Η εκκλησία σε ρόλο ‘πυθίας’ για το όνομα της ΠΓΔΜ

Η θέση που εξέφρασε ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος μετά τη συνάντηση της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου για το ονοματολογικό ζήτημα της ΠΓΔΜ, αποτελεί το απαύγασμα της σοφίας που έχει αποκτήσει ένας οργανισμός με ιστορία σχεδόν 2000 ετών. Είναι διατυπωμένη έτσι ώστε όλοι -ή έστω οι περισσότεροι-  να νιώθουν ικανοποιημένοι, χωρίς μάλιστα να έχει πει τίποτε ουσιαστικό. Πρόκειται για μια μοναδική τεχνογνωσία που έχει επιτρέψει στον θεσμό  να μακροημερεύσει ανεξαρτήτως των λοιπών ιστορικών συνθηκών.

Πρωτίστως βέβαια έπρεπε να ικανοποιηθεί το ποίμνιο της Β. Ελλάδος και οι απανταχού σκληροπυρηνικοί. Για το λόγο αυτό η ανακοίνωση της ΔΙΣ ξεκαθαρίζει ότι η εκκλησία: “δεν μπορεί να αποδεχθεί την απονομή του όρου «Μακεδονία» ή παραγώγου του ως συστατικού ονόματος άλλου Κράτους”. Πρόκειται για μια θέση που επανέλαβε ο Αρχιεπίσκοπος και ουσιαστικά ισοδυναμεί με “μη λύση”. Εκτος και αν θεωρεί κανείς πιθανό ότι οι βόρειοι γείτονές μας που κυκλοφορούν εδώ και δυο δεκαετίες με το όνομα Μακεδονία, θα δεχτούν πλέον να ονομάζονται Θεσσαλία ή κάτι αντίστοιχο.

Για να μην προλάβει κανείς εγκάθετος να αναρωτηθεί “γιατί ασχολείται η Εκκλησία της Ελλάδος με τα εγκόσμια”, η ΔΙΣ φυλάει τα νώτα της αναφερόμενη στην “σχισματική αυτοαποκαλούμενη εκκλησία της Μακεδονίας”. Ως γνωστόν τα σχίσματα προκαλούν διαμάχες αιώνων μεταξύ των χριστιανών. Έτσι είναι αδιάφορο το γεγονός ότι το 65% του πληθυσμού της ΠΓΔΜ είναι χριστιανοί και μάλιστα ορθόδοξοι. Αυτό που ενοχλεί την Εκκλησία της Ελλάδος είναι η ανεξαρτησία της Μακεδονικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, την οποία και δεν αναγνωρίζει. Αναγνωρίζει αντίθετα την αρχιεπισκοπή Αχρίδος, την οποία ωστόσο δεν αναγνωρίζει η τοπική Κυβέρνηση. Στο τεράστιο αυτό μπέρδεμα, βοηθά βεβαίως και η χρήση του παλαιού ημερολογίου από τους χριστιανούς της Μακεδονικής εκκλησίας. Ολ’ αυτά βεβαίως είναι αρκετά σοβαρά για να δημιουργήσουν έριδες μεταξύ του κλήρου και ικανά για να αγνοήσουμε το γεγονός ότι μιλάμε για την θρησκεία της αγάπης.

Βεβαίως κάθε σωστός ιεράρχης γνωρίζει ότι πρέπει να διατηρεί τις καλές σχέσεις “με το γκουβέρνο”, κατά τη ρήση του βιομήχανου Μποδοσάκη. Αυτός ήταν ο λόγος για τον οποίο ο Αρχιεπίσκοπος έσπευσε να ξεκαθαρίσει ότι δεν συζητήθηκε μεν το θέμα της συμμετοχής της Εκκλησίας στα συλλαλητήρια, αλλά προσωπικά ο ίδιος είναι εναντίον. Με την προσεκτική αυτή διατύπωση, ο ορθόδοξος ιεράρχης με έναν σμπάρο πετυχαίνει τρία τρυγόνια. Πρώτον δεν απογοητεύει το ποίμνιο που θα ήθελε να συμμετάσχει, δεσμεύοντάς το με μια απόφαση της ΔΙΣ. Δεύτερον διαχωρίζει την προσωπική θέση του από  “ύποπτους” Βορειοελλαδίτες ιεράρχες που ενδεχομένως “ξεφύγουν” από τα όρια, όπως συνηθίζουν, χωρίς επίσης να τους δεσμεύει. Τρίτον στέλνει ένα σαφές μήνυμα στην Κυβέρνηση ότι -οργανωμένα τουλάχιστον- δεν πρόκειται να σταθεί εμπόδιο.

Αυτό βεβαίως δεν σημαίνει ότι διάφοροι ιεράρχες δεν θα σηκώσουν το δικό τους μπαϊράκι. Στο “αυθεντικό συλλαλητήριο για τη Μακεδονία” το 1992, κεντρικός ομιλητής ήταν ο τότε Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης, ο Παντελεήμων ο Β’, ενώ πρωτοστατούσε ο τότε Μητροπολίτης Δημητριάδος και αργότερα Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος. Όλ’ αυτά βέβαια είχαν συμβεί με τις ευλογίες του τότε Αρχιεπισκόπου Σεραφειμ αλλά η σημερινή κεφαλή της τοπικής εκκλησίας έχει αποδείξει ότι σέβεται το ποίμνιο και ακολουθεί τις επιταγές του ενώ λατρεύει να παρεμβαίνει σε κοσμικά θέματα, ντύνοντας τα με θρησκευτικό μανδύα. Θα είναι πολύ παράξενο αν ο Μητροπολίτης Άνθιμος τηρήσει μετριοπαθή στάση. Ιδίως αν βγουν μερικές χιλιάδες ανθρώπων στους δρόμους.

Η στάση της εκκλησίας έρχεται να προστεθεί σε μια σειρά από τοποθετήσεις που περιπλέκουν το ζήτημα του ονοματολογικού. Ένα μεγάλο κομμάτι της συντηρητικής Ελληνικής κοινωνίας φοβάται οποιαδήποτε αλλαγή και προτιμά να διατηρεί εκκρεμή τα θέματα παρά να “ξεβολευτεί” με τη λύση. Αυτό το κομμάτι της κοινωνίας προφανώς και βρίσκει εκφραστές. Η εκκλησία με την πανάρχαια τεχνογνωσία της θα μετρήσει τις αντιδράσεις και θα διαλέξει στρατόπεδο όταν σιγουρευτεί για το τι θέλουν οι πιστοί και η πλειοψηφία της κοινωνίας. Η μέχρι τώρα στάση της, της επιτρέπει να κινηθεί προς όλες τις κατευθύνσεις…

*Ο Σταμάτης Ζαχαρός είναι Αρθρογράφος του NEWS 24/7 και Σύμβουλος Έκδοσης της 24 MEDIA ( @SZacharos).