Το Πανεπιστήμιο του Όσλο έκανε δεκτό τον Μπρέιβικ. Τι ισχύει σε Ευρώπη και Αμερική με την εκπαίδευση κρατουμένων

Ο άνθρωπος που καταδικάστηκε για τη δολοφονία 77 ανθρώπων σε επιθέσεις στη Νορβηγία το 2011 γράφτηκε στο Πανεπιστήμιο του Όσλο για να σπουδάσει Πολιτικές Επιστήμες το 2013. Και αυτή την είδηση αναδημοσιεύει σήμερα Πέμπτη το BBC, όταν στην Ελλάδα βρίσκεται σε αναζήτηση νομοθετικής ρύθμισης, προκειμένου να επιτρέψει στο κρατούμενο Νίκο Ρωμανό, να ασκήσει το νόμιμο δικαίωμα φοίτησης ή ολοκλήρωσης του κύκλου σπουδών του.

Ο 34χρονος μακελάρης της Ουτόγια, Άντερς Μπέρινγκ Μπρέιβικ, ο οποίος εκτίει 21 ετών ποινή, δεν έγινε μεν δεκτός σε πρόγραμμα που παρέχει πτυχίο αποφοίτησης, αλλά μελετά Πολιτικές Επιστήμες σε φυλακή υψίστης ασφαλείας, χωρίς βέβαια άμεση επαφή με το προσωπικό των πανεπιστημίων.

Το πανεπιστήμιο τόνισε τότε τη σημασία της δίκαιης μεταχείρισης του Μπρέιβικ, του ακροδεξιού εξτρεμιστή της 22ας Ιουλίου 2011.

Ο πρόεδρος του Πανεπιστημίου του Όσλο συγκεκριμένα, Ole Petter Ottersen, σχολίασε το Σεπτέμβριο του 2013 ότι όλοι οι πολίτες έχουν το δικαίωμα να συνεχίσουν σπουδές τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, ενώ δεν παρέλειψε να τονίσει ότι αναγνωρίζει τα “ηθικά διλήμματα” της υπόθεσης. “Απλά οι θεμελιώδεις αξίες του είναι διαφορετικές από τις δικές μας. Αυτή είναι η διαφορά μας και δεν μας νοιάζει”. Τότε μάλιστα, ο επικεφαλής του πανεπιστημίου πρόσθεσε ότι “το μόνο που δεν μπορούμε να δεχτούμε είναι να φιλοξενηθεί στο campus του πανεπιστημίου”.

Τι ισχύει σε Ευρώπη και Αμερική

Διαφορετικό μοντέλο στα θέματα εκπαίδευσης κρατουμένων ακολουθεί κάθε χώρα της Ε.Ε. Άλλες χορηγούν εκπαιδευτικές άδειες υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις, αφού προηγουμένως οι κρατούμενοι έχουν εκτίσει μέρος της ποινής τος και έχει γίνει εκτίμηση κινδύνου. Τέτοιες πρακτικές ακολουθούν η Μάλτα, η Ρουμανία, η Λιθουανία. Άλλες παρέχουν τη δυνατότητα εκπαίδευσης κρατουμένων μέσα από τις φυλακές, μέσω υπολογιστή, ακόμη και με ελεγχόμενη πρόσβαση στο ίντερνετ. Ηλεκτρονική εκπαίδευση ή δι’ αλληλογαφίας έχουν η Γερμανία, το Βέλγιο, η Αυστρία, η Νορβηγία και η περιφέρεια της Καταλωνίας.

Σουηδική πρωτοπορία

Ένα από τα πιο πρωτοποριακά προγράμματα εκπαίδευσης κρατουμένων υλοποιείται στη Σουηδία. Σε όλες τις φυλακές, υπάρχει κέντρο εκπαίδευσης με έναν ή περισσότερους διδάσκοντες, εξοπλισμένο μ’ έναν χώρο υπολογιστών, ενώ οι κρατούμενοι έχουν τη δυνατότητα πρόσβασης σε περισσότερους από 130 τομείς εκπαίδευσης.

Εκπαιδευτικό σκοπό, αλλά και πρόβλεψη επικοινωνίας με τους συγγενείς τους έχει η παροχή του Ίντερνετ στη Νορβηγία. Ωστόσο, η χρήση διαδικτύου ελέγχεται από τους υπεύθυνους φυλακών.

Βρετανοί κρατούμενοι και εκπαίδευση

Στη Βρετανία το Ανοιχτό Πανεπιστήμιο υλοποιεί στις φυλακές το πρόγραμμα “virtual campus”, όπου οι κρατούμενοι έχουν πρόσβαση στο ηλεκτρονικό εκπαιδευτικό υλικό. Σημειώνεται ότι σε πολλές χώρες εκφράζονται επιφυλάξεις για την εκπαίδευση, μέσω υπολογιστών και ίντερνετ.

Διατυπώνονται ωστόσο, ανησυχίες για το πώς θα χρησιμοποιηθεί ένας υπολογιστής ανά κρατούμενο.

Οι δύο πυλώνες

Οι δύο πυλώνες πάνω στους οποίους στηρίζονται τα δικαιώματα των κρατουμένων στην εκπαίδευσης είναι η οδηγία του Συμβουλίου της Ευρώπης του 1989 (η 12η) που προβλέπει τους τρόπους και τη σκοπιμότητα της χορήγησης εκπαιδευτικών αδειών. Και ο δεύτερος, οι ευρωπαϊκοί σωφρονιστικοί κανόνες του 2006 που προβλέπουν δικαιώματα στην εκπαίδευση των κρατουμένων και χορήγηση αδειών. Όσον αφορά την Ελλάδα, είναι η πρώτη φορά που αντιμετωπίζεται το θέμα εκπαίδευσης κρατουμένου τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, μέσω αλληλογραφίας ή μέσω υπολογιστών.

Το παράδειγμα της Αμερικής

Προγράμματα εκπαίδευσης στις φυλακές υλοποιεί το Πανεπιστήμιο Κορνέλ στην Αμερική. Όμως, οι κρατούμενοι – φοιτητές δεν παίρνουν άδειες για να παρακολουθήσουν τα μαθήματα, αλλά πηγαίνει το πανεπιστήμιο στην φυλακή. Επισκέπτες καθηγητές του Κορνέλ παραδίδουν μαθήματα τους φυλακισμένους που βρίσκονται κοντά στο Πανεπιστήμιο. Άλλα 12 παρόμοια προγράμματα υλοποιούνται στις ΗΠΑ. Στο παρελθόν η κυβέρνηση χρηματοδοτούσε 350 προγράμματα εκπαίδευσης στους κρατούμενους 37 πολιτειών. Από το 1995 και μετά, αποφασίστηκε ο περιορισμός των κονδυλίων με αποτέλεσμα, ο αριθμός των προγραμμάτων σήμερα να έχει μειωθεί.

Έρευνα έχει δείξει ότι οι κρατούμενοι που συμμετέχουν σε προγράμματα εκπαίδευσης στις φυλακές των ΗΠΑ έχουν 43% να επιστρέψουν εκεί μετά την αποφυλάκισή τους.

(Με πληροφορίες από “Τα Νέα”)