Από το λυκόφως του Καραμανλή και το λυκαυγές του Ανδρέα στο σημερινό χάος

Στο λυκόφως της δεκαετίας του ’70- όπου κυριάρχησε μέχρι το 1980 ο Κωνσταντίνος Καραμανλής- άρχισαν να διαφαίνονται τα πρώτα σημάδια εξάντλησης της οικονομίας. Η μικρή παραμονή του Γιώργου  Ράλλη στην πρωθυπουργία, προσπάθησε να συγκρατήσει τα ελλείμματα, αλλά παρασυρόμενη σε πλειοδοσία παροχών ώστε να ανακόψει το ρεύμα υπέρ του ΠΑΣΟΚ, το μόνο που κατάφερε ήταν να  επιταχύνει την “αλλαγή” που ο κόσμος είχε συνδέσει με τον Ανδρέα και το ΠΑΣΟΚ.

Στο λυκαυγές της δεκαετίας του ’80, όπου κυριάρχησε η ηγετική φυσιογνωμία του Ανδρέα, η αναντιστοιχία της επεκτασιμότητας της οικονομίας με την παραγωγικότητα καθώς και οι ανεξέλεγκτες παροχές, διεύρυναν τα ελλείμματα. Κάπως έτσι ξεκίνησε ο φαύλος κύκλος του δανεισμού. Αφού, όμως, προηγουμένως ο Μ. Δρεττάκης είχε φροντίσει να απογράψει τη “καμένη γη”. Δύο δεκαετίες αργότερα  τον μιμήθηκε ο Γ. Αλογοσκούφης με τα γνωστά αποτελέσματα.

Αξίζει να θυμηθούμε πως όταν ο Ανδρέας συνειδητοποίησε τον επαπειλούμενο εκτροχιασμό της οικονομίας και προσπάθησε να βάλει τάξη στα δημοσιονομικά- απ’ τη μια η ασθένειά του και απ’ την άλλη ο  εθισμός της κοινωνίας στην πλασματική ευμάρεια- η χώρα είχε πλέον εισέλθει σε τροχιά χρεοκοπίας.

Από τα μέσα της δεκαετίας του ’80 είχε εκπέμψει σήμα κινδύνου ο καθηγητής Ζολώτας(“οδεύουμε προς  πτώχευση”), προειδοποιούσε ο καθηγητής Αγγελόπουλος(“Η χώρα εισήλθε σε πορεία παρακμής”), ενώ το ’89 έλλειπαν από τα κρατικά ταμεία 300 δισ. δραχμές! Τότε η εσωτερική τρόικα της  κυβέρνησης(Σουφλιάς-Δραγασάκης- Γεννηματάς) τα βρήκε με… γνωστή και δοκιμασμένη πρακτική της φορολογίας στα καύσιμα και της έκτακτης εισφοράς( 5%).

Εν συνεχεία ο Κ. Μητσοτάκης στις αρχές της δεκαετίας του ’90, έκανε μια προσπάθεια νοικοκυρέματος- στη βάση των επίμονων συστάσεων του ΟΟΣΑ και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για διαρθρωτικές  μεταρρυθμίσεις- η οποία όμως ακυρώθηκε από τη δεύτερη πρωθυπουργία του Ανδρέα. Με τον ίδιο τρόπο ακυρώθηκε η πρώτη πρωθυπουργία του Κ. Σημίτη από τη δεύτερη πρωθυπουργία του Κ. Σημίτη.

Έτσι φθάσαμε στις εκλογές του Μαρτίου 2004, οι οποίες έφεραν στην εξουσία τον Κ. Καραμανλή. Κι ενώ όλοι περίμεναν την υλοποίηση του προεκλογικού αφηγήματος της “επανίδρυσης του κράτους”, αλλά  και των διαρθρωτικών αλλαγών στην οικονομία, μάθαμε(και μαζί μας οι “θεσμοί” που μας είχαν θέσει σε επιτήρηση από το 1994) μέσω απογραφής ότι… τους δουλεύουμε.

Ειρήσθω εν παρόδω ακόμα και οι Ολυμπιακοί Αγώνες, που θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν ως μοχλός ανάπτυξης, περιορίστηκαν στη διαχείριση της εικόνας των συντελεστών και στη τελετουργία.

Ακολούθησε η πρωθυπουργία του Γ. Παπανδρέου που με  ανεύθυνους και επιπόλαιους χειρισμούς έφερε τη χώρα στο κατώφλι του χάους. Τα όσα επακολούθησαν αποτελούν δίχως αμφιβολία το επιστέγασμα μιας καταστροφικής πορείας 40 χρόνων.

Μιας πορείας που ξεκίνησε με επεκτατικές οικονομικές πρωτοβουλίες, εν μέσω ενεργειακών κρίσεων, συνεχίστηκε με μεγαλύτερη επεκτασιμότητα(πχ προβληματικές που  πέρασαν στο κράτος) τη δεκαετία του ’80 επιδεινώνοντας όλα τα μεγέθη της οικονομίας, εκτίναξε το δημόσιο χρέος στις αρχές του ’90, για να καταλήξει στη “φούσκα” της δεκαετίας του 2000.

Προφανώς το σημερινό χάος είναι το αποτέλεσμα ενός αμαρτωλού παρελθόντος, στο οποίο πρωτεύοντα ρόλο διαδραμάτισαν οι πολιτικοί αλλά σημαίνοντα ρόλο είχαμε όλοι. Από τους κοινωνικούς εταίρους  μέχρι τις συνδικαλιστικές οργανώσεις. Οι ευθύνες, όμως, δεν περιορίζονται μόνο στο παρελθόν,  αλλά επεκτείνονται και στο άτολμο παρόν που αδυνατεί να εγγυηθεί το μέλλον.

Γιατί ενώ η χώρα έπιασε πάτο, χρεοκοπημένη πολιτικά και οικονομικά, η πολιτική ηγεσία στερείται της στοιχειώδους επάρκειας που θα εξασφάλιζε την αναγκαία συναίνεση που χρειάζεται η κοινωνία και η οικονομία.

*Ο Χάρης Παυλίδης είναι δημοσιογράφος