Όταν η ανθρωπιά γίνεται πράξη: Έτσι απαντούν οι Έλληνες στην ξενοφοβική Ευρώπη

Συγκινητικές διαστάσεις λαμβάνει η ανταπόκριση του κόσμου στην ανθρωπιστική κρίση που βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη στη χώρα μας, με χιλιάδες πρόσφυγες και μετανάστες να εγκλωβίζονται στην ελληνική επικράτεια, μετά το κλείσιμο του Βαλκανικού δρόμου. Από την Αθήνα, στα Τρίκαλα, την Καβάλα, τα Διαβατά και την Ειδομένη, εθελοντικές οργανώσεις και απλοί πολίτες οργανώνονται και κινητοποιούνται για να ανακουφίσουν και να κάνουν λίγο πιο ανθρώπινη τη διαμονή αυτών των ανθρώπων. Την ίδια ώρα που το κλίμα δυναμιτίζουν εμπρηστικές δηλώσεις όπως αυτή του Σλοβάκου πρωθυπουργού για μετατροπή της Ελλάδας σε απέραντο Hot Spot ενώ η ελληνική Κυβέρνηση κάνει λόγο για de facto κλειστά σύνορα και μια κρίση που θα κρατήσει 2-3 χρόνια, στην ελληνική κοινή γνώμη φαίνεται να κερδίζει έδαφος η ανθρωπιά.

Απόγευμα Τετάρτης στο λιμάνι του Πειραιά, στις πύλες Ε1, 2, 3, 6, 7 και στην Πέτρινη Αποθήκη έχουν συγκεντρωθεί 2.500 – 3.000 πρόσφυγες και μετανάστες. Οι χώροι αναμονής των επιβατών έχουν μετατραπεί σε προσωρινούς χώρους φιλοξενείας. Δίπλα στα εκδοτήρια, σκηνές, απλωμένα ρούχα και παιδικά παπούτσια… Ακολουθώντας το κάλεσμα συλλογικοτήτων και ΜΚΟ για προσφορά ειδών πρώτης ανάγκης, απλοί πολίτες, εργαζόμενοι, φοιτητές, ηλικιωμένοι, συνταξιούχοι, μητέρες, καταφθάνουν συνεχώς με σακούλες και κούτες. Τρόφιμα, φάρμακα, ρούχα, κουβέρτες, ό,τι μπορεί ο καθένας. Η ανθρωπιά γίνεται πράξη.

Οι ανάγκες μεταβάλλονται καθημερινά, γι’ αυτό η Παμπειραϊκή Πρωτοβουλία Υποστήριξης Προσφύγων και Μεταναστών αναρτά συχνά ανανεωμένες λίστες με τα είδη που μπορεί να προσφέρει κανείς. “Την Κυριακή είχαμε 6.000 άτομα, ήταν μια τρέλα, αύριο δεν ξέρω πώς θα είναι, πάμε μέρα με τη μέρα” λέει στο News247 η κυρία Φωτεινή, Πειραιώτισσα και μέλος της Πρωτοβουλίας. “Είμαστε όλοι εθελοντές, μαζευτήκαμε πριν λίγους μήνες για να υποδεχθούμε τους ανθρώπους που κατέβαιναν από τα καράβια, να τους δώσουμε ένα χυμό, ένα μπισκότο, μέχρι να μπουν στα λεωφορεία και να συνεχίσουν το ταξίδι τους. Τώρα που έκλεισαν τα σύνορα, μας έσκασε η βόμβα στα χέρια! Ανταποκρινόμαστε όσο μπορούμε. Υπάρχει ιατρείο με γιατρούς εθελοντές. Έρχονται και από τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα, τους Γιατρούς του Κόσμου, τον Ιατρικό Σύλλογο Πειραιά και από τα Κοινωνικά Ιατρεία – Φαρμακεία. Επιπλέον, έχουμε φαρμακοποιούς αλλά και απλό κόσμο που φέρνει φάρμακα. Οι ανάγκες και τα προβλήματα είναι πολλά. Υπάρχουν πολλά μικρά παιδιά, έγκυες γυναίκες, αποβολές, άνθρωποι άρρωστοι, ανάπηροι από τον πόλεμο, καρκινοπαθείς, άνθρωποι που χρειάζονται αιμοκαθάρσεις κάθε μέρα, ό,τι υπάρχει σε μια κοινωνία. Πλέον, βρίσκεται εδώ μόνιμα ένα ασθενοφόρο, διότι είναι πολλά τα περιστατικά που πρέπει να μεταβούν στο νοσοκομείο. Και πρέπει να πω ότι είναι συγκινητική η ανταπόκριση του κόσμου. Έρχονται άνθρωποι από όλη την Αθήνα, ακόμα και μικρά παιδιά, ολόκληρες τάξεις από σχολεία… Είναι απίστευτο και πολύ αισιόδοξο όλο αυτό”.

Όσο συζητάμε πλησιάζουν τέσσερα νεαρά κορίτσια και ρωτούν που πρέπει να αφήσουν τις τσάντες που κρατάνε. ” Είμαστε γιατροί, φέραμε φάρμακα και θα μείνουμε να βοηθήσουμε όποιον έχει ανάγκη“. Στη συνέχεια, ο Γιάννης, φαρμακοποιός από τη Λαμπρινή, μαζί με μια συνάδελφό του από τα Πατήσια. “Είδαμε στο Facebook τις λίστες με τις ανάγκες και προσπαθήσαμε να μαζέψουμε ό,τι μπορούσαμε. Ανταποκρίθηκαν κι άλλοι συνάδελφοι καθώς και πολλοί πελάτες μας. Επίσης, ο Φαρμακευτικός Σύλλογος Πειραιά βοηθάει πολύ. Φέραμε φάρμακα και τώρα πάμε να δώσουμε ρούχα και τρόφιμα”.

Φαγητό από το συσσίτιο

“Έχουν γεμίσει οι αποθήκες. Τώρα λέμε, αν κάποιος θέλει να φέρει πράγματα, να φέρει από Δευτέρα γιατί δεν χωράνε” επισημαίνει η κυρία Φωτεινή και εξηγεί πως δεν υπάρχουν υποδομές. “Τουλάχιστον υπάρχουν τουαλέτες και 2-3 ντουζιέρες”.”Ευτυχώς οι άνθρωποι του ΟΛΠ βοηθάνε, όταν υπάρχει κάποια ανάγκη τους το λέμε, να τώρα πλένουν τις τουαλέτες. Γενικά είναι πολύ ανεβασμένο το επίπεδο και του κόσμου που προσφέρει και του κόσμου που δέχεται. Δεν έρχεται κανείς εδώ για να πάρει εύσημα, αλλά επειδή θέλει πραγματικά να βοηθήσει” σημειώνει η Γιώτα, δημόσια υπάλληλος, που εδώ και μία εβδομάδα έρχεται καθημερινά μετά τη δουλειά της.

“Τις προάλλες μπήκε μέσα ένας παππούς με δυο μερίδες φαγητό. Επειδή εδώ δεν δεχόμαστε μαγειρεμένο φαγητό, όταν δεν ξέρουμε από που έρχεται, μας λέει: ‘σας παρακαλώ πολύ, είναι πάρα πολύ καθαρό, το πήρα από το συσσίτιο, εγώ δεν πειράζει να μην φάω σήμερα, αυτοί το έχουν πιο πολύ ανάγκη. Αν ήμουν πιο κοντά θα ερχόμουν κάθε μέρα, αλλά μένω στη Σαλαμίνα’. Όπως καταλαβαίνεις, για να τρώει στο συσσίτιο δεν έχει και λεφτά να μετακινείται. Αυτό είναι ενδεικτικό του τι βλέπεις και ακούς εδώ καθημερινά”, προσθέτει.

Στην αποθήκη συναντάμε την Άντρια, 22 ετών, φοιτήτρια στο Πάντειο. “Σήμερα ήρθα για πρώτη φορά να δω πώς είναι και έκατσα να ταξινομήσω τα πράγματα”. Πώς το αποφάσισε; “Για να πάω στη σχολή μου περνώ καθημερινά από τον Πειραιά και τους βλέπω. Τις προάλλες είδα ένα παιδάκι να κουβαλά μια τεράστια βαλίτσα. Δεν μπορούσα να μείνω άπραγη. Μπορεί να μην έχω το χρόνο να αφιερωθώ ολοκληρωτικά στον εθελοντισμό, αλλά μπορώ να διαθέσω πέντε ώρες, όπως έκανα σήμερα, για να βοηθήσω κάποιον που έχει ανάγκη. Και θα το ξανακάνω. Είναι άλλωστε πολύ ευχάριστο να συναναστρέφεσαι μαζί τους, γιατί είναι άνθρωποι ευγενικοί και χαρούμενοι. Παρά τα όσα έχουν περάσει οι περισσότεροι είναι με το χαμόγελο. Βλέπεις τη θέλησή τους για ζωή, θέλουν να φύγουν, ελπίζουν να φύγουν… Σήμερα γνώρισα τον Μοχάμεντ, είναι εντελώς μόνος του, η οικογένειά του έχει μείνει πίσω στη Συρία. Είναι φοιτητής, μηχανικός, και θέλει να συνεχίσει τις σπουδές του στη Γερμανία. Πήγε στα σύνορα και τον γύρισαν πίσω, αφού είναι κλειστά… Κι έτσι βρέθηκε εδώ. Ταξινομήσαμε μαζί τα πράγματα στην αποθήκη και μου μαθαίνει και αραβικές λέξεις, τις γράφει εδώ στο χαρτί!”.

“Έχω εντυπωσιαστεί από την ποιότητα των ανθρώπων. Είναι πάρα πολύ ευγενικοί και συνεργάσιμοι, δεν το περίμενα, έπαθα πλάκα”, συμπληρώνει η Εβελίνα που έχει έρθει για πρώτη φορά από την Κάντζα. “Για παράδειγμα τους μοιράζεις νερό και παίρνουν ένα μπουκάλι για να φτάσει για όλους, τους λες ‘πάρτε άλλο ένα’ και δεν παίρνουνε“.

Ξεριζωμός

Η Μαρκέλλα έχει έρθει από το Περιστέρι γα να φέρει κουβερτάκια και παιδικά ρούχα των μικρών της. “Μέσα στο κτίριο η κατάσταση είναι τρομερή, η εικόνα που θα μου μείνει είναι ότι κάποια παιδάκια περπατάνε ξυπόλυτα, τα είδα και συγκινήθηκα, γιατί είμαι μητέρα αλλά γιατί είμαι και μετανάστρια. Είμαι 26 χρόνια στην Ελλάδα αλλά μόλις πήρα την ελληνική υπηκοότητα, μαζί με εμένα και τα παιδιά μου… Ξέρω πώς είναι να πρέπει να φύγεις, ξέρω τι σημαίνει ξεριζωμός. Βέβαια ήμουν μικρή όταν ήρθα από την Αλβανία, μόλις 7 ετών, δεν καταλάβαινα πολλά, αλλά έβλεπα τους γονείς μου… Από εκεί και πέρα είναι θέμα ανθρωπιάς, όλοι πρέπει να βοηθήσουμε”.

Κοντεύει να βραδιάσει και ο κόσμος εξακολουθεί να καταφθάνει. Μια εθελόντρια αγκαλιάζει μια ηλικιωμένη κυρία που ήρθε φορτωμένη πράγματα. Μας επιτρέπουν να απαθανατίσουμε τη στιγμή. Οι περισσότεροι άνθρωποι που μας μίλησαν δεν ήθελαν να φωτογραφηθούν, ούτε να γραφτεί το ονοματεπώνυμό τους. “Δεν έρχεται κανείς για να πάρει εύσημα”.

Λίγο μετά τις 20:00, στην πλατεία Βικτωρίας, η κατάσταση είναι απελπιστική. Εκεί δεν υπάρχουν τουαλέτες ούτε υπόστεγα. Οι άνθρωποι κοιμούνται στα παρτέρια, πάνω σε χαρτόνια. Πάνω σε ένα δέντρο η φωτογραφία ενός 10χρονου κοριτσιού που αγνοείται. Ένα παγκάκι έχει μετατραπεί σε ιατρείο. Δύο κυρίες πλησιάζουν μία εθελόντρια και τη ρωτάνε τι φάρμακα χρειάζονται για να φέρουν. Τους τα γράφει σε ένα χαρτί. ” Σήμερα  είναι αυτοί, αύριο μπορεί να είμαστε εμείς“.

Την επόμενη μέρα, οι διαχειριστές της σελίδας της Παμπειραϊκής Πρωτοβουλίας Υποστήριξης Προσφύγων και Μεταναστών, έκαναν λόγο για “πέρα από κάθε μας προσδοκία προσφορά σας”. Πριν από μερικές εβδομάδες, κάθε προσδοκία ξεπέρασε η στάση μιας γυναίκας που αντέδρασε όταν έγινε μάρτυρας ενός σκηνικού επίδειξης δύναμης από πλευράς υπαλλήλου εταιρίας security σε βάρος Αφρικανού μετανάστη. Γράψαμε τότε για τον Έλληνα που δεν έχεις συνηθίσει, για μια συμπεριφορά, που αν υιοθετούσε η πλειοψηφία, θα μπορούσαν τα πράγματα να είναι αλλιώς σε αυτή τη χώρα. Με τις συνθήκες να πιέζουν ασφυκτικά και την ξενοφοβική Ευρώπη να δείχνει τα “δόντια” της προς κάθε κατεύθυνση, μάλλον θα μας χρειαστούν πολλές ακόμα τέτοιες απροσδόκητες συμπεριφορές και προσφορές. Και ένας κρατικός μηχανισμός που θα λειτουργήσει.