5 χρόνια πόλεμος στη Συρία: 270χιλ νεκροί, εκατομμύρια πρόσφυγες και μια χώρα ερειπωμένη

Περισσότεροι από 270.000 νεκροί, τουλάχιστον ο μισός πληθυσμός ξεριζωμένος και μια χώρα ερειπωμένη: η εξέγερση στη Συρία κατά του καθεστώτος του Μπασάρ αλ-Ασαντ που ξέσπασε πριν από πέντε χρόνια εξελίχθηκε σε ένα καταστροφικό πόλεμο.

Θύματα

Το Συριακό Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων που διαθέτει μεγάλο δίκτυο πηγών πληροφόρησης στη χώρα, έχει μετρήσει 271.138 νεκρούς. Ανάμεσά τους είναι 79.106 άμαχοι από τους οποίους 13.500 είναι παιδιά και 8.760 γυναίκες, σύμφωνα με απολογισμό που δημοσιοποιήθηκε στις 23 Φεβρουαρίου του 2016.

Η μη κυβερνητική αυτή οργάνωση δεν περιλαμβάνει τους χιλιάδες αγνοούμενους, τους αντικαθεστωτικούς στις φυλακές του καθεστώτος και τα μέλη των δυνάμεων πιστών στον πρόεδρο Ασαντ που κρατούνται από τους αντάρτες και τις τζιχαντιστικές οργανώσεις, όπως το Ισλαμικό Κράτος.

Σε έκθεση που έδωσαν στη δημοσιότητα τον Φεβρουάριο, ερευνητές του ΟΗΕ δήλωσαν ότι χιλιάδες άνθρωποι που κρατούνταν από τις διάφορες εμπλεκόμενες πλευρές έχασαν τη ζωή τους, κατηγορώντας το καθεστώς της Δαμασκού για “εξόντωση” των φυλακισμένων.

Σύμφωνα με συριακή ανθρωπιστική οργάνωση, 177 νοσοκομεία έχουν καταστραφεί και περίπου 700 μέλη του νοσηλευτικού προσωπικού έχουν σκοτωθεί από το 2011.

Η γαλλική μκο Handicap International κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου για τον όλεθρο που σκορπούν τα εκρηκτικά όπλα, μιλά για ένα εκατομμύριο τραυματίες (7 Μαρτίου 2016).

Πρόσφυγες και μετανάστες

Στη χώρα αυτή με πληθυσμό περίπου 23 εκατομμύρια πριν από τη σύγκρουση, 13,5 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν πληγεί ή εκτοπιστεί από τον πόλεμο, σύμφωνα με τον ΟΗΕ (στοιχεία 12ης Ιανουαρίου 2016).

“Τουλάχιστον 250.000 παιδιά ζουν υπό άγρια πολιορκία σε περιοχές που έχουν γίνει πραγματικές φυλακές”, κατήγγειλε η μκο Save the Children (Μάρτιο 2016).

Περισσότεροι από 450.000 άνθρωποι ζουν σήμερα πολιορκημένοι στη Συρία, σύμφωνα με τον Ύπατο Αρμοστή του ΟΗΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα.

Ο πόλεμος ανάγκασε επίσης 4,7 εκατομμύρια ανθρώπους να εγκαταλείψουν τη χώρα τους, “ο μεγαλύτερος πληθυσμός προσφύγων για μια μόνο σύγκρουση σε μια γενιά”, δήλωνε τον Ιούλιο του 2015 η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (HCR).

Η Τουρκία είναι σήμερα η χώρα που έχει δεχτεί στο έδαφός της τους περισσότερους από τους πρόσφυγες αυτούς, μεταξύ 2 και 2,5 εκατομμύρια Σύρους.

Ο Λίβανος φιλοξενεί περίπου 1,2 εκατομμύριο, σύμφωνα με επίσημες πηγές. Περισσότερο από τα δύο τρίτα αυτών ζουν σε συνθήκες “ακραίας φτώχειας”, σύμφωνα με τον ΟΗΕ.

Στην Ιορδανία, σχεδόν 630.000 έχουν καταγραφεί από την HCR αλλά οι αρχές εκτιμούν ότι ο αριθμός τους ξεπερνά το ένα εκατομμύριο. 225.000 Σύροι έχουν καταφύγει στο Ιράκ και 137.000 στην Αίγυπτο.

Οι πρόσφυγες αντιμετωπίζουν τη φτώχεια, προβλήματα υγείας και αυξανόμενες εντάσεις με τις τοπικές κοινότητες όπου ζουν σε πρόχειρες δομές και σε πολύ δύσκολες συνθήκες.

Μια μεγάλη πλειονότητα των σύρων προσφύγων εξακολουθούν να βρίσκονται στις χώρες της περιοχής, ωστόσο ολοένα και περισσότεροι είναι αυτοί που μεταβαίνουν στην Ευρώπη επιχειρώντας έναν επικίνδυνο και αβέβαιο περίπλου.

Ετοιμοθάνατη οικονομία

Σύμφωνα με ειδικούς, η σύγκρουση έχει πάει πίσω τρεις δεκαετίες την οικονομία της χώρας, καθώς της έχει στερήσει σχεδόν όλα της τα έσοδα και οι περισσότερες της υποδομές της έχουν καταστραφεί.

Το σύστημα της παιδείας και της υγείας είναι επίσης κατεστραμμένα.

Οι εξαγωγές μειώθηκαν κατά 90% από τότε που ξέσπασε η εξέγερση, σύμφωνα με υψηλόβαθμο αξιωματούχο, ενώ η χώρα υφίσταται αυστηρές διεθνείς κυρώσεις.

Σύμφωνα με τον υπουργό Πετρελαίου, οι άμεσες και έμμεσες απώλειες στον τομέα του πετρελαίου και του φυσικού αερίου ανέρχονται σε 58 δισεκατομμύρια δολάρια (52 δισεκατομμύρια ευρώ).

Το 2015, ένας συνασπισμός 130 μκο δήλωνε ότι η Συρία ζούσε σχεδόν χωρίς φως, με το 83% του δικτύου ηλεκτροδότησης να μην λειτουργεί πλέον εξαιτίας του πολέμου.

Δέκα ημερομηνίες σταθμός στον πενταετή πόλεμο

Ο καταστροφικός πόλεμος στη Συρία άρχισε στις 15 Μαρτίου 2011 και πλέον εισέρχεται στο έκτο χρόνο του.

Παραθέτουμε τις σημαντικότερες ημερομηνίες:

– 15 Μαρτίου 2011: Έναρξη πρωτοφανών διαδηλώσεων στη χώρα που κυβερνάται δια σιδηράς πυγμής επί 40 χρόνια από το καθεστώς Άσαντ (τον Χάφεζ αλ Άσαντ και στη συνέχεια τον γιο του, Μπασάρ).

Μικρές διαδηλώσεις διαλύθηκαν βίαια στη Δαμασκό, αλλά στη νότια πόλη Ντεράα το κίνημα διαμαρτυρίας θα αποκτήσει δυναμική μετά τη σύλληψη και τον βασανισμό εφήβων, υπόπτων για το γράψιμο αντικαθεστωτικών συνθημάτων σε τοίχους.

Ουάσινγκτον, Παρίσι και Λονδίνο καταδικάζουν τη “βίαιη καταστολή των διαδηλωτών”. Το καθεστώς καταγγέλλει “ένοπλη εξέγερση σαλαφιστικών ομάδων”. Το κίνημα διαμαρτυρίας θα ριζοσπαστικοποιηθεί, με εκκλήσεις για πτώση του καθεστώτος, και θα επεκταθεί.

– 17 Ιουλίου 2012: Ο Ελεύθερος Συριακός Στρατός, η μεγαλύτερη συνιστώσα της εξέγερσης στον οποίο μετέχουν πολίτες που πήραν τα όπλα και στελεχώνεται από λιποτάκτες του συριακού στρατού, αρχίζει τη μάχη στη Δαμασκό, αλλά το καθεστώς ελέγχει στενά την πρωτεύουσα και την προασπίζει.

Τρεις ημέρες αργότερα, οι αντάρτες αρχίζουν η μάχη στη βόρεια επαρχία του Χαλεπίου, η οποία έκτοτε είναι διαιρεμένη στις περιοχές που ελέγχονται από τους αντάρτες και σε εκείνες που ελέγχονται από τις κυβερνητικές δυνάμεις.

– 30 Απριλίου 2013: Ο επικεφαλής της σιιτικής Χεζμπολάχ του Λιβάνου Χασάν Νασράλα αναγνωρίζει τη δέσμευση των μαχητών του κινήματος να πολεμήσουν στο πλευρό των συριακών κυβερνητικών δυνάμεων.

Ο Άσαντ ανήκει στη θρησκευτική κοινότητα των Αλαουιτών (10% του πληθυσμού), που προέρχεται από το σιιτικό Ισλάμ, ενώ η πλειοψηφία του πληθυσμού είναι σουνίτες.

– 21 Αυγούστου 2013: Επίθεση σε δύο περιοχές που ελέγχονται από τους αντάρτες κοντά στη Δαμασκό. Οι κυβερνητικές δυνάμεις κατηγορούνται για χρήση του αερίου σαρίν (1.400 θάνατοι, σύμφωνα με την Ουάσινγκτον).

Τον Σεπτέμβριο, μια ρωσο-αμερικανική συμφωνία για τη διάλυση του συριακού χημικού οπλοστασίου απομακρύνει την τελευταία στιγμή την απειλή αμερικανικών επιδρομών.

– 14 Ιανουαρίου, 2014: Οι τζιχαντιστές της οργάνωσης Ισλαμικό Κράτος στο Ιράκ και το Λεβάντε καταλαμβάνουν τη βόρεια πόλη Ράκα έπειτα από μάχες με αντίπαλες ομάδες ανταρτών.

Η Ράκα, είναι η πρώτη πρωτεύουσα επαρχίας της οποίας τον έλεγχο χάνει εξ ολοκλήρου το καθεστώς και γίνεται προπύργιο των τζιχαντιστών. Τέλη Ιουνίου, η τζιχαντιστική οργάνωση αυτοαποκαλείται Ισλαμικό Κράτος και κηρύσσει “χαλιφάτο” στις περιοχές που καταλαμβάνει στη Συρία και το γειτονικό Ιράκ.

Από το 2013, τζιχαντιστές, κυρίως μέλη του Μετώπου Αλ-Νόσρα (συριακό σκέλος της Αλ Κάιντα) είχαν επίσης ενισχύσει τη βάση τους στο βορρά.

– 9 Μαΐου 2014: Η παλιά πόλη της Χομς, στην κεντρική Συρία, που ονομάστηκε από τις δυνάμεις της αντιπολίτευσης “πρωτεύουσα της εξέγερσης” πέφτει στα χέρια του στρατού έπειτα από πολιορκία δύο ετών και σκληρές μάχες.

Οι αντάρτες θα αποχωρήσουν από την τελευταία συνοικία που ήλεγχαν στη Χομς στα τέλη του 2015.

– 26 Ιανουαρίου 2015: Το ΙΚ εκδιώκεται από το Κομπάνι, στα σύνορα με την Τουρκία

Έπειτα από τέσσερις και πλέον μήνες σφοδρών μαχών των οποίων ηγούνταν οι κουρδικές δυνάμεις με την υποστήριξη του υπό τις ΗΠΑ συνασπισμού που διεξήγαγε επιδρομές εναντίον θέσεων των τζιχαντιστών. Οι Κούρδοι αποτελούν το 15% του πληθυσμού της Συρίας.

– 28 Μαρτίου 2015: Ένας συνασπισμός τζιχαντιστών, στον οποίο μετέχει το Μέτωπο Αλ Νόσρα και άλλες σουνιτικές ισλαμιστικές οργανώσεις καταλαμβάνει τη βορειοδυτική επαρχία Ιντλίμπ.

Τον Μάιο, ο Άσαντ παραδέχεται ότι τα στρατεύματά του υπέστησαν ήττες. Τον Ιούλιο παραδέχεται “έλλειψη ανθρώπινου δυναμικού” στο στρατό.

– 30 Σεπτεμβρίου 2015: Μετά την έναρξη τον Σεπτέμβριο του 2014 των επιδρομών κατά του ΙΚ από τον διεθνή συνασπισμό υπό τις ΗΠΑ, η Ρωσία, σύμμαχος της Δαμασκού, αρχίζει αεροπορική εκστρατεία εναντίον των “τρομοκρατικών” οργανώσεων, συμπεριλαμβανομένου του ΙΚ.

Ωστόσο αντάρτες και Δυτικοί κατηγορούν τη Μόσχα ότι θέτει κυρίως στο στόχαστρο άλλες οργανώσεις της αντιπολίτευσης παρά το ΙΚ. Ο συριακός στρατός θα πετύχει με ρωσική βοήθεια την ανακατάληψη εδαφών.

– 27 Φεβρουαρίου 2016: Με πρωτοβουλία της Ρωσίας και των ΗΠΑ, μια πρωτοφανής συμφωνία για την παύση των εχθροπραξιών τίθεται σε ισχύ μεταξύ των κυβερνητικών δυνάμεων και των ανταρτών

Συντείνοντας κατά συνέπεια στην επανάληψη των ειρηνευτικών συνομιλιών μεταξύ των αντιμαχομένων πλευρών. Από την εκεχειρία εξαιρούνται οι τζιχαντιστικές οργανώσεις ΙΚ και Μέτωπο Αλ-Νόσρα που ελέγχουν περισσότερο από το 50% του συριακού εδάφους.