Peter Langman στο NEWS247: Έπαθα σοκ όταν έμαθα ότι ο δράστης του Μονάχου μελετούσε το βιβλίο μου

Τα ξημερώματα του περασμένου Σαββάτου ο Peter Langman ήταν ακόμα στο κρεβάτι, στο σπίτι του στην Πενσυλβάνια των ΗΠΑ, όταν χτύπησε το τηλέφωνο. Ο Αμερικανός ψυχολόγος δέχεται συχνά τηλεφωνήματα μετά από μαζικές δολοφονίες καθώς θεωρείται ειδικός στη μελέτη ανήλικων δραστών. Αυτό όμως δεν ήταν ένα συνηθισμένο τηλεφώνημα. Πρώτον γιατί αφορούσε μια μαζική δολοφονία στην άλλη άκρη του Ατλαντικού, στο Μόναχο της Γερμανίας. Δεύτερον διότι τον πληροφορούσε ότι στο σπίτι του 18χρονου δράστη βρέθηκε το βιβλίο του Why Kids Kill (Γιατί τα Παιδιά Σκοτώνουν).

«Έπαθα σοκ, ένιωσα θλίψη και απογοήτευση» λέει στο NEWS247 ο ψυχολόγος που έχει αφιερώσει την τελευταία δεκαετία μελετώντας το προφίλ των ανήλικων δραστών μαζικών δολοφονιών σε σχολεία στις ΗΠΑ. Ο Langman διατηρεί online αρχείο με τα συμπεράσματα της έρευνάς του κι έχει γράψει δύο βιβλία που έτυχαν ευρείας αποδοχής και θαυμασμού στους κόλπους της ακαδημαϊκής κοινότητας καθώς και μεταξύ επαγγελματιών που ασχολούνται με την εκτίμηση κινδύνου. Όπως σημειώνει ο ίδιος, σκοπός της έρευνάς του που έχει προκύψει από πολυετή και κοπιώδη μελέτη χιλιάδων αστυνομικών αναφορών και άλλων εγγράφων, είναι να μεταδώσει χρήσιμη γνώση σε Αρχές, δασκάλους και γονείς με πρωταρχικό στόχο την πρόληψη. Δεν είναι όμως η πρώτη φορά που το βιβλίο του Why Kids Kill βρίσκεται στην κατοχή ενός νεαρού δράστη. Το ίδιο είχε συμβεί το 2013 όταν ο Karl Pierson πυροβόλησε έναν συμμαθητή του και κατόπιν αυτοκτόνησε σε λύκειο του Κολοράντο. Τι αναζητούσαν αυτά τα παιδιά στο βιβλίο του; Ανησυχεί μήπως άθελά του προσφέρει κάποιου είδους καθοδήγηση σε επίδοξους δολοφόνους;

Ψάχνουν ένα χαρακτήρα να ταυτιστούν ή μια ομάδα ανθρώπων να αισθανθούν ότι ανήκουν

«Ως ψυχολόγος, επικεντρώνομαι στο μυαλό και τη ζωή των δραστών, όχι στα μέσα και τις μεθόδους που χρησιμοποιούν για να φέρουν σε πέρας τις επιθέσεις τους. Συνεπώς δεν νομίζω ότι ο οποιοσδήποτε θα διάβαζε το βιβλίο για καθοδήγηση» μας απαντά και εικάζει πως ένας πιθανός λόγος που το διαβάζουν είναι διότι αναζητούν ένα πρότυπο, ένα χαρακτήρα να ταυτιστούν ή μια ομάδα ανθρώπων να αισθανθούν ότι ανήκουν”

Πώς όμως ένα παιδί γίνεται δολοφόνος; «Ο κόσμος συχνά περιμένει μια μονοσήμαντη απάντηση, η οποία δυστυχώς δεν υπάρχει» σημειώνει ο Peter Langman, ο οποίος μέσα από την έρευνά του έχει προσπαθήσει να εντοπίσει ορισμένους καθοριστικούς παράγοντες και συγκεκριμένα χαρακτηριστικά που συναντώνται συχνά μεταξύ των νεαρών δραστών. «Είναι πολύ σύνηθες να αναζητούν πρότυπα και να εμπνέονται από άλλους δολοφόνους. Στην υπόθεση του Μονάχου πρότυπο του δράστη φαίνεται να ήταν ο Anders Breivik. Ο Sonboly είχε επικεντρωθεί στον Breivik κι αυτό φαίνεται τόσο από το γεγονός ότι τον μελετούσε όσο και από το γεγονός ότι επιτέθηκε ανήμερα της πέμπτης επετείου από το πολύνεκρο χτύπημα του Νορβηγού στο Όσλο».

Σύμφωνα με τα όσα έχουν γίνει γνωστά από την αστυνομία, ο 18χρονος μαθητής, Γερμανός ιρανικής καταγωγής, αντιμετώπιζε ψυχολογικά προβλήματα και πιθανότατα είχε λάβει ψυχιατρική υποστήριξη για κατάθλιψη. Σε ένα ερασιτεχνικό βίντεο που τραβήχτηκε κατά την ώρα της επίθεσης ακούγεται να φωνάζει πως είχε υποστεί bullying επί επτά χρόνια. Είναι το bullying ένας σημαντικός παράγοντας;

«Δεν παρατηρείται συχνά ως σημαντικός παράγοντας, σε ορισμένες περιπτώσεις όμως μπορεί να γίνει» μας απαντά ο Peter Langman. «Με βάση τις πληροφορίες που έχουμε, φαίνεται πως ο Sonboly είχε υποστεί όχι μόνο ψυχολογική αλλά και σωματική κακοποίηση. Οι ισχυρισμοί του λοιπόν ότι είχε υποστεί bullying φαίνεται πως είναι αληθινοί.  Έχει ενδιαφέρον ωστόσο ότι έστρεψε τα πυρά του σε τυχαίους ανθρώπους, που δεν γνώριζε, και όχι σε εκείνους που του είχαν ασκήσει ψυχολογική ή σωματική βία».

Παράλληλα, ο Αμερικανός ψυχολόγος επισημαίνει έναν παράγοντα που παρατηρείται συχνά μεταξύ των δραστών. «Πολλοί έχουν βιώσει αποτυχίες και απογοητεύσεις σε πολλαπλά μέτωπα, στην εκπαίδευση, στην εργασία, σε φιλικές ή ρομαντικές σχέσεις κλπ. Απογοητεύσεις αυτού του είδους είναι πιθανό να προκάλεσαν τέτοια θλίψη και τέτοια οργή στον Sonboly που να είχε ταυτόχρονα αυτοκτονικές και δολοφονικές τάσεις».

Το μακελειό στο Μόναχο δεν ήταν το μόνο περιστατικό που συγκλόνισε τη Γερμανία τις τελευταίες μέρες, καθώς ακολούθησε δολοφονική επίθεση στη Στουτγκάρδη,  έγκλημα πάθους -καθώς όλα δείχνουν- με δράστη έναν  άνδρα φερόμενο ως Σύρο πρόσφυγα που σκότωσε με ματσέτα μια έγκυο γυναίκα και τραυμάτισε ακόμα δύο ανθρώπους, καθώς και μια επίθεση αυτοκτονίας έξω από συναυλιακό χώρο στο Άνσμπαχ με 12 τραυματίες και ανάληψη ευθύνης από το Ισλαμικό Κράτος. Η γενικότερη αύξηση της βίας που βιώνουμε στις δυτικές κοινωνίες, είτε έχει να κάνει με τρομοκρατία είτε με μοναχικούς δράστες ορμώμενους από προσωπικά κίνητρα κάνουν αρκετούς αναλυτές να επισημαίνουν πως βρισκόμαστε ενώπιον μιας νέας πραγματικότητας όπου κανέναν δεν μπορεί να αισθανθεί ασφαλής. Πώς επηρεάζει αυτό τα παιδιά και πώς μπορούμε να τα προφυλάξουμε;

Συχνά αποκαλύπτουν τις προθέσεις τους αλλά κανείς δεν δίνει σημασία

«Είναι προφανές ότι οι επιθέσεις αυτές αυξάνουν γενικώς την αγωνία κάθε ανθρώπου για την ασφάλειά του. Η κοινωνία γενικότερα και το σχολείο ειδικότερα πρέπει να μάθουν να αναγνωρίζουν τα προειδοποιητικά σημάδια και να εκπαιδευτούν σε τρόπους με τους οποίους τέτοιου είδους επιθέσει μπορούν να αποτραπούν» σχολιάζει ο Langman. Στην ιστοσελίδα του βρίσκει κανείς μια σελίδα αφιερωμένη στη σχολική ασφάλεια και τα προειδοποιητικά σημάδια επικείμενης βίας, μεταξύ των οποίων συγκαταλέγει κάθε είδους διαρροές των προθέσεων του δράστη. «Οι επίδοξοι δράστες μαζικών δολοφονιών σε σχολεία, για παράδειγμα, συχνά αποκαλύπτουν τις βίαιες προθέσεις μέσα από συζητήσεις με φίλους και συγγενείς αλλά και μέσα από σχολικές εργασίες ή την δραστηριότητά τους online. Το πρόβλημα είναι ότι κανένας δεν δίνει σημασία σε αυτά τα σημάδια» σημειώνει.

Να μην εστιάζουμε στους δράστες αλλά στα θύματα

Ανατρέχοντας κανείς στα βιβλία και την ιστοσελίδα του Peter Langman δεν θα βρει εικόνες και βίντεο σαν αυτές που κατακλύζουν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και πολλά παραδοσιακά μίντια αμέσως μετά ή και κατά τη διάρκεια κάθε αιματηρού περιστατικού. «Δεν θέλω να προσφέρω στους δράστες τέτοια είδους προσοχή» εξηγεί όταν τον ρωτάμε σχετικά και καταλήγει: «Γνώμη μου είναι πως πρέπει να αποφεύγουμε να εστιάζουμε την προσοχή μας στους δράστες, ειδικά ακριβώς μετά την επίθεση. Είναι καλύτερο να εστιάζουμε στα θύματα και στην πρόληψη τέτοιου είδους τραγικών περιστατικών. Να διδάξουμε τους ανθρώπους να αναγνωρίζουν τα προειδοποιητικά σημάδια».

Περισσότερες πληροφορίες στην ιστοσελίδα του Peter Langman schoolshooters.info