Τι συμβαίνει με τις ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις στην Ελλάδα

«Η μητέρα μου εισήχθη στο νοσοκομείο μετά από μια μόλυνση. Έμεινε στο νοσοκομείο αρκετά και, όπως με ενημέρωσαν οι γιατροί, κόλλησε κάποιο μικρόβιο εκεί. Της έκαναν εξετάσεις για να βρουν τι μικρόβιο ήταν αλλά αδυνατούσαν να το εντοπίσουν. Όταν αναγκάστηκαν να τη διασωληνώσουν, ο οργανισμός της ήταν, ήδη, εξασθενημένος και έτσι κατέληξε τρεις μέρες αργότερα».

Η περίπτωση της Ειρήνης Ι. (τα στοιχεία της ίδιας, που κατέληξε πριν μερικά χρόνια και του γιου της, που περιγράφει με λίγα λόγια τι συνέβη στη μητέρα του είναι στη διάθεση του news247) είναι μόνο μία από τους τουλάχιστον 3.000 θανάτους ανθρώπων, που χάνονται κάθε χρόνο στη χώρα μας εξαιτίας σοβαρών ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων.

Ποια είναι, όμως, η κατάσταση στα νοσοκομεία; Γιατί όλο και πιο συχνά ακούμε για θανάτους από μικρόβια στα νοσοκομεία; Φταίει η κρίση; Φταίει η μη καθαριότητα των χώρων ή μήπως η προσωπική υγιεινή του ιατρικού προσωπικού; Ειδικοί επιστήμονες και εργαζόμενοι στα δημόσια νοσοκομεία απαντούν στο news247 για τις ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις, που, δυστυχώς, είναι πολύ δύσκολο να αντιμετωπιστούν.

Ο μεγαλύτερος κίνδυνος

Οι ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις είναι ένας υπαρκτός και μεγάλος κίνδυνος για κάθε νοσηλευόμενο, ανεξαρτήτου ηλικίας. Όμως, αυτές αποτελούν ακόμα μεγαλύτερο κίνδυνο για τους πιο αδύναμους οργανισμούς (όπως τα βρέφη, οι ηλικιωμένοι και κάθε άτομο με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα).

Η κατάσταση των ασθενών επιδεινώνεται, επίσης, με την εξάπλωση «πανανθεκτικών» βακτηρίων, τα οποία δεν καταστρέφονται με τα αντιβιοτικά καθώς έχουν αναπτύξει μεγάλες άμυνες και αντοχές. Τρία από τα πιο σοβαρά μικρόβια που είναι συχνά πανανθεκτικά και δεν τα καταπολεμά κανένα αντιβιοτικό είναι το ακινετοβακτήριο, η κλεμπσιέλα και η ψευδομονάδα. Σύμφωνα με υπολογισμούς, τα βακτήρια αυτά σκοτώνουν κάθε χρόνο χιλιάδες ανθρώπους.

Τα μικρόβια, όπως λένε οι γιατροί, είναι πολύ έξυπνα. Για κάθε μηχανισμό δράσης αντιβιοτικού υπάρχει και ένας μηχανισμός αντίδρασης από τα μικρόβια, τα οποία επιβιώνουν ανταγωνιζόμενα το ένα το άλλο. Αναπτύσσουν αντοχή και σκοτώνουν τα άλλα που είναι γύρω τους. Το χειρότερο είναι ότι τα μικρόβια όταν αναπτύξουν ανθεκτικότητα, τη μεταφέρουν το ένα στο άλλο και ταυτόχρονα αναπτύσσουν αντοχή στα αντιβιοτικά. Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά ο λοιμωξιολόγος και σύμβουλος του ΚΕΕΛΠΝΟ, Σωτήρης Τσιόδρας: «Η υπερβολική κατανάλωση αντιβιοτικών εκπαιδεύει τους παθογόνους μικροοργανισμούς να επιβιώνουν με αποτέλεσμα να καθίσταται δύσκολη η αντιμετώπισή τους όταν υπάρξει σοβαρή ανάγκη».

Πώς μπορούμε να προστατευτούμε

Χειρουργεία, εντατικές και κοινοί θάλαμοι νοσοκομείων βρίθουν μικροβίων. Χιλιάδες ζωές ασθενών κινδυνεύουν κάθε χρόνο εξαιτίας πολυανθεκτικών μικροβίων, τα οποία κατακλύζουν τα νοσοκομεία. Πώς μπορούμε, όμως, να προστατευτούμε; «Απαιτείται καλή γνώση του ιατρικού και παραϊατρικού προσωπικού ως προς τη μετάδοση των λοιμώξεων και την ακολουθία των οδηγιών πρόληψης των λοιμώξεων της ειδικής επιτροπής του κάθε νοσοκομείου», απαντά η πρόεδρος της ΕΙΝΑΠ, Ματίνα Παγώνη. Από την πλευρά του ο κ. Τσιόδρας αναφέρει ότι ο ασθενής μπαίνει σε ένα χώρο όπου υπάρχουν πολλοί συνάνθρωποί του, που πάσχουν από διάφορες ασθένειες και κάποιες από αυτές μπορεί να είναι μεταδοτικές. Το ίδιο ισχύει και για τους επισκέπτες. «Άρα, στο χώρο των νοσοκομείων δεν καταργούνται οι κανόνες υγιεινής επειδή είμαστε σε νοσοκομείο. Ναι μεν το νοσοκομείο είναι ένας προστατευμένος χώρος και οι επαγγελματίες υγείας θα κάνουν ο,τιδήποτε είναι δυνατόν για να μην εκτεθεί ο ασθενής σε μικρόβια, όμως θα πρέπει και οι ασθενείς και οι επισκέπτες να τηρούν τους κανόνες υγιεινής μέσα στο νοσοκομείο». Για παράδειγμα, αν κάποιος είναι άρρωστος (έστω και κοινό κρυολόγημα) και θέλει να επισκεφθεί έναν συγγενή του στο νοσοκομείο, θα πρέπει να μην το κάνει για να μην τον κολλήσει. «Αυτό ακριβώς το έζησα πριν από λίγο καιρό. Υπήρξε επισκέπτης που κόλλησε συγγενή του. Αν δεν ήμασταν προσεκτικοί, ο άρρωστος, θα μπορούσε να μεταδώσει την ασθένεια στο διπλανό του και να είχαμε μία μικροεπιδημία στο χώρο του νοσοκομείου», συνεχίζει ο λοιμωξιολόγος.

Αν μπούμε σε ΜΕΘ, θα κολλήσουμε μικρόβιο;

Η υποχρηματοδότηση και η υποστελέχωση των δημόσιων νοσοκομείων συμβάλλουν στην αύξηση των ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων, ανέφερε πρόσφατα σε ανακοίνωσή της η Πανελλήνια Ομοσπονδία Εργαζομένων στα Δημόσια Νοσοκομεία, κάνοντας λόγο για «μείζον πρόβλημα για τη δημόσια υγεία».

Σύμφωνα με τα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, η χώρα μας εμφανίζεται στις πρώτες θέσεις κατανάλωσης αντιβιοτικών και εμφάνισης ανθεκτικών βακτηρίων και όπως αναφέρει η Ομοσπονδία, τα διαθέσιμα φάρμακα αδυνατούν να αντιμετωπίσουν τα μικρόβια με αποτέλεσμα να εμφανίζονται υψηλά ποσοστά θνησιμότητας.

Σύμφωνα με την ΠΟΕΔΗΝ, πάνω από 4 εκατομμύρια ασθενείς υπολογίζεται ότι κάθε χρόνο εμφανίζουν νοσοκομειακή λοίμωξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση με εκτιμώμενο αριθμό θανάτων τους 37.000.

Τι γίνεται, όμως, στην περίπτωση που κάποιος μπει στο νοσοκομείο για χειρουργική επέμβαση; Πόσο % πιθανότητες υπάρχουν για να εκτεθεί σε μικρόβιο; «Μικρόβια όπως την ψευδομονάδα συναντούμε στις ΜΕΘ. Εκεί που οι ασθενείς παίρνουν τα πιο δυνατά αντιβιοτικά για να ζήσουν, αναπτύσσονται και τα πιο ανθεκτικά μικρόβια. Γι’ αυτό πρέπει να υπάρχει μεγάλη προσοχή», σημειώνει ο σύμβουλος του ΚΕΕΛΠΝΟ και προσθέτει: «Υπολογίζεται ότι υπάρχουν 20% με 30% πιθανότητες από τη στιγμή που κάποιος μπει σε ΜΕΘ να εκτεθεί σε ανθεκτικά μικρόβια. Προσπαθούμε να περιορίσουμε αυτές τις πιθανότητες».

Γι’ αυτό οι ειδικοί επιστήμονες τονίζουν ότι είναι πολύ σημαντικό να γίνεται σωστή χρήση των αντιβιοτικών. Να εμβολιάζονται οι ασθενείς και να τηρούν τα μέτρα ελέγχου λοιμώξεων: Δηλαδή, κυρίως την υγιεινή των χεριών για την αποφυγή διασποράς μικροβίων όπου κι αν βρίσκονται. «Όχι υπερβολική και άσκοπη χρήση αντιβιοτικών και τήρηση των κανόνων  της ειδικής επιτροπής λοιμώξεων», σημειώνει η κυρία Παγώνη.

Φταίει η κρίση για την εξάπλωση των μικροβίων;

Αναμφίβολα, φταίει (και) η κρίση για την αύξηση των κρουσμάτων νοσοκομειακών λοιμώξεων, απαντούν οι εργαζόμενοι στα νοσοκομεία. «Όμως, ανεξάρτητα από την κρίση, πρέπει και εμείς να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί και να τηρούμε τους κανόνες υγιεινής», επισημαίνουν.

Πάντως, ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εργαζομένων στα Δημόσια Νοσοκομεία (ΠΟΕΔΗΝ), Μιχάλης Γιαννάκος, σχολιάζει ότι παράγοντες που συμβάλλουν στην αύξηση των λοιμώξεων είναι η μεγάλη έλλειψη προσωπικού, υγειονομικού υλικού, ιματισμού και εξοπλισμού, αλλά και υποδομής. Επίσης, επισημαίνει την «ελλιπέστατη καθαριότητα», σημειώνοντας ότι «οι εργολάβοι καθαριότητας δεν τηρούν τις συμβατικές υποχρεώσεις τους και μειώνουν παράνομα τις ώρες καθαριότητας και το προσωπικό που προβλέπουν οι συμβάσεις αλλά και τα υλικά».

Επομένως, τονίζουν οι ειδικοί, είναι πολύ σημαντικό να εφαρμόζονται οι κανόνες υγιεινής και να μην γίνεται αλόγιστη χρήση αντιβιοτικών παρά μόνο με τη σύμφωνη γνώμη των γιατρών.