Η επόμενη μέρα

Η σαφέστατη ενίσχυση της πολιτικής θέσης του Τούρκου πρωθυπουργού Ταγίπ Ερντογάν και η δημιουργία πίεσης προς την Ευρώπη όσον αφορά τη στάση της απέναντι στην ένταξη της Τουρκίας, είναι τα άμεσα αποτελέσματα του χθεσινού δημοψηφίσματος στη γείτονα χώρα.

Οι πολίτες της Τουρκίας είπαν “ναι” με ποσοστό 58% στη μεταρρύθμιση του Συντάγματος, που περιορίζει τις εξουσίες της δικαστικής εξουσίας και του στρατού. Η συμμετοχή του εκλογικού σώματος που αριθμεί περίπου 50 εκατομμύρια ψηφοφόρους ανήλθε σε 77%.

Οι Τούρκοι ψήφισαν κατά την 30η επέτειο του στρατιωτικού πραξικοπήματος του 1980 και ο Ερντογάν εκμεταλλεύτηκε την λαϊκή στήριξη για να προωθήσει τη μεταρρύθμιση του Συντάγματος, το οποίο εκπονήθηκε από τη στρατιωτική ηγεσία, επικαλούμενος τις αναμνήσεις της βάναυσης καταστολής που ακολούθησε την ανάληψη της εξουσίας από τους στρατηγούς

Το αποτέλεσμα έγινε δεκτό με θετικά σχόλια από τα ΜΜΕ της Ευρώπης, αλλά και τις αγορές.  Ο δείκτης IMKB του χρηματιστηρίου της Κωνσταντινούπολης κατέγραψε σήμερα άνοδο ρεκόρ κατά 2,14%.  Αναλυτές ερμηνεύουν την άνοδο αυτή ως ένδειξη εμπιστοσύνης των αγορών στην πολιτική σταθερότητα στην Τουρκία έπειτα από το χθεσινό αποτέλεσμα.

Συγχαρητήρια χωρίς αντίκρυσμα;

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα, τηλεφώνησε στον Ταγίπ Ερντογάν για να τον συγχαρεί, λέγοντάς του ότι το αποτέλεσμα ενισχύει τον εκδημοκρατισμό της χώρας.

Σύμφωνα με ανακοίνωση του Λευκού Οίκου, “ο πρόεδρος των ΗΠΑ αναγνώρισε τη ζωτικότητα της δημοκρατίας της Τουρκίας όπως αντανακλάται στη συμμετοχή στο δημοψήφισμα που έλαβε χώρα στην Τουρκία”.

Ο αρμόδιος επίτροπος για τη διεύρυνση της ΕΕ Στέφαν Φούλε, δήλωσε ότι το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος “αποτελεί βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση, στο πλαίσιο των προσπαθειών της Τουρκίας να εκπληρώσει τα απαραίτητα κριτήρια για την ένταξη της στην ΕΕ”.

Ωστόσο, όπως φαίνεται η τακτική του καρότου και του μαστιγίου της ΕΕ απέναντι στην Τουρκία συνεχίζεται, καθώς ο κ. Φούλε πρόσθεσε ότι η ψηφοφορία θα πρέπει να ακολουθηθεί από μια σειρά μεταρρυθμίσεων, ιδιαίτερα στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Υπό αυτή την οπτική, σημαντική είναι και η δήλωση του υπουργού Εξωτερικών της Γερμανίας Γκίντο Βεστερβέλε, ο οποίος χαρακτήρισε το δημοψήφισμα για την συνταγματική μεταρρύθμιση στην Τουρκία “σημαντικό βήμα προς την Ευρώπη”.

“Χαιρετίζω την επιτυχία του δημοψηφίσματος αυτού. Η συνταγματική μεταρρύθμιση αποτελεί ένα ακόμη σημαντικό βήμα στην πορεία της Τουρκίας προς την Ευρώπη”, αναφέρεται σε ανακοίνωση που εκδόθηκε το βράδυ της Κυριακής.

Η Γερμανία είναι η χώρα της Ευρώπης που φιλοξενεί τη μεγαλύτερη τουρκική κοινότητα και της οποίας οι πολίτες τάσσονται στην πλειοψηφία τους κατά της πλήρης ένταξης της Τουρκίας στην ΕΕ, κάτι που έχει αναγκάσει και την καγκελάριο Μέρκελ να τηρεί αρνητική στάση.

Το στοίχημα του Ερντογάν

Στην πραγματικότητα το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος αποτελεί για τον Ερντογάν, νίκη σε μια μάχη, ενός “πολέμου” που συνεχίζεται στο εσωτερικό της Τουρκίας.

Ο Τούρκος πρωθυπουργός θα πρέπει να πείσει ότι το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης δεν θα προωθήσει ισλαμική ατζέντα, σε περίπτωση που κερδίσει και τις εκλογές του επόμενου Ιουλίου -κάτι πολύ πιθανό πλέον.

Οι επικριτές του θεωρούν ότι μέσω του ελέγχου των ανώτατων δικαστικών θα επιχειρηθεί έφοδος στα “χειμερινά ανάκτορα” του κοσμικού κράτους, κάτι που ο Τούρκος πρωθυπουργός αρνείται όπου σταθεί και όπου βρεθεί.

Την ίδια στιγμή, η στάση της ΕΕ και ιδιαίτερα της Γαλλίας και της Γερμανίας, που από τη μια ζητούν μεταρρυθμίσεις και από την άλλη δεν δέχονται την πλήρη ένταξη, αλλά προωθούν μια ειδική σχέση, δεν βοηθά ιδιαίτερα τον Ερντογάν.

Τα κόμματα της αντιπολίτευσης δεν πείθονται, ότι οι μεταρρυθμίσεις έχουν στόχο να μετατρέψουν την Τουρκία σε ένα σύγχρονο κράτος με ισχυρή οικονομική αγορά και θεωρούν ότι η ένταξη είναι απλώς το πρόσχημα για την ισλαμοποίηση της Τουρκίας, μέσω της συγκέντρωσης εξουσιών στο AKP.

Έτσι, πολλοί είναι εκείνοι που αναμένουν ότι το χάσμα ανάμεσα στους υποστηρικτές του ΑΚΡ και στους υπέρμαχους του κοσμικού χαρακτήρα του κράτους θα διευρυνθεί.

“Η πολιτική σκηνή θα πολωθεί και θα σκληρύνει περαιτέρω”, εκτιμά ο Φαρούκ Λογκόγλου, πρώην πρεσβευτής στις ΗΠΑ.

“Το κυβερνών κόμμα θα γίνει ακόμη λιγότερο δεκτικό ως προς την αντιπολίτευση και η αντιπολίτευση θα χρησιμοποιεί πιο σκληρή γλώσσα και προσέγγιση για να υπονομεύσει την κυβέρνηση”, πρόσθεσε.

Τι αλλάζει στην Τουρκία

Με το δημοψήφισμα, ο τουρκικός λαός ενέκρινε τροποποιήσει σε 26 άρθρα του Συντάγματος του 1980, το οποίο ήταν αποτέλεσμα του πραξικοπήματος του 1980.

Σύμφωνα με το νέο Σύνταγμα:

*Τα μέλη του Συνταγματικού Δικαστηρίου αυξάνονται από 11 σε 17, από τα οποία τρία θα εκλέγονται από το κοινοβούλιο και 14 θα διορίζονται από τον Πρόεδρο της χώρας. Μέχρι σήμερα όλα τα μέλη διορίζονταν από τον Πρόεδρο. Οι πολίτες θα μπορούν να προσφεύγουν άμεσα Συνταγματικό δικαστήριο.

*Το Ανώτατο Συμβούλιο Δικαστών και Εισαγγελέων, αναδιαρθρώνεται και το κοινοβούλιο θα έχει πλέον λόγο στο διορισμό των μελών του

*Τα πολιτικά δικαστήρια θα μπορούν να δικάζουν στρατιωτικούς, αλλά τα στρατιωτικά δεν θα μπορούν να δικάζουν πολίτες

*Δημιουργείται σώμα  επιθεωρητών που θα ερευνούν καταγγελίες πολιτών εναντίον κρατικών υπηρεσιών

*Προβλέπεται ενίσχυση των δικαιωμάτων των γυναικών, των παιδιών και των ατόμων με ειδικές ανάγκες

*Αίρεται η αμνηστία των πρωταίτιων του πραξικοπήματος του 1980

*Ο συνδικαλισμός θα επιτραπεί στους δημοσίους υπαλλήλους και οι εργαζόμενοι θα μπορούν να είναι μέλη σε περισσότερα από ένα συνδικάτα