Για τη μοναδική Μελίνα της Ελλάδας

Έρχονται στιγμές στην ανάπηρη εποχή που ζούμε, που η νοσταλγία ανθρώπινης, πολιτικής και αγωνιστικής ποιότητας σε προτρέπει να ανακαλέσεις από το παρελθόν πρόσωπα που έγραψαν ιστορία στον τόπο μας, με απόλυτη ανιδιοτέλεια.

Δεν θα τολμούσα να πω τίποτα περισσότερο από την πραγματικότητα από τις συναντήσεις μου με την Μελίνα Μερκούρη. Το αντίθετο θα ήταν ασέβεια προς τη μνήμη της και την προσωπικότητα της μεγάλης αυτής κυρίας, της τέχνης, της πολιτικής, των κοινωνικών και εθνικών αγώνων.

Τη Μελίνα τη γνώρισα  αμέσως μετά τη μεταπολίτευση, από την κοινή μας φίλη Άννα Χαρίτου, πρόσωπο απολύτου εμπιστοσύνης της Μελίνας, που υπηρέτησε για πολλά χρόνια σε κορυφαίες θέσεις στην 11η Διεύθυνση της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Μελίνα, όπως πολλοί γνωρίζουν, λάτρευε την Ύδρα. Θεωρούσε δε προσωπική της ήττα το γεγονός ότι ο επίσης χαρισματικός άνθρωπος και οραματιστής, Αντώνης Τρίτσης, πήρε από το Υπουργείο Πολιτισμού την προστασία της Ύδρας και την πήγε στο ΥΠΕΧΩΔΕ.

«Δεν μπόρεσα να νικήσω τον Αντώνη στο ζήτημα της Ύδρας.Είχε γοητεύσει απολύτως τον Ανδρέα», μου είπε, όταν μαζί με μια ολιγομελή επιτροπή προσωπικοτήτων την επισκεφθήκαμε στο Υπουργείο Πολιτισμού, που τότε ήταν στην οδό Αριστείδου, για να διαμαρτυρηθούμε γι’ αυτή τη μεταβίβαση αρμοδιοτήτων.

Το 1993, η Μελίνα έγινε πάλι υπουργός Πολιτισμού και πήγαμε να την συγχαρούμε. Ο υπογράφων Μανόλης Τσακίρης ως πρόεδρος του Συλλόγου Οικολόγων Ύδρας, ο τότε πρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας Θεμιστοκλής Κουρουσόπουλος, ο πρέσβης Κωνσταντίνος Μπίτσιος, ο Δημήτρης Χαρίτος, πρόεδρος τότε της Ενώσεως Κριτικών Κινηματογράφου και αντιπρόεδρος του Συλλόγου.

Ήταν οι πρώτες μέρες που είχε αναλάβει το Υπουργείο και δεν είχε ενημερωθεί. Της είπαμε λοιπόν, «Μελίνα, η ΄Υδρα πριν από λίγους μήνες, επί υπουργείας Ντόρας Μπακογιάννη, επέστρεψε στο Υπουργείο Πολιτισμού».

«Την πήραμε, λοιπόν, την Ύδρα από τον Κωστάκη». Εννοούσε τον Λαλιώτη. «Μπράβο στην Ντόρα».

Θυμάμαι ότι της είχα φέρει δώρο ένα ναυτικό καπέλλο από το νησί, που το φόρεσε αμέσως για να φωτογραφηθεί μαζί μας. Την αποχαιρετήσαμε γρήγορα, δεν θέλαμε να την κουράσουμε. Γνωρίζαμε ότι η υπέροχη αυτή  γυναίκα έδινε τη μάχη για τη ζωή της με αξιοπρέπεια.

Την  άλλη μέρα, κατά τις 12 το μεσημέρι χτύπησε το τηλέφωνο στο γραφείο μου στην Τράπεζα. Ήμουνα τότε πρόεδρος του Συλλόγου Εργαζομένων της Εθνικής. Ήταν η Μελίνα.

«Μανόλη», μου είπε, με εκείνη την ιδιαίτερη βραχνάδα στη φωνή. «Το καπέλλο που μου έδωσες μου το πήρε ο Τζούλης». ‘Ετσι έλεγε τον Ντασέν. «Αν μπορείς, φέρε ένα όμοιο και για μένα».

Θα μπορούσα να μιλάω για ώρες πολλές για τη Μελίνα. Θα τελειώσω, όμως, σήμερα αναφέροντας ένα σημαντικό περιστατικό που έζησα στην οδό Αριστείδου.

Έξω από το Υπουργείο είχε οργανωθεί συγκέντρωση των εργαζομένων του, που διεκδικούσαν τη λύση αιτημάτων που χρόνιζαν. Σχεδόν όλοι ήξεραν ότι η Μελίνα δεν ήταν καλά, ωστόσο κατέβηκε η ίδια στον δρόμο να μιλήσει με τους απεργούς. Οι απεργοί όχι μόνον δεν την αποδοκίμασαν, όπως θα γινόταν με οποιονδήποτε άλλον υπουργό, αλλά άρχισαν να την χειροκροτούν.

Ήταν καταφανώς καταπονημένη. Το θηρίο δούλευε εντατικά μέσα της. Παρ’ όλα αυτά εκείνη γύριζε από πηγαδάκι σε πηγαδάκι και συζητούσε με τους απεργούς. Κάποια στιγμή ζήτησε ένα τσιγάρο. Πρώτα μια γυναίκα που βρισκόταν πολύ κοντά της κι ύστερα όσοι ήταν γύρω της φώναξαν: «Μην καπνίζεις Μελίνα, μη».

Και η συγκέντρωση άρχισε να διαλύεται σιγά-σιγά και σιωπηλά.

* Ο Μανόλης Τσακίρης είναι συγγραφέας λογοτεχνικών βιβλίων, μέλος της Ενώσεως Σεναριογράφων Ελλάδος, ενώ για 14 χρόνια υπήρξε στενός συνεργάτης του σκηνοθέτη Θεόδωρου Αγγελόπουλου. Υπήρξε σύμβουλος σε ζητήματα πολιτισμού στην ΓΣΕΕ και την ΟΤΟΕ και είναι πρόεδρος του ιστορικού υπερκομματικού Συλλόγου Οικολόγων Ύδρας.