Τρεις Πρόεδροι της Δημοκρατίας που δεν περίμενε κανείς

Δεν είναι η πρώτη φορά που τα πνεύματα οξύνονται με αφορμή το ζήτημα της εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας. Πολλές φορές στην πολιτική ιστορία της Ελλάδας μετά τη δικτατορία η Βουλή πέρασε από αναταράξεις προκειμένου να εκλεχθεί τελικά Πρόεδρος, ενώ οι διεργασίες και το πολιτικό παρασκήνιο ήταν πάντα πλούσιο και γεμάτο εκπλήξεις.

Το ελληνικό παράδοξο είναι πως ιστορικά οι επιλογές που θα φάνταζαν εύκολη διαδικασία πέρασαν δια πυρός και σιδήρου ενώ άλλοι υποψήφιοι που κανείς δεν θα μπορούσε να υποψιαστεί βρήκαν τις απαραίτητες συναινέσεις στην ελληνική Βουλή και ορκίστηκαν με τον όρκο του Πρώτου πολίτη της χώρας.

Η πρώτη και τελευταία μη-πολιτική επιλογή

Όταν ο Κωνσταντίνος Καραμανλής ο πρεσβύτερος παραιτούνταν από τη θέση του Προέδρου Δημοκρατίας εις ένδειξη διαμαρτυρίας για την απόφαση του τότε πρωθυπουργού Ανδρέα Παπανδρέου να μην τον στηρίξει, λίγοι θα μπορούσαν ίσως να προβλέψουν πως Πρώτος Πολίτης της χώρας θα αναδεικνυόταν ο δικαστικός και αντιστασιακός Χρήστος Σαρτζετάκης.

Η κίνηση του τότε αρχηγού του ΠΑΣΟΚ απεδείχθη ιδιαίτερα έξυπνη, αφού βρήκε ευρεία αποδοχή στο ΚΚΕ που στήριξε την υποψηφιότητα Σαρτζετάκη και έτσι ανέδειξε τον τελευταίο με 180 βουλευτές στην Γ’ ψηφοφορία.

Μάλιστα, ενώ η Νέα Δημοκρατία με αρχηγό πλέον τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη, είχε ανακοινώσει πως θα προσπαθούσε να καθαιρέσει τον νεοεκλεγέντα από τη Βουλή πρόεδρο.

Ο δικαστικός όμως, που έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην υπόθεση της δολοφονίας Λαμπράκη πριν τη Χούντα, έτυχε της ευρείας αποδοχής των πολιτών, με τις δημοσκοπήσεις να του δίνουν 70% θετικών γνωμών.

Το “πρόβατο” που κατάφερε να γίνει Πρόεδρος

Ο Κωστής Στεφανόπουλος είχε αποχωρήσει από την Νέα Δημοκρατία, μετά την δεύτερη αποτυχημένη προσπάθεια να αναλάβει τα ηνία της δεξιάς παράταξης, εκείνη τη φορά από τον Κωνσταντίνο Καραμανλή το 1985. Ο Έλληνας πολιτικός ίδρυσε το κόμμα ΔΗΑΝΑ, με το οποίο και κατάφερε να εκλεγεί βουλευτής στις προσεχείς εκλογές. Όταν όμως το 1994 το κόμμα του αποτύγχανε να εκλέξει ευρωβουλευτή και ανέστειλε τη λειτουργία του, λίγοι μπορούσαν να προβλέψουν πως θα μπορούσε να είναι υποψήφιος για Πρόεδρος της Δημοκρατίας, πόσω μάλλον να τύχει της ευρείας αποδοχής των βουλευτών, αλλά και της κοινής γνώμης.

Ενδιαφέρουσα είναι μάλιστα η φράση του Αβέρωφ μετά την ανακοίνωση της αποχώρησης Στεφανόπουλου από τη ΝΔ: “Το πρόβατο που φεύγει απ’ το μαντρί το τρώει ο λύκος”. Ο κύριος Στεφανόπουλος αποτέλεσε την επιλογή της Πολιτικής Άνοιξης του Αντώνη Σαμαρά, η οποία στηρίχτηκε και από το ΠΑΣΟΚ, απέναντι στην επιλογή Αθανάσιου Τσαλδάρη από πλευράς Νέας Δημοκρατίας.

Ο Κωστής Στεφανόπουλος μάλιστα, διευρύνοντας το δημοφιλές του προφίλ στην πρώτη του θητεία, αποτέλεσε το αδιαφιλονίκητο φαβορί και στην επόμενη εκλογή, προκαλώντας για πρώτη φορά στη μεταπολιτευτική ιστορία τη σύμπραξη των δύο τότε κραταιών κομμάτων του δικομματισμού, ΝΔ και ΠΑΣΟΚ. Αυτό φυσικά είχε σαν αποτέλεσμα να συγκεντρώσει 269 ψήφους και να είναι ο πρώτος Πρόεδρος μετά το 1975 και τον Κωνσταντίνο Τσάτσο που εκλέγεται με τόσο ευρεία κοινοβουλευτική αποδοχή και ο μοναδικός μέχρι τότε που συγκεντρώνει τόσους σταυρούς προτίμησης.

Ο Πρόεδρος που δεν είχε εκλεγεί βουλευτής

Μια ακόμη αναπάντεχη υποψηφιότητα είναι και εκείνη του εν ενεργεία Προέδρου της Δημοκρατίας Κάρολου Παπούλια. Οι λόγοι δύο και προφανείς: Πρώτον, ο κύριος Παπούλιας είχε κατέβει στις βουλευτικές εκλογές του 2004 με το ΠΑΣΟΚ, χωρίς να καταφέρει να εκλεγεί στη νέα βουλή και δεύτερον γιατί αποτέλεσε πρόταση του Κώστα Καραμανλή που είχε μόλις αναλάβει πρωθυπουργός της χώρας και όχι του ΠΑΣΟΚ.

Με αυτό τον τρόπο, ο τότε πρωθυπουργός κατόρθωνε να επιτύχει ευρεία αποδοχή, από το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης ξεπερνώντας τον σκόπελο της εξεύρεσης κοινώς αποδεκτού προσώπου.

Αντίστοιχα και η δεύτερη θητεία του, ανανεώθηκε με χαρακτηριστική ευκολία, αφού έτυχε της στήριξης του ΠΑΣΟΚ, της ΝΔ, αλλά και του ΛΑΟΣ που τότε εκπροσωπούνταν στην ελληνική Βουλή.