Whiplash: Η ιστορία πίσω από την οσκαρική ταινία που ‘ηλέκτρισε’ το κοινό

To “Whiplash” («Χωρίς Μέτρο») είναι μία ταινία για την τζαζ, την οποία παρακολουθεί κανείς με μια αγωνία που παραπέμπει σε ψυχολογικό θρίλερ. Ταυτόχρονα αποτελεί μια κινηματογραφική μελέτη στην προβληματική ηθική της επιτυχίας και της τελειότητας. Μια μικρή ανεξάρτητη παραγωγή που καθήλωσε στο φεστιβάλ Sundance 2014 και έφτασε να κερδίζει 3 βραβεία στην οσκαρική κούρσα (ανάμεσα στα οποία και του Β’ ανδρικού ρόλο για τον εκπληκτικό Τζέι Κέι Σίμονς, ο οποίος δικαιώθηκε για την υποκριτική του δεινότητα)

Η ταινία αφηγείται την ιστορία ενός νεαρού ντράμερ της τζαζ (Μάιλς Τέλερ), ο οποίος ξεκινά να παρακολουθεί μαθήματα σε ένα διακεκριμένο αμερικανικό ωδείο, υπό την καθοδήγηση του ασταθούς τελειομανή καθηγητή του (Τζ. Κ. Σίμονς). Το “Whiplash” διερευνά την πιο ακραία εκδοχή μιας σχέσης δασκάλου-μαθητή και κατάφερε να συγκλονίσει αμέτρητους θεατές που ταυτίστηκαν με τον κύριο χαρακτήρα.

Τι βοήθησε την ταινία στο να χτυπήσει μια τόσο ευαίσθητη χορδή; Το έργο δεν βασίζεται μεν σε μια πραγματική αυτούσια μαρτυρία, εμπνέεται ωστόσο από τις αληθινές εμπειρίες του σκηνοθέτη του, Damien Chazelle. Ο Chazelle έχει ένα αρκετά εντυπωσιακό βιογραφικό: Γύρισε το “Whiplash” σε ηλικία μόλις 29 ετών και απέσπασε δύο υποψηφιότητες για Όσκαρ (καλύτερης ταινίας και διασκευασμένου σεναρίου) από τις συνολικά πέντε της ταινίας. Δύο χρόνια μετά, γύρισε το “La la Land” και κατάφερε να κερδίσει το Όσκαρ σκηνοθεσίας.

Πριν ασχοληθεί με τον κινηματογράφο, ο Chazelle δραστηριοποιούνταν ως ντράμερ, ακριβώς όπως και ο κεντρικός ήρωας του “Whiplash”. Όπως αποκάλυψε σε συνεντεύξεις του, η εμπειρία του με τους δασκάλους μουσικής δεν ήταν τόσο έντονη ή ακραία όπως αυτή στην ταινία του, τα συναισθήματα ωστόσο που μετέφερε στη μεγάλη οθόνη είναι πέρα για πέρα αυθεντικά. Όταν εργαζόταν ως ντράμερ σε ένα ορχηστρικό συγκρότημα τζαζ, ένιωθε πως “σπαταλά τη ζωή του” καθώς είχε απορροφηθεί σε αυτό: «Ήμουν μουσικός της τζαζ και αυτή ήταν η ζωή μου τότε, ζούσα και ανέπνεα για την τζαζ.  Ξεκίνησε, όπως συχνά ξεκινούν αυτές οι ενασχολήσεις, σαν ένα χόμπι, ένας τρόπος διασκέδασης και ένα ευχάριστο μέσο έκφρασης (..) Και ξαφνικά έγινε σαν ένα στρατόπεδο. Έπρεπε να πηγαίνεις κάθε μέρα για να εκτελέσεις (το καθήκον σου) και να αναρωτιέσαι αν θα καταφέρεις να παραμείνεις (στην ομάδα)» επεσήμανε στους Los Angeles Times.

Η δυσάρεστη όπως εξελίχθηκε εμπειρία όπλισε συναισθηματικά τον Chazelle και τον βοήθησε να δημιουργήσει μια ειλικρινή ταινία. Ένα ακόμα ενδιαφέρον στοιχείο είναι ότι ο σκηνοθέτης κατάφερε να κατοχυρώσει δύο μουσικά κομμάτια, τα οποία έπαιζε ο ίδιος ως μουσικός, και να τα συμπεριλάβει στην ταινία: «Τα δύο κεντρικά μουσικά κομμάτια της ταινίας ‘Whiplash’ και ‘Caravan’ ήταν προϋπάρχουσες παρτιτούρες που έπαιζα ως ντράμερ και σήμαιναν πολλά για μένα ως μουσικός. Κατάφερα να τα κατοχυρώσω πνευματικά. (..) Όλα τα υπόλοιπα κομμάτια της ταινίας δημιουργήθηκαν εκ του μηδενός και ήταν όλα στο ίδιο στυλ – μεγαλοπρεπή, επιθετικά, (και απευθύνονταν) για μια μεγάλη ορχήστρα τζαζ. Νομίζω ότι υπάρχουν αρκετές ταινίες για τη δροσερή, μαλακή, χαλαρή πλευρά της τζαζ. Ήθελα η ταινία μου να αφορά την άλλη πλευρά της».

Το συγκλονιστικό και συγκινησιακά ηλεκτρισμένο “Whiplash” έρχεται στο ΕΘΝΟΣ της Κυριακής το οποίο κυκλοφορεί εκτάκτως αύριο, Σάββατο 30/12.

Σύνοψη

Ο 19χρονος Άντριου Νίμαν θέλει να γίνει ο μεγαλύτερος ντράμερ της τζαζ στον κόσμο. Γι’ αυτόν τον λόγο αποφασίζει να φοιτήσει στο Ωδείο Μουσικής Σέιφερ, το καλύτερο σχολείο μουσικής των Ηνωμένων Πολιτειών. Στο Σέιφερ, το να είσαι ο καλύτερος σημαίνει ότι σε έχει δεχτεί ο Τέρενς Φλέτσερ, ο καθηγητής μουσικής και σου έχει ζητήσει να συμμετάσχεις στην μπάντα του, η οποία αντιπροσωπεύει το σχολείο σε διαγωνισμούς μουσικής. Βασισμένος στην όχι και τόσο καλή πρώτη συνάντησή του, ο Άντριου βρίσκεται προ εκπλήξεως όταν ο Φλέτσερ τού ζητά να ενταχθεί στην μπάντα. Ο Άντριου γρήγορα μαθαίνει ότι ο Φλέτσερ λειτουργεί με τον φόβο και τον εκφοβισμό χωρίς ποτέ να συμβιβάζεται για κάτι λιγότερο του καλύτερου κάθε φορά. Το να είσαι ο καλύτερος, για τον Φλέτσερ σημαίνει όχι μόνο να παίζεις καλά αλλά να ξέρεις ότι παίζεις καλά κι αν όχι, να ξέρεις τι κάνεις λάθος.

Η μέθοδος διδασκαλίας του δημιουργεί μια ατμόσφαιρα τρόμου για κάθε μέλος της μπάντας. Ο Άντριου όμως εργάζεται σκληρά για να γίνει ο καλύτερος. Πρέπει όμως να καταλάβει τις προτεραιότητές του στη ζωή και τι είναι πρόθυμος να θυσιάσει για να γίνει ο καλύτερος. Το άλλο ερώτημα είναι πόση συναισθηματική κακοποίηση θα αντέξει από τον Φλέτσερ για να πετύχει το μεγαλείο, το οποίο πιστεύει ότι μπορεί να επιτευχθεί μόνο με τις μεθόδους του Φλέτσερ.

Συντελεστές

Σενάριο – σκηνοθεσία: Ντάμιεν Σαζέλ

Πρωταγωνιστές: Μάιλς Τέλερ, Τζ. Κ. Σίμονς, Πολ Ράιζερ, Μελίσα Μπενουά

Μουσική: Τζάστιν Χέργουιτζ

Φωτογραφία: Σαρόνε Μέιρ

Διάρκεια: 106 λεπτά