιουλίου 1941, ο δήμαρχος Μαριάν Κάρολακ παρακίνησε μια ομάδα καθολικών Πολωνών να συγκεντρώσουν όλους τους Εβραίους της περιοχής στην κεντρική πλατεία. Τους χτυπούσαν και τους εξευτέλιζαν. Έδωσαν εντολή σε 40 από αυτούς να μεταφέρουν ένα άγαλμα του Λένιν. Στη διαδρομή τους ανάγκαζαν αν τραγουδάνε σοβιετικά τραγούδια. Τους οδήγησαν σε έναν αχυρώνα και τους εκτέλεσαν. Λίγο αργότερα οδήγησαν 300 ακόμα Εβραίους στην ίδιο αχυρώνα. Έβαλαν φωτιά και τους έκαψαν ζωντανούς. Οι δράστες ήταν γείτονές τους, συμπολίτες τους.Τα πτώματα θάφτηκαν σε δυο ομαδικούς τάφους.

Μετά τον πόλεμο, το 1949 οι πολωνικές αρχές συνέλαβαν 22 υπόπτους. Οι 12 από αυτούς φυλακίστηκαν και ένας καταδικάστηκε σε θάνατο. Δεν έγινε καμία προσπάθεια να βρεθούν τα ονόματα των θυμάτων. Για πολλά χρόνια η ενοχή των Πολωνών κατοίκων δεν είχε αποδειχθεί. Θεωρούσαν ότι το πογκρόμ της Γεντβάμπνε είχε γίνει μόνο από τους Γερμανούς. Το 1960 ο παραστρατιωτικός των ειδικών υπηρεσιών της Γκεστάπο και των SS Χέρμαν Σάπερ κατηγορούνταν ως επικεφαλής των πογκρόμ που έγιναν στην Πολωνία. Είπε ψέματα στο δικαστήριο ότι το 1941 ήταν απλώς οδηγός φορτηγού. Δεν καταδικάστηκε όμως ποτέ για την εγκληματική του δράση. Στη δίκη του 1976, αποφασίστηκε η ποινή των 6 ετών φυλάκισης. Δεν την εξέτισε ποτέ λόγω προβλημάτων υγείας. Το 2000 το Πολωνικό Ινστιτούτο Εθνικής Μνήμης ξεκίνησε έρευνες και πήρε καταθέσεις από 111 μάρτυρες. Το πόρισμα ήταν ότι η θηριωδία της Γεντβάμπνε είχε γίνει από Πολωνούς κατοίκους και είχε υποκινηθεί από Γερμανούς. Τα θύματα ήταν το λιγότερο 340 Εβραίοι και οι δράστες 40 Πολωνοί χριστιανοί. Το υπόλοιπο χωριό κράτησε παθητική στάση. Κάποιοι κατάφεραν να γλυτώσουν. Η οικογένεια Wyrzykowski έκρυψε 7 Εβραίους στο σπίτι της για να σωθούν.

Ένα έργο για τα πραγματικά γεγονότα στο χωριό Γεντβάμπνε

Η θεατρική παράσταση του Εθνικού Θεάτρου «Η τάξη μας» του Ταντέους Σλομποντζιάνεκ και σκηνοθεσία του Τάκη Τζαμαργιά, βασίζεται στα σκοτεινά γεγονότα που έγιναν στην Γεντβάμπνε κατά τον Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο. Πρόκειται για την ιστορία 10 Πολωνών συμμαθητών πριν και μετά την καύση των Εβραίων συμμαθητών και γειτόνων τους σε ένα αχυρώνα που έγινε με την καθοδήγηση των Γερμανών αλλά και με την δική τους εμπλοκή.

Οι φιλικές σχέσεις που μέχρι τότε είχαν δημιουργηθεί, καταστρέφονται. Μπορεί να τους συνδέει η εθνικότητα, αλλά τους χωρίζει η θρησκεία, κάτι που δημιουργεί μίσος ανάμεσά τους και οδηγεί τους καθολικούς μαθητές σε αποτρόπαιες πράξεις. Το έργο έχει μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες και είχε μεγάλη επιτυχία στο Ισραήλ, στην Ουγγαρία, στις Ηνωμένες Πολιτείες, στην Ιταλία, στον Καναδά, στη Σουηδία και στη Μεγάλη Βρετανία. Έχει κερδίσει το κορυφαίο Πολωνικό βραβείο λογοτεχνίας Nike το 2010, που για πρώτη φορά δόθηκε σε θεατρικό έργο.

Κατατάχθηκε ανάμεσα στα καλύτερα σύγχρονα ευρωπαϊκά έργα που γράφτηκαν κατά το 2009/10, από το European Theatre Convention. Η παράσταση ανεβαίνει στην κεντρική σκηνή του Εθνικού Θεάτρου.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ ΣΤΗ ΜΗΧΑΝΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ

Ο ήρωας πιλότος της Ολυμπιακής που πέταξε το τεράστιο τζάμπο με έναν κατεστραμμένο κινητήρα πάνω από τις πολυκατοικίες της Αθήνας. Γιατί μέχρι σήμερα η boeing θεωρεί ότι «έπεσε».

Θυμάστε την εποχή του ασταμάτητου θορύβου στα ΄80ς; Η εκστρατεία για την καταπολέμηση της ηχορύπανσης, που προκαλούσε «πονοκεφάλους, καρδιοπάθειες, έλκη και υπέρταση».