Εγκληματικότητα ανηλίκων στην Ελλάδα της κρίσης. Μαρτυρίες σοκ

Επιμέλεια: Νάντια Αϊβάτογλου

Η κρίση ευθύνεται για πολλά, για την φτώχεια, την αποξένωση, την ντροπή που αισθάνεται κάποιος όταν τα έχει χάσει όλα.

Η κρίση έχει μπει μέσα στο πετσί των Ελλήνων, οι περισσότεροι μάλιστα την έχουν ήδη συνηθίσει και έχουν μάθει να ζουν με αυτήν.

Σχεδόν όλες οι Ελληνικές οικογένειες έχουν επηρεαστεί από την δυσμενή οικονομική κατάσταση που βιώνουν, πολλές μάλιστα διαλύθηκαν γι αυτό τον λόγο. Τα υλικά αγαθά πλέον είναι δύσκολο να αποκτηθούν νόμιμα, με αποτέλεσμα χιλιάδες Έλληνες δελεαστούν από την παρανομία.

Τα γίνεται όμως όταν οι έφηβοι παρανομούν; Είναι τα νέα παιδιά θύματα της κρίσης με αποτέλεσμα να ξυπνά μέσα τους η παραβατικότητα, η απλά οι οικογένειες δεν ήταν έτοιμες να δεχτούν μια τόσο μεγάλη αλλαγή;

Παρακάτω παρουσιάζεται το θέμα των αλλεπάλληλων κρουσμάτων παραβατικότητας που καταγράφονται από εφήβους, μέσα από τα μάτια του εγκληματολόγου, της ψυχολόγου, του καθηγητή, του γονιού, αλλά και δυο παιδιών που αποτελούν τους πρωταγωνιστές της ιστορίας.

Αντώνης Μαγκανάς, καθηγητής εγκληματολογίας Παντείου Πανεπιστημίου

«Το φαινόμενο των συμμοριών των νέων του δρόμου είναι εδώ και χρόνια διαδεδομένο στην Αμερική και τα τελευταία χρόνια έχει παρατηρηθεί πιο έντονα στην Ελλάδα. Παλιά οι νέοι προχωρούσαν σε πολύ ασήμαντες παραβάσεις, μικροκλοπές, τώρα πλέον σήμερα κάνουν ληστείες, διαρρήξεις, μπαίνουν σε συμμορίες προκειμένου να βοηθήσουν τους μεγάλους. Το φαινόμενο πρέπει να μας απασχολήσει και όχι οι εξαιρέσεις. Υπάρχουν ομάδες συμμοριών που βγαίνουν στους δρόμους και τρομοκρατούν τον κόσμο.

Ληστεύουν ψιλικατζίδικα κρατώντας όπλα μη ξέροντας καν πως χρησιμοποιούνται με αποτέλεσμα να γίνονται πολύ ποιο επικίνδυνοι από έναν κοινό κακοποιό. Συνήθως όμως κρατούν αυτοσχέδια όπλα, μαχαίρια και κατσαβίδια. Όσον αφορά το προφίλ αυτών των παιδιών που παρανομούν δεν είναι απαραίτητα παιδιά από άπορες οικογένειες αλλά σίγουρα είναι παιδιά που κάνουν κακές παρέες. Όταν θα μπει το παιδί σε μια τέτοια παρέα θα κάνει αυτό που θα του πει ο αρχηγός, θα πιει, θα καπνίσει, θα πάρει ναρκωτικά και θα φτάσει και στο σημείο της ληστείας. Τα μεγαλύτερα μέλη της σπείρας συνήθως βάζουν τους μικρούς να κάνουν την δύσκολη δουλειά.»

Εκάτη Φαϊστάκη, ψυχολόγος

«Οι ομάδες αυτές των ανηλίκων που παρανομούν είναι κυρίως αγόρια που δημιουργούν αυτές τις συμμορίες είτε στο σχολείο, είτε στη γειτονιά, είτε από τα κέντρα διασκέδασης που μπορεί να πηγαίνουν. Το σίγουρο είναι πως μέσα σε αυτές τις ομάδες αναπληρώνουν όλη αυτή την έλλειψη της ανθρώπινης επικοινωνίας που λείπει από το σπίτι τους αλλά και την έλλειψη αναγνώρισης που δεν παίρνουν από το οικογενειακό τους περιβάλλον.

Συνήθως πολλοί αποδίδουν το φαινόμενο αυτό στην άνιση κατανομή του πλούτου, στην οικονομική κρίση, στην κοινωνική αδικία, καθώς επίσης και στο γεγονός ότι πλέον η σημερινή ελληνική οικογένεια παρουσιάζει μια σημαντική προβληματική λειτουργία που χαρακτηρίζεται από έλλειψη επικοινωνίας ανάμεσα στους γονείς και στα παιδιά, τους συχνούς καυγάδες, μέχρι και την διάλυση της οικογένειας. Ο γονιός θα καταλάβει ότι το παιδί του έχει προβατική συμπεριφορά, όταν αυτό αποφεύγει να του μιλήσει, θυμώνει εύκολα, και όταν δεν θέλει να έχει καμία σχέση με αυτόν.»

Φάσσαρης Γιάννης, πρόεδρος ΕΛΜΕ Ά Αθηνών

«Αυτό που βλέπουμε είναι ότι τα παιδιά είναι περισσότερο πιεσμένα και έχουν σκληρές αντιδράσεις διότι και οι συνθήκες που ζουν στο σπίτι τους δεν είναι και οι καλύτερες. Εγώ ζω και διδάσκω στο κέντρο της Αθήνας και τα κρούσματα είναι πολλά. Οι κλοπές σε μηχανάκια και μίνι μάρκετ από μαθητές, παλιά μπορεί να συνέβαιναν από μόδα, τώρα μάλλον συμβαίνουν από ανάγκη.

Τα κρούσματα πια παρατηρούνται το ίδιο σε συχνότητα από παιδιά Ελλήνων και από παιδιά μεταναστών, δεν υπάρχει διαφορά. Βλέπουμε επιθετικότητα από παιδιά που ξέρουμε ότι στο σπίτι τους αντιμετωπίζουν οικονομικά προβλήματα. Τις προάλλες μια μαθήτρια μου είπε ότι είχε να φάει από προχθές, αυτός ήταν ο λόγος που είχε επιθετική συμπεριφορά μέσα στην τάξη και δεν ήθελε να συμμετάσχει στο διαγώνισμα. Βλέπω πιο σκληρές συμπεριφορές, έχουν σκληρύνει και τα παιδιά. Βία δεν είναι μόνο να τρως ξύλο μες στο σπίτι, αλλά να μην έχεις φαγητό να φας. »

ΕΛΠΙΔΑ ετών 43: Ο 15χρονος γιος της στη φυλακή για συμμετοχή σε εγκληματική οργάνωση.

«Κανείς δεν πίστευε στην οικογένεια ότι ο Νικολάκης μας θα έμπλεκε τόσο άσχημα. Βλέπαμε ότι οι παρέες του δεν ήταν και οι καλύτερες, από μικρός μας ζητούσε μηχανάκι και λεφτά. Εγώ και ο πατέρας του δεν θέλαμε να του στερήσουμε τίποτα αλλά τίποτα δεν του ήταν αρκετό. Από μωρό παιδί μας άκουγε και αγαπούσε και την αδελφή του. Ξαφνικά άρχισε να αντιμιλάει, να φέρεται επιθετικά και άρχισε το κάπνισα. Έπαιρνε κρυφά το αμάξι του πατέρα του και έκανε βόλτες με κορίτσια, για διάβασμα ούτε λόγος.

Δεν ήταν ποτέ καλός μαθητής αλλά κανείς δεν περίμενε πως τώρα θα ήταν στη φυλακή. Στο Περιστέρι πολλά παιδιά μαζεύονται στις πλατείες με μηχανάκια.. έτσι ήρθαν και τα ναρκωτικά, έτσι ήρθε και η κλοπή. Ένας 20χρονος τον παρέσυρε και έτσι έγιναν όλα. Τώρα το παιδί είναι μέσα και φοβάται. Πάω και το βλέπω όσο ποιο συχνά μπορώ αλλά στεναχωριέμαι, ελπίζω να έχει μετανιώσει. Με τον άντρα μου ρίχνουμε ο ένας τις ευθύνες στον άλλον.»

Παρακάτω παρουσιάζονται οι ιστορίες δυο εφήβων, που μέχρι πρότινος ζούσαν ανάμεσα μας. Αυτή τη στιγμή είναι έγκλειστοι στον Αυλώνα, στο σωφρονιστικό κατάστημα ανηλίκων. Ακόμα και τώρα εξακολουθούν να έχουν όνειρα για το μέλλον…

ΑΝΕΣΤΗΣ ετών 16: Ναρκωτικά, ληστείες, απόπειρα βιασμού, αντίσταση κατά των αρχών, παράνομη οπλοκατοχή και οπλοχρησία.

«Εγώ είμαι παιδί από το δεύτερο γάμο του πατέρα μου. Είμαστε από τον Πειραιά και ο μπαμπάς μου είχε μαγαζιά. Είμαστε ευκατάστατοι. Έχουμε πολλά λεφτά, σπίτια, κότερα, αυτοκίνητα, απλά τα πράγματα στράβωσαν όταν πέθανε ο πατέρας μου. Ήταν βαριά άρρωστος και τον έχασα στα 56. Δεν το άντεξα. Βαράω μια υπερβολική δόση ηρωίνης με χάπια μαζί, πέφτω σε κώμα, τίποτα. Ο πατέρας μου ήταν μεγάλος μάγκας. Είχε κάνει φυλακή συνολικά δεκαέξι χρόνια. Είχε μεγαλώσει σε ιδρύματα και έτσι, από τα 12 μπήκε στην παρανομία και έφτασε να γίνει από τους πιο τρανούς μες τη νύχτα.

Έτσι και εγώ, από τα 12 μέσα στην αλητεία, στα χασίσια, στις γκόμενες, στα μηχανάκια, να κλέψουμε μηχανάκια, κανένα αυτοκίνητο για να το πάμε βόλτα, να πουλήσουμε κλεμμένα παπάκια και να κάνουμε κόντρες με μηχανάκια. Άρχισα τα ναρκωτικά από μαγκιά και γιατί ζαλίζεσαι, φεύγεις σε έναν κόσμο τόσο χαλαρό που δεν κάνεις τίποτα. Ο μπαμπάς με έβλεπε αλλά δε μου έλεγε τίποτα. Έβγαινα, έπινα, είχα γκομενίτσες, μηχανάκια, λεφτά μου έδινα τα πάντα οι δικοί μου και ότι γούσταρα. Το τσιγάρο για μένα ήταν πολύ απλό αφού στην Πέμπτη δημοτικού, κάπνιζα κανονικά. Ένα πακέτο τσιγάρο κάθε 3-4 μέρες. Μετά άρχισαν οι αλητείες, τα οργανωμένα πράγματα και οι σκληρές ομάδες. Εδώ μέσα είναι κάπως, εντάξει κλεισμένος έχεις όλο το χρόνο να σκεφτείς. Η φυλακή σε ωριμάζει. »

ΧΑΡΗΣ ετών 14: Ανθρωποκτονία από πρόθεση, αθίγγανος.

 Μητέρα στη φυλακή και πατέρας στο νοσοκομείο για καρδιά.

«Έπνιξα μια γιαγιά όταν πήγα να κλέψω στο σπίτι της. Αν και πιστεύω στο Θεό, αυτός δε με βοήθησε να μου δώσει μυαλό να μη σκοτώσω τη γιαγιά όμως δεν είχαμε να φάμε και ήταν η κακιά στιγμή. Τη γιαγιά, την έπνιξα γιατί σηκώθηκε από το πάτωμα και φοβήθηκα ότι θα αρχίσει να φωνάζει, δε με φώτισε ο Θεός, πόσο χαζός είμαι τώρα τρώω τα χρόνια μου εδώ μέσα. Αυτό που έκανα ήταν αμαρτία.

Οι αθίγγανοι είμαστε πολύ νευρικοί και έχουμε καραμπίνες. Καραμπίνες και μαχαίρια έχουν από μικρά τα παιδιά. Και τσιγάρο. Από 9 χρονών καπνίζω και πίνω. Άρχισα από μπύρα, μετά κρασί και ουίσκι, αλλά είναι ακριβό. Ενώ το ούζο είναι πιο φθηνό και σε φτιάχνει. Εδώ δεν παίρνω ναρκωτικά, ούτε τατουάζ, ούτε τίποτα. Μόνο σημάδια έχω στα χέρια από σπασμένα τζάμια πάνω σε καυγά και σε σπίτια που προσπαθούσα να μπω μέσα για να κλέψω.»

Οι δυο νεαροί μίλησαν στην διδάκτωρ Εγκληματολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου, Δεσποινα Σβουρδάκου. Για την ασφάλεια τους έχουν χρησιμοποιηθεί ψευδώνυμα.

Οι ανήλικοι λοιπόν, αυτόπτες μάρτυρες της κρίσης, ονειρεύονται μια ζωή με αυτοκίνητα, μηχανές, σπίτια και πολλά χρήματα. Συνειδητοποιημένοι και με απέχθεια προς το σύστημα, κάνουν τα πάντα για να πλουτίσουν, προκαλώντας ακόμα και κακό στον ίδιο τους τον εαυτό.

Τηλεφωνική γραμμή για γονείς εφήβων: 801.801.11.77

Η Νάντια Αϊβάτογλου είναι δημοσιογράφος. Σπούδασε δημοσιογραφία, πληροφορική και γραφιστική. Έχει εργαστεί σε έντυπα, τηλεοπτικούς και ραδιοφωνικούς σταθμούς σε Αθήνα και Κρήτη. Από τον Ιανουάριο του 2013 είναι αρχισυντάκτρια στον ALPHANEWS 106,2.