Τα φυτά και οι μέλισσες επικοινωνούν μέσω ηλεκτρικών σημάτων

Τα έντομα που επικονιάζουν τα φυτά, όπως οι μέλισσες, έχουν την ικανότητα να αντιλαμβάνονται και να ξεχωρίζουν τα αόρατα ηλεκτρικά σήματα που εκπέμπουν τα λουλούδια, ώστε να «διαφημίζουν» το νέκταρ τους, ανακάλυψαν για πρώτη φορά βρετανοί επιστήμονες. Με άλλα λόγια, τα φυτά δεν αρκούνται στα ευωδιαστά λουλούδια και τα φανταχτερά σχήματα, αλλά επιπλέον δημιουργούν ηλεκτρικά πεδία γύρω τους, ως μεθόδους επικοινωνίας με τα έντομα, προκειμένου να διευκολύνουν τη διαδικασία της επικονίασης.

Αν επιβεβαιωθεί ότι όντως οι μέλισσες έχουν μια “έκτη” ηλεκτρική αίσθηση, θα είναι το πρώτο ζώο που ανακαλύπτεται να διαθέτει τέτοια ικανότητα στον αέρα. Ήδη ορισμένα ψάρια και αμφίβια έχουν βρεθεί πώς έχουν αυτή την ικανότητα να ανιχνεύουν ηλεκτρικά πεδία στο περιβάλλον τους.

Οι ερευνητές της Σχολής Βιολογικών Επιστημών του πανεπιστημίου του Μπρίστολ, με επικεφαλής τον καθηγητή Ντάνιελ Ρόμπερτ, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό “Science”, σύμφωνα με το “Nature” και το “New Scientist”, διαπίστωσαν ότι τα έντομα είναι σε θέση να αντιληφθούν τα ασθενή ηλεκτρικά σήματα των λουλουδιών, τα οποία έχουν αρνητικό φορτίο, επειδή είναι σε επαφή με το έδαφος.

Από την άλλη, οι μέλισσες αποκτούν θετικό ηλεκτρικό φορτίο, καθώς πετάνε στον αέρα κουνώντας γρήγορα τα φτερά τους. Όταν πλησιάζουν τα λουλούδια, αν και δεν παράγεται κάποιος σπινθήρας από τα αντίθετα ηλεκτρικά φορτία, τα έντομα προσλαμβάνουν τις κατάλληλες πληροφορίες σχετικά με το κάθε φυτό χάρη στο ηλεκτρικό πεδίο του. Επιπλέον, το ηλεκτρικό φορτίο βοηθά τη γύρη του φυτού να προσκολλάται πάνω στα έντομα.

Οι βρετανοί βιολόγοι έκαναν εργαστηριακά πειράματα με πραγματικές και τεχνητές πετούνιες (στις οποίες είχαν τοποθετήσει ηλεκτρόδια) και διαπίστωσαν ότι όταν μια μέλισσα προσγειώνεται πάνω σε ένα λουλούδι, το ηλεκτρικό δυναμικό του φυτού αλλάζει ελαφρά και παραμένει έτσι για αρκετά λεπτά. Οι επιστήμονες δεν αποκλείουν ότι αυτός είναι ένας τρόπος για να «πει» ένα φυτό σε μια μέλισσα ότι λίγο πριν το είχε επισκεφτεί κάποιο άλλο έντομο. Έτσι, μια μέλισσα δεν κάνει άσκοπες «επισκέψεις» σε ένα φυτό, πράγμα που είναι προς αμοιβαίο όφελος τόσο του φυτού, όσο και του εντόμου.

«Το τελευταίο πράγμα που θέλει ένα λουλούδι, είναι να πει ψέματα σε μια μέλισσα. Ο ηλεκτρισμός είναι ένας τρόπος να μεταφέρει το λουλούδι το μήνυμα: “Δείχνω τέλειο, μυρίζω όμορφα, όμως τα ηλεκτρικά μου δεν είναι το ίδιο καλά… Έλα ξανά αργότερα!”». Αν μια μέλισσα δεν βρει σε ένα λουλούδι το νέκταρ που περιμένει, τότε δεν θα το επισκεφτεί ξανά και αυτό δεν είναι καλό για το φυτό.

Προς μεγάλη έκπληξή τους, οι ερευνητές βρήκαν ότι οι μέλισσες είναι σε θέση να ανιχνεύσουν και να διακρίνουν ανάμεσα σε διαφορετικά ηλεκτρικά πεδία των διαφορετικών λουλουδιών. Ακόμα, διαπίστωσαν ότι, χάρη στα διαφορετικά ηλεκτρικά πεδία, οι μέλισσες μαθαίνουν ταχύτερα τη διαφορά ανάμεσα σε δύο διαφορετικού χρώματος λουλούδια.

Προς το παρόν, παραμένει άγνωστο ποιες ακριβώς πληροφορίες «κωδικοποιούν» τα φυτά μέσα στα ηλεκτρικά σήματά τους, ούτε με ποιο τρόπο οι μέλισσες, από την πλευρά τους, καταφέρνουν να αντιλαμβάνονται τα ηλεκτρικά πεδία των λουλουδιών. Μια πιθανή εξήγηση για το πρώτο είναι ότι τα ηλεκτρικά φορτία ενισχύουν το «διαφημιστικό μήνυμα» που περιέχουν τα χρώματα και τα σχήματα των λουλουδιών. Για το δεύτερο, μια προτεινόμενη ερμηνεία είναι ότι, εξαιτίας της ηλεκτροστατικής δύναμης, σηκώνονται οι τρίχες των εντόμων, όταν πλησιάζουν ένα λουλούδι.