Με ‘συν’ και ‘πλην’ έκλεισε το 2016 για το ΤΧΣ

Τα “συν” και τα “πλην” της περσινής χρονιά για το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ) δόθηκαν σήμερα στη δημοσιότητα, με αφορμή της επίσημης ανακοίνωσης του Απολογισμού για τη χρήση 2016. 

Χαρακτηριστικά αναφέρονται τόσο τα έσοδα του Ταμείου και οι αυξημένες ταμειακές ροές που είχε λόγω των αποπληρωμών μετατρέψιμων ομολογιών από τις τράπεζες, όσο και οι λογιστικές απώλειες που είχε το Ταμείο, συνεπεία της πτώσης των τραπεζικών μετοχών.

Στο μεταξύ, για πρώτη φορά, προβαίνει σε δήλωση ο νέος διευθύνων σύμβουλος του Ταμείου, Dr. Martin Czurda,  ο οποίος αναφέρθηκε μεταξύ άλλων, στα κόκκινα δάνεια  ανέφερε: «Αυτή η χρονιά ήταν αποφασιστικής σημασίας για το Ταμείο καθώς, σύμφωνα με τον σκοπό του, οι απαιτήσεις του Μνημονίου Συνεννόησης που υπεγράφη στις 19/08/2015 και του Νόμου του (3864/2010), ολοκλήρωσε επιτυχώς σημαντικά έργα.

Το ένα αφορούσε στο πλαίσιο Εταιρικής Διακυβέρνησης. Το Ταμείο, με τη βοήθεια μιας διεθνούς συμβουλευτικής εταιρείας και την τεχνική υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (EBRD), αξιολόγησε τα Διοικητικά Συμβούλια των τεσσάρων συστημικών τραπεζών. Η αξιολόγηση ολοκληρώθηκε τον Ιούλιο του 2016 και είχε ως αποτέλεσμα την ισχυροποίηση του πλαισίου διακυβέρνησης των τεσσάρων τραπεζών μέσω της σταδιακής υλοποίησης των συστάσεων του ΤΧΣ για τη βελτίωση της εταιρικής διακυβέρνησης.

Το άλλο αφορούσε στον σημαντικό ρόλο του Ταμείου στην επίλυση των Μη-Εξυπηρετούμενων Δανείων (NPLs). Το Ταμείο, σύμφωνα με τον σκοπό του, με τη βοήθεια ανεξάρτητου διεθνούς συμβούλου, παρουσίασε, σε όλα τα εμπλεκόμενα μέρη, ένα σχέδιο δράσης για την επίλυση του θέματος των μη-εξυπηρετούμενων δανείων (NPLs) με στόχο την ενίσχυση του συντονισμού μεταξύ των τραπεζών και την επιτάχυνση της αναδιάρθρωσης των μεγάλων εταιρικών δανείων. Επιπροσθέτως, το ΤΧΣ, σε συνεργασία με την Τράπεζα της Ελλάδος, ολοκλήρωσε και δημοσίευσε μία μελέτη όπου προσδιορίζονται μη-ρυθμιστικοί περιορισμοί και εμπόδια και προτείνονται συγκεκριμένες δράσεις που θα μπορούσαν να συντελέσουν στην ανάπτυξη μια δυναμικής αγοράς NPL στην Ελλάδα.”

Αναλυτικότερα, ως προς τον οικονομικό απολογισμό , το Ταμείο είχε  αυξημένες ταμειακές εισροές, καθώς αποπληρώθηκε το μετατρέψιμο ομολογιακό δάνειο που είχε εκδώσει η Εθνική Τράπεζα, στο πλαίσιο της ανακεφαλαιοποίησης του 2015, ενώ εισπράχθηκαν και τόκοι από τους τίτλους αυτούς τόσο από την Εθνική Τράπεζα, όσο και από την Τράπεζα Πειραιώς. Παράλληλα, το ΤΧΣ είχε έσοδα  και από τις υπό εκκαθάριση τράπεζες, λόγω του ότι  ανακτήθηκε μέρος των δανείων που είχαν μεταφερθεί σε αυτές.

Ως προς τις λογιστικές απώλειες που είχε από την πτώση των τραπεζικών μετοχών του χαρτοφυλακίου του –  συνολικά της τάξεως των 650 εκατ ευρώ – αναφέρεται χαρακτηριστικά ότι η πτώση  των τιμών συνδέεται άμεσα με τις πιέσεις που δέχθηκαν οι τίτλοι των τραπεζών στο χρηματιστήριο, λόγω των καθυστερήσεων στην ολοκλήρωση της αξιολόγησης, οι οποίες επιβάρυναν το επενδυτικό κλίμα. Σύμφωνα με τα πεπραγμένα,  στις 31/12/2016 η εύλογη αξία του μετοχικού του χαρτοφυλακίου ανήλθε σε 1,8 δισ. ευρώ έναντι 2,4 δισ. ευρώ στις 31/12/2015.

Στο μεταξύ, στο πλαίσιο της ετήσιας έκθεσης για τα πεπραγμένα του Ταμείου κατά την περυσινή χρονιά, επισημαίνεται ότι το Ταμείο αναφέρει ότι έχει ολοκληρωθεί σε μεγάλο βαθμό η αντικατάσταση των μελών των διοικητικών συμβουλίων των τραπεζών, κατά τις επιταγές των νέων κανόνων εταιρικής διακυβέρνησης και πλέον το 91% πληροί τα κριτήρια που έχουν τεθεί.

Ειδικότερα η έκθεση του ΤΧΣ αναφέρει τα εξής:

– Ο ρόλος του ΤΧΣ στην αξιολόγηση των Διοικητικών Συμβουλίων (Δ.Σ) των Συστημικών Τραπεζών και του Πλαισίου Εταιρικής Διακυβέρνησης

Σύμφωνα με τις απαιτήσεις του Μνημονίου Συνεννόησης που υπεγράφη στις 19/08/2015, ο νόμος ΤΧΣ (3864/2010) τροποποιήθηκε τον Νοέμβριο του 2015, προκειμένου να εξουσιοδοτηθεί το ΤΧΣ να αξιολογήσει το πλαίσιο εταιρικής διακυβέρνησης των πιστωτικών ιδρυμάτων, στα οποία έχει παράσχει κεφαλαιακή ενίσχυση.

Σε αυτό το πλαίσιο, το ΤΧΣ, με τη βοήθεια διεθνούς συμβουλευτικής εταιρείας, αξιολόγησε τα Διοικητικά Συμβούλια των τεσσάρων Ελληνικών συστημικών τραπεζών. Η εν λόγω αξιολόγηση είχε ως αποτέλεσμα την ενίσχυση του πλαισίου διακυβέρνησης των τεσσάρων τραπεζών, εφαρμόζοντας σταδιακά τις συστάσεις του ΤΧΣ για τη βελτίωση της εταιρικής διακυβέρνησης.

Για την ολοκλήρωση του αυτού του έργου το ΤΧΣ υποστηρίχθηκε, σε τεχνική βάση, από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (EBRD). Το έργο χρηματοδοτήθηκε από το ΤΧΣ και την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Ε), μέσω του μέσω του Ταμείου Τεχνικής Συνεργασίας Ε.Ε. και ΕΤΑΑ για τη χρηματοδότηση έργων διεθνών χρηματοοικονομικών ιδρυμάτων στην Ελλάδα.

Η αξιολόγηση των διοικητικών συμβουλίων (Δ.Σ.) και των επιτροπών Δ.Σ. των συστημικών τραπεζών ολοκληρώθηκε τον Ιούλιο του 2016 και τα αποτελέσματα έχουν κοινοποιηθεί σε όλα τα εμπλεκόμενα μέρη.

Έως τις 31 Δεκεμβρίου 2016, οι ακόλουθες εξελίξεις έλαβαν χώρα στη σύνθεση των διοικητικών συμβουλίων των τεσσάρων τραπεζών:

*  44% του συνόλου των μελών των διοικητικών συμβουλίων (εξαιρουμένων των εκπροσώπων του Κράτους και του ΤΧΣ) έχουν αντικατασταθεί

* 58% του συνόλου των μη-εκτελεστικών μελών Δ.Σ (εξαιρουμένων των εκπροσώπων του Κράτους και του ΤΧΣ) έχουν αντικατασταθεί

* 91% των μελών των διοικητικών συμβουλίων (εξαιρουμένων των εκπροσώπων του Κράτους και του ΤΧΣ) συμμορφώνονται με τις απαιτήσεις του νόμου του ΤΧΣ

Ο σημαντικός ρόλος του ΤΧΣ στην επίλυση των Μη-Εξυπηρετούμενων Δανείων (ΜΕΔ)

Σύμφωνα με τα οριζόμενα στο Μνημόνιο Συνεννόησης που υπεγράφη στις 19/08/2015 το ΤΧΣ, με τη βοήθεια ανεξάρτητου διεθνούς συμβούλου, παρουσίασε σχέδιο δράσης για την επίλυση των μη-εξυπηρετούμενων δανείων, τη βελτίωση του συντονισμού μεταξύ των τραπεζών και την επιτάχυνση της αναδιάρθρωσης των μεγάλων εταιρικών ΜΕΔ.

Τα παραδοτέα του έργου επικεντρώθηκαν γύρω από τους ακόλουθους πέντε κύριους τομείς:

α) Τον προσδιορισμό και την ιεράρχηση των εμποδίων στην αναδιάρθρωση των μη-εξυπηρετούμενων δανείων μεγάλων επιχειρήσεων,

β) Τις προτάσεις για ένα πλαίσιο συντονισμού μεταξύ των τραπεζών,

γ) Τον καθορισμό περιμέτρου των προβληματικών εταιρειών και τομέων της οικονομίας,

δ) Την αξιολόγηση των τρεχουσών σχετικών δυνατοτήτων του τραπεζικού τομέα,

ε) Την υποβολή προτάσεων για την επέκταση της συμμετοχής των κεφαλαιαγορών.

Το έργο ολοκληρώθηκε και η σχετική μελέτη κοινοποιήθηκε στους Θεσμούς, το Υπουργείο Οικονομικών, το Υπουργείο Οικονομίας & Ανάπτυξης και την Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ) στις 27/04/2016.

Στη συνέχεια, το ΤΧΣ παρουσίασε τα κυριότερα ευρήματα της μελέτης σε όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, συμπεριλαμβανομένων των εκπροσώπων των αρμόδιων Υπουργείων, της ΤτΕ και των συστημικών τραπεζών.

Εντός του 2016 υπήρξε συνεχής επικοινωνία μεταξύ του ΤΧΣ και των συστημικών τραπεζών αναφορικά με την υιοθέτηση των συστάσεων του ΤΧΣ σχετικά με τη βελτίωση της επίλυσης των μη-εξυπηρετούμενων δανείων μεγάλων εταιρειών.

Σύμφωνα με τις διατάξεις του Μνημονίου Συνεννόησης που υπεγράφη την 19/08/2015, το ΤΧΣ σε συνεργασία με την ΤτΕ, προέβη σε μελέτη για τον εντοπισμό των μη κανονιστικών περιορισμών και εμποδίων για την ανάπτυξη μιας δυναμικής αγοράς μη εξυπηρετούμενων δανείων στην Ελλάδα.

Στη διάρκεια της μελέτης, τα εμπόδια εντοπίστηκαν, αναλύθηκαν και ομαδοποιήθηκαν ανά ευρύτερες κατηγορίες, δηλαδή νομικά, δικαστικά, φορολογικά, λογιστικά, διοικητικά και λοιπά εμπόδια.

Η μελέτη αυτή ολοκληρώθηκε και παρουσιάστηκε στους Θεσμούς, τον Οκτώβριο του 2015. Στη συνέχεια και όπως καθορίστηκε στο συμπληρωματικό Μνημόνιο που υπεγράφη την 16/06/2016, το ΤΧΣ σε συνεργασία με την ΤτΕ, ανέλαβε να επικαιροποιήσει και να προτείνει συγκεκριμένες δράσεις που αφορούν στα υπόλοιπα μη κανονιστικά εμπόδια, για την ανάπτυξη μιας δυναμικής αγοράς μη εξυπηρετούμενων δανείων. Η επικαιροποιημένη μελέτη ολοκληρώθηκε και η ενημερωμένη έκθεση δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα του ΤΧΣ τον Σεπτέμβριο του 2016.

– Εισπράξεις

2 δισ. ευρώ από το χρέος του Ελληνικού Δημοσίου αποπληρώθηκε με τη συνδρομή του Ταμείου και την επιτυχή αποπληρωμή των CoCos

Η ΕΤΕ προχώρησε στην αποπληρωμή των CoCos σύμφωνα με τις δεσμεύσεις του σχεδίου αναδιάρθρωσης και κατόπιν έγκρισης από τον Ενιαίο Εποπτικό Μηχανισμό (SSM).

334 εκατ. ευρώ εισπράχθηκαν από τα ετήσια κουπόνια των CoCos της ΕΤΕ και της Τράπεζας Πειραιώς

Τον Δεκέμβριο του 2016 το Ταμείο εισέπραξε σε μετρητά το ετήσιο κουπόνι από τις Υπό Αίρεση Μετατρέψιμες Ομολογίες (CoCos) το οποίο ανήλθε σε 165,92 εκατ. ευρώ από την Τράπεζα Πειραιώς και 165,04 εκατ. ευρώ από την ΕΤΕ.

Επιπλέον, σε συνέχεια της αποπληρωμής των CoCos της ΕΤΕ στις 15/12/2016, το Ταμείο εισέπραξε σε μετρητά το ποσό των 2,7 εκατ. ευρώ που αφορά στους δεδουλευμένους τόκους για την περίοδο 09-14/12/2016

30 εκατ. ευρώ εισπράξεις από τράπεζες υπό εκκαθάριση

Κατά τη διάρκεια του 2016, το Ταμείο εισέπραξε 30 εκατ. ευρώ από την ATEbank υπό εκκαθάριση.

Χρηματοοικονομική επίδοση του Ταμείου για τη Χρήση 2016

2.388 εκατ. ευρώ Αύξηση σε ταμειακά διαθέσιμα συγκριτικά με το 2015 ως αποτέλεσμα των κάτωθι:

α) 2.029 εκατ. ευρώ από την αποπληρωμή των CoCos

β) 334 εκατ. ευρώ αναφορικά με τα έσοδα από τα CoCos

γ) 30 εκατ. ευρώ εισπράξεις από την ATEbank υπό εκκαθάριση

δ) 6,5 εκατ. ευρώ αναφορικά με τις προσόδους του λογαριασμού ταμειακής διαχείρισης

ε) 11,5 εκατ. ευρώ εκροές από διάφορες πληρωμές

Χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού σε εύλογη αξία μέσω αποτελεσμάτων : Το υπόλοιπο περιλαμβάνει τις επενδύσεις του Ταμείου στις τέσσερις συστημικές τράπεζες και τις μετατρέψιμες ομολογίες που εκδόθηκαν από την Τράπεζα Πειραιώς. Στις 31/12/2016 η εύλογη αξία του μετοχικού χαρτοφυλακίου ανήλθε σε 1,8 δισ. ευρώ έναντι 2,4 δισ. ευρώ στις 31/12/2015. Η μείωση οφείλεται στη συνεχή διακύμανση του χρηματιστηρίου.

Η αποτίμηση των CoCos ανήλθε σε 2,0 δισ. ευρώ στις 31/12/2016 έναντι 4,1 δισ. ευρώ στις 31/12/2015 λόγω της αποπληρωμής των CoCos της ΕΤΕ.

Απαιτήσεις από τράπεζες υπό εκκαθάριση: Tο υπόλοιπο περιλαμβάνει το εκτιμώμενο ανακτήσιμο ποσό του κενού χρηματοδότησης, που έχει καλυφθεί από το Ταμείο αντί από το Ταμείο Εγγύησης Καταθέσεων & Επενδύσεων (ΤΕΚΕ) και ανήλθε σε 1.862 εκατ. ευρώ στις 31/12/2016 έναντι 2.052 εκατ. ευρώ στις 31/12/2015.

Στη διάρκεια του 2016, το Ταμείο εισέπραξε από την υπό εκκαθάριση ATEbank το ποσό των 30 εκατ. ευρώ και αναγνώρισε στην κατάσταση συνολικού εισοδήματος ζημιά απομείωσης ποσού 160 εκατ. ευρώ

Το τελικό προϊόν της εκκαθάρισης ενδέχεται να είναι διαφορετικό από το εκτιμώμενο ανακτήσιμο ποσό, καθώς η διαδικασία εκκαθάρισης είναι δυναμική και οι εισπράξεις εξαρτώνται από παράγοντες που δεν μπορούν να ελεγχθούν από τους εκκαθαριστές, όπως οι μακροοικονομικές εξελίξεις.

Ίδια κεφάλαια: Κατά τη διάρκεια του 2016, η ζημιά ανήλθε σε  469εκ και η συσσωρευμένη ζημιά αυξήθηκε σε 35.822 εκατ. ευρώ από 35.353εκ στις 31/12/2015. Το κεφάλαιο ανήλθε σε 44.193 εκατ. ευρώ και δεν μεταβλήθηκε συγκριτικά με τις 31/12/2015.

16 εκατ. ευρώ έσοδα από τόκους: Τα έσοδα από τόκους ανήλθαν σε 16 εκατ. ευρώ έναντι 18εκ το 2015. Το έσοδο από τόκους το 2016 αντιπροσωπεύει το έσοδο από τις καταθέσεις του Ταμείου στον λογαριασμό ταμειακής διαχείρισης.
334 εκατ. ευρώ έσοδα από CoCos: Tο Ταμείο εισέπραξε σε μετρητά το συνολικό ποσό των 331 εκατ. ευρώ που αφορά στο ετήσιο κουπόνι των CoCos. Συγκεκριμένα, το Ταμείο εισέπραξε 166 εκατ. ευρώ από την Τράπεζα Πειραιώς και 165 εκατ. ευρώ από την ΕΤΕ. Σε συνέχεια της αποπληρωμής των CoCos της ΕΤΕ στις 15/12/2016, το Ταμείο εισέπραξε σε μετρητά το ποσό των 3 εκατ. ευρώ που αφορά στους δεδουλευμένους τόκους για την περίοδο από 09/12/2016 έως 14/12/2016.

Δαπάνες προσωπικού: Στη χρήση του 2016, οι δαπάνες προσωπικού ανήλθαν σε 2,7 εκατ. ευρώ έναντι  2,8 εκατ. ευρώ το 2015.

Γενικά διοικητικά και λοιπά λειτουργικά έξοδα: Σύμφωνα με τις δεσμεύσεις του Μνημονίου Συνεννόησης που υπεγράφη τον Αύγουστο του 2015 το Ταμείο κατέβαλε για γενικά διοικητικά και λειτουργικά έξοδα 5,9 εκατ. ευρώ συμπεριλαμβανομένων και των αμοιβών συμβουλευτικών υπηρεσιών σχετικά με την πώληση της Finansbank και της UBB από την ΕΤΕ και άλλων δράσεων που ανέλαβε το ΤΧΣ.

Απομείωση απαιτήσεων από υπό εκκαθάριση τράπεζες: Η απομείωση ζημιών που προκύπτουν από απαιτήσεις από υπό εκκαθάριση τράπεζες ανήλθε σε 160 εκατ. ευρώ στις 31/12/2016 έναντι 282 εκατ. ευρώ στις 31/12/2015.

Σημαντική μείωση ζημιών από χρηματοοικονομικά μέσα σε έυλογη αξία μέσω αποτελεσμάτων:

Η ζημιά ύψους 650 εκατ. ευρώ το 2016, μειωμένη κατά 8.685 εκατ. ευρώ συγκριτικά με το 2015 (2015: 9.334 εκατ. ευρώ) αντιστοιχεί στο χρηματοοικονομικό αποτέλεσμα απ΄την αποτίμηση των τραπεζικών μετοχών, των warrants και των CoCos που κατέχονται από το Ταμείο.

Η ζημία ποσού 650 εκατ. ευρώ οφείλεται στην αποτίμηση των συμμετοχών του Ταμείου στις τέσσερις συστημικές τράπεζες, η οποία μερικώς απαλείφεται από το κέρδος από την πώληση των μετοχών και συγκεκριμένα:

α) Σημαντική μείωση ποσού 9.964 εκατ. ευρώ από την αποτίμηση των μετοχών (2016: 631 εκατ. ευρώ ζημία, 2015: 10.594 εκατ. ευρώ ζημία)

β) Αποτίμηση των δικαιωμάτων αγοράς (2016: 0,5 εκατ. ευρώ ζημία, 2015: 1.268 εκατ. ευρώ κέρδος)

γ) Αποτίμηση των CoCos (2016:  19 εκατ. ευρώ ζημία, 2015:  8 εκατ. ευρώ ζημία)