Grand Theft Auto V: Σεξ, βία, κλεμμένα αυτοκίνητα και πραγματική ζωή

Υπόθεση εργασίας: Η βία στα video games και πώς μπορεί να επηρεάσει την καθημερινή μας συμπεριφορά. Παράδειγμα προς εξέταση: Το νέο, εμπορικά επιτυχημένο με το “καλημέρα”, “Grand Theft Auto V”.

Ξεκινάω το κείμενο με την εξής επισήμανση. Όντας “τριαντάρης” συγκαταλέγομαι στη γενιά εκείνη που μεγάλωσε παίζοντας Doom, Carmageddon, Soldier of Fortune, Call of duty, Medal of Honor, Hitman και πάει λέγοντας.

Και δεν έχω γίνει κατά συρροή δολοφόνος και δεν σκοπεύω να γίνω τα επόμενα χρόνια.

Πάμε τώρα στα του παιχνιδιού.

Οι δημιουργοί του ” Grand Theft Auto V” (GTA V) έχουν εμπλουτίσει τη νέα έκδοση του δημοφιλούς παιχνιδιού τους με extra features τα οποία δεν υπήρχαν στην προηγούμενη γενιά για PlayStation 3 και Xbox 360. Εκτός από τα σαφώς βελτιωμένα γραφικά, έχουν δώσει και την επιλογή στον χρήστη να μπορεί να παίξει σε πρώτο πρόσωπο.

“Ένα από τα πράγματα που μπορούσαμε να κάνουμε ώστε οι παίκτες να νιώθουν διαφορετικά εμπειρίες που είχαν στο παρελθόν ήταν η εκδοχή του πρώτου προσώπου. Η δυνατότητα αυτή δίνει στους παίκτες την ευκαιρία να εξερευνήσουν τον κόσμο του Λος Σάντος κατευθείαν μέσα από τα μάτια του χαρακτήρα τους αποκαλύπτοντας με έναν τελείως διαφορετικό τρόπο τις μεγαλοπρεπείς λεπτομέρειες του κόσμου αυτού” αναφέρει η Rockstar, η εταιρεία παραγωγής.

Μεταξύ άλλων στο παιχνίδι, ο χειριστής μπορεί να κάνει σεξ με ιερόδουλη, ενώ αν θέλει μπορεί να τη χτυπήσει και να πάρει τα χρήματά της.

Επίσης, μπορεί να κλέψει αμάξια, να σκοτώσει αστυνομικούς και γενικά όποιον θέλει με όποιον τρόπο μπορεί να φανταστεί. Και όπως ήταν αναμενόμενο, τα παραπάνω έχουν προκαλέσει σωρεία αντιδράσεων.

Τι συμβαίνει όμως τελικά. Τα video games μας κάνουν πιο βίαιους;

Συνηθίζοντας τις βίαιες σκηνές

Η Αλεξία Καλογεροπούλου, MSc, υπ. διδάκτωρ στην Ψυχολογία του Διαδικτύου, Πανεπιστήμιο Αθηνών μας λέει:

“Δεν χρειάζεται να έχει κανείς γνώσεις Ψυχολογίας για να αντιληφθεί ότι η έκθεση σε βίαιες σκηνές εξοικειώνει με τη βία και ενισχύει την επιθετικότητα, ιδίως σε άτομα που έχουν προδιάθεση για επιθετική συμπεριφορά. Αν πρόκειται μάλιστα για videogames τελευταίας τεχνολογίας, που επιτρέπουν στο χρήστη να ταυτίζεται ακόμα πιο έντονα με τον χαρακτήρα του παιχνιδιού, μέσω των αληθοφανών γραφικών, του ήχου και της λεγόμενης κάμερας πρώτου προσώπου, η επίδραση είναι εντονότερη.

Παρά το γεγονός ότι κάποιες σχετικά πρόσφατες έρευνες, όπως αυτή του κλινικού ψυχολόγου  Δρ Ferguson (βλέπε και παρακάτω), από το Πανεπιστήμιο Stetson, καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι πιθανόν σε κάποιες περιπτώσεις τα videogames να βοηθούν το παιδί να μειώσει τις επιθετικές του τάσεις, αφού τις εκτονώνει μέσω του παιχνιδιού, πολύ περισσότερες παλαιότερες έρευνες  έχουν αποδείξει ότι τα βίαια παιχνίδια μειώνουν την ενσυναίσθηση, αυξάνουν την επιθετικότητα (ιδίως σε άτομα με επιθετικές τάσεις), απευαισθητοποιούν απέναντι στη βία, καθιστούν τα άτομα πιο ανεκτικά απέναντι στις βίαιες συμπεριφορές, μειώνουν την ικανότητα ελέγχου του θυμού και είναι πιθανόν, σε κάποιες περιπτώσεις, να οδηγούν σε παραβατικές πράξεις, κυρίως στα άτομα που έχουν την προδιάθεση.

Όσον αφορά τις σεξουαλικές σκηνές του παιχνιδιού, θεωρώ ότι η έκθεση ενός νεαρού ατόμου σε τέτοιου είδους θεάματα το αποπροσανατολίζουν και του δίνουν λανθασμένη πληροφόρηση και εντύπωση για τη σεξουαλική συμπεριφορά, σε μια αναπτυξιακή φάση που δεν έχει ακόμα κατακτήσει την ψυχοσυναισθηματική και σεξουαλική ωριμότητα, και δεν το βοηθά σε καμία περίπτωση  να προετοιμαστεί για μια υγιή σχέση με το άλλο φύλο στην ενήλικη ζωή.

Η βία δε που ασκείται από τον παίκτη του παιχνιδιού στην εκδιδόμενη γυναίκα, αυξάνει την ανοχή απέναντι στη σεξουαλική κακοποίηση , κάτι που έχει αποδειχτεί παλαιότερα και ερευνητικά, από την ψυχολόγο Karen Dill του Fielding Graduate University.

Συνοψίζοντας, αν και θα ήταν υπερβολικό  να συμπεράνει κανείς ότι ένα βίαιο παιχνίδι θα μετατρέψει ένα παιδί σε ψυχοπαθή δολοφόνο, ωστόσο είναι σχεδόν βέβαιο ότι επιδρά στην ψυχολογία του με πολλούς, και όχι πάντα εμφανείς, τρόπους, και ότι αυξάνει την ανοχή και την απάθεια απέναντι στις επιθετικές και βίαιες συμπεριφορές”.

Μια νέα σημαντική μελέτη που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό The Journal of Communication, απέδειξε ότι δεν υπάρχουν μακροχρόνιοι δεσμοί μεταξύ της αναπαράστασης της βίας σε ταινίες και βίντεοπαιχνίδια με τις βίαιες και επιθετικές συμπεριφορές της πραγματικής ζωής.

Ψυχολόγοι ερευνητές του Πανεπιστημίου Stetson της Φλόριντα, διεξήγαγαν δύο ξεχωριστές έρευνες όπου ανέλυσαν τα ποσοστά ανθρωποκτονιών από το 1920 έως το 2005 στις ΗΠΑ, συσχετίζοντάς τα με τις αναπαραστάσεις της βίας στον κινηματογράφο καθώς και τα ποσοστά νεανικής βίας των τελευταίων 20 ετών με τα βίαια βίντεοπαιχνίδια που κυκλοφόρησαν σε αυτό το διάστημα.  

Εκτός από μια κορύφωση στα ποσοστά συσχετισμού μεταξύ της κινηματογραφικής και της πραγματικής βίας τη δεκαετία του 1950, οι ερευνητές δεν κατάφεραν να διαπιστώσουν κανέναν άλλο συσχετισμό μεταξύ των δύο ενώ στην περίπτωση των videogames, οι ερευνητές παρατήρησαν μείωση στα ποσοστά ανθρωποκτονιών ιδίως στις ηλικίες 12-17, κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1990.   

Σε μια γραπτή δήλωσή του, ο επικεφαλής ερευνητής Christopher Ferguson, τονίζει ωστόσο ότι:

“Υπάρχει ο κίνδυνος, η ταυτοποίηση του λάθος προβλήματος, όπως η απεικόνιση της βίας στα media, να αποσπάσει την προσοχή της κοινωνίας από πιο ουσιαστικούς παράγοντες του προβλήματος, όπως η φτώχεια, η εκπαίδευση, οι επαγγελματικές ανισότητες και η ψυχική υγεία. Αυτή η έρευνα μπορεί να βοηθήσει την κοινωνία να εστιάσει στις πραγματικές ρίζες του προβλήματος της βίας και να αποτρέψει το χάσιμο χρόνου και χρήματος σε ηθικοπλαστικές ατζέντες με ελάχιστη πρακτική αξία”.

Ο λόγος στους Gamers

Σε συνέχεια του ρεπορτάζ μιλήσαμε με την ομάδα του IGN Greece. Για όσους δεν ξέρουν, πρόκειται για το μεγαλύτερο site για gaming το οποίο λειτουργεί και σαν forum ανταλλαγής σχολίων και απόψεων για οτιδήποτε αφορά τα video games.

Ζητήσαμε λοιπόν από τους υπεύθυνους της ομάδας, το δικό τους σχόλιο σε σχέση με τις επίμαχες σκηνές βίας στο Grand Theft Auto, δεδομένου ότι η Rockstar, η εταιρεία παραγωγής, δεν έχει δώσει ακόμα κάποια απάντηση.

“Δεν πιστεύουμε ότι η βία στα Video games σχετίζεται βία γενικότερα για αυτό υπάρχουν τα Age Restrictions (αυτό πιάνει και τις επίμαχες σκηνές). Αλλά για να μην είμαστε και απόλυτοι αν επηρεάζει υποθετικά, υπάρχουν σίγουρα πολλοί χειρότεροι παράγοντες επιρροής βίας από ένα Video game, οπότε δεν θα ρίξουμε τις ευθύνες σε αυτό.  Τώρα, όσον αναφορά τα taboo, 2015 έρχεται, όπως ξεπεράστηκαν  στον κινηματογράφο παλιά, σιγά σιγά θα ξεπεραστούν και στον τομέα του Gaming”.

Ρωτάμε αν έχει δημιουργηθεί αποκλειστικό forum για το GTA.

“Για τα Forum, τώρα ξεκινήσανε στο IGN οπότε ακόμα δεν έχει κάποιο αποκλειστικό forum για το GTA“.

Ποιο είναι όμως το κύριο στοιχείο του νέου GTA που το κάνει τόσο επιτυχημένο;

“To Κύριο στοιχείο του Next Gen GTA είναι φυσικά ότι παίζεις το κλασικό παιχνίδι σε  πρώτο πρόσωπο, που πάντα ήθελες  να παίξεις ή το ονειρευόσουν! 

Αναλλοίωτο είναι το “Κλέβω αμάξι, σκοτώνω κόσμο και αστυνομικούς, Mayhem, και γίνομαι μαφιόζος” (Και τώρα όλα αυτά σε NEXT GEN)”.

Τι τραβάει το κόσμο να ξαναπαίξει GTA V;

“Η άποψη πρώτου προσώπου αλλάζει τελείως το παιχνίδι σε σημείο που δεν σε ενδιαφέρει αν θα ξανακάνεις τις ίδιες αποστολές. Είναι κάτι το οποίο αλλάζει τελείως το τρόπο παιχνιδιού, με λίγα λόγια το ζεις, γίνεσαι κομμάτι του. Η δουλειά είναι τόσο προσεγμένη που πραγματικά αναρωτιέσαι γιατί δεν το έκαναν έτσι τόσο καιρό… Η λεπτομέρεια είναι τέτοια όπου τα φίλτρα φωτισμού προσαρμόζονται σε περίπτωση που ο χαρακτήρας φοράει γυαλιά ηλίου ή κράνος, δίνοντας έτσι μια πιο ρεαλιστική προσέγγιση.

Μεγάλη προσοχή έχουν δώσει στον σχεδιασμό των όπλων αλλά και στο εσωτερικό των αυτοκινήτων σε τέτοιο σημείο που θα θελήσετε να μπείτε σε διάφορα αυτοκίνητα, ακόμα και σε αυτά που είναι για “πέταμα”, μόνο και μόνο για να δείτε το εσωτερικό τους.

Στα θέματα του χειρισμού και των mechanics, η Rockstar φρόντισε να δώσει στο κοινό της την δυνατότητα παραμετροποίησης. Ο παίκτης έχει την δυνατότητα να φέρει το παιχνίδι στα μέτρα του, ειδικά στο First Person κομμάτι, μιας και υπάρχουν οι επιλογές για classic FPS χειρισμό που κάνει τα κουμπιά σχεδόν ίδια με τα μεγαλύτερα shooter games της αγοράς. Το ίδιο συμβαίνει και με το targeting system στο οποίο μπορείτε να απενεργοποιήσετε το auto-lock και να αλλάξετε το τυπικό dot σε coplex (κύκλος με κουκκίδα στη μέση).

Εάν είσαστε από αυτούς οι οποίοι θέλουν να παίζουν με διαφορετική κάμερα στα οχήματα από αυτή που χρησιμοποιείτε όταν είσαστε πεζοί… η Rockstar σας δίνει κι εκεί την λύση. Μπορείτε να ρυθμίσετε την κάμερα σας ανάλογα με το όχημα που επιλέγετε π.χ. Πρώτο πρόσωπο ως πεζός και πάνω σε μηχανή, τρίτο πρόσωπο σε αυτοκίνητο, σκάφος κλπ.

Για την αποφυγή παρεξηγήσεων στα online game modes, η Rockstar έχει δώσει την επιλογή να μπορούν οι παίκτες να δηλώνουν σε ποια επιλογή κάμερας θα τρέχει η αποστολή, έτσι ο καθένας θα μπορεί να παίζει με όποια κάμερα θέλει ή μόνο με First Person view ανάλογα με το τι έχει ορίσει ο host.

Κοινώς, μπαίνεις στο “πετσί του ρόλου”.

Η αναλυτική παρουσίαση του Game, εδώ

Και τέλος, πιο είναι το παιχνίδι-τομή που άνοιξε τον δρόμο για τέτοιου είδους games;

“Ίσως το Watch Dogs να είναι και αυτό μία τομή για αυτά τα games” μας λένε τα παιδιά του IGN Greece.

Πολλοί επαγγελματίες gamers αναφέρουν επίσης πως τα παιχνίδια βολών (First Person Shooter), αυξάνουν τα αντανακλαστικά, το συντονισμό, την ικανότητα συγκέντρωσης και το multitasking.

Από την άλλη, η πολύωρη ενασχόληση με τα videogames έχει και την αρνητική της πλευρά. Διαφορετικές τομογραφίες εγκεφάλου έδειξαν πως τα βίαια βιντεοπαιχνίδια μπορούν να αλλάξουν τον τρόπο με τον οποίο σκέφτεται το μυαλό νέων ανδρών έπειτα από μία εβδομάδα παιξίματος, καταπιέζοντας τη δραστηριότητα που είναι συνδεδεμένη με σημεία του εγκεφάλου που σχετίζονται με τον έλεγχο των συναισθημάτων, όπως δήλωσαν πρόσφατα ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Indiana.

Συνοψίζοντας. Είναι τελικά επικίνδυνο το GTA και άλλα σχετικά παιχνίδια για παιδιά; Αφενός, τέτοια παιχνίδια είναι ακατάλληλα για ανηλίκους, κάτι που διευκρινίζεται από τις ίδιες τις εταιρείες με σχετικές ενδείξεις αναγραφής στις συσκευασίες, κάτι που πρέπει να σέβονται οι γονείς. Αφετέρου, οι ίδιοι οι γονείς οφείλουν να εξηγήσουν στα παιδιά τους πως η βία δεν είναι μια αποδεκτή λύση.

Όσο για τους ενήλικες, ισχύει ότι μπορεί να προκύψει και από τις αναπαραστάσεις της βίας στον κινηματογράφο και σε άλλες μορφές τέχνης. Η καθημερινή έκθεση στη βία, σίγουρα μας “απονευρώνει”, μας φέρνει πιο κοντά στο ακραίο κάνοντας το πιο οικείο μειώνοντας την ευαισθητοποίηση μας. Σε καμία περίπτωση όμως δεν θα γίνει κανείς serial killer επειδή είναι φανατικός των τέτοιου τύπου, video games. Μην ξεχνάμε πως μιλάμε για εικονική πραγματικότητα.

Εν κατακλείδι, το σίγουρο είναι πως τα βιντεοπαιχνίδια είναι τα “εργαλεία”. Ο τρόπος που θα τα χρησιμοποιήσουμε εξαρτάται από εμάς και μόνο.

Το  Grand Theft Auto 5 νέας γενιάς τρέχει σε 1080p και 30 fps σε PS4 και Xbox One, ενώ στο PC θα υποστηρίζει και ανάλυση 4K.

H έκδοση του GTA V για PC, αναμένεται στις 27 Ιανουαρίου 2015.