Καυτός εξωπλανήτης γύρω από άστρο, στο Άλφα του Κενταύρου

Οι Ευρωπαίοι αστρονόμοι ανακάλυψαν έναν πλανήτη που έχει περίπου το μέγεθος της Γης και βρίσκεται σε τροχιά γύρω από ένα άστρο του συστήματος Άλφα Κενταύρου, το οποίο, σε απόσταση “μόλις” 4,3 ετών φωτός, είναι το κοντινότερο στον πλανήτη μας. Είναι επίσης ο πιο ελαφρύς εξωπλανήτης που έχει ποτέ εντοπισθεί γύρω από ένα άστρο σαν τον Ήλιο μας. Όμως κινείται πολύ κοντά στο άστρο του, με εκτιμώμενη θερμοκρασία επιφάνειας γύρω στους 1.200 βαθμούς Κελσίου, οπότε είναι υπερβολικά καυτός και αφιλόξενος για ζωή.

Η ανακάλυψη, με επικεφαλής τον Ξαβιέ Ντιμίσκ του Αστεροσκοπείου της Γενεύης, που παρουσιάστηκε στο περιοδικό “Nature”, σύμφωνα με το BBC, έγινε με το όργανο HARPS που βρίσκεται στο τηλεσκόπιο των 3,6 μέτρων του Ευρωπαϊκού Νοτίου Αστεροσκοπείου (ESO), στην τοποθεσία Λα Σίγια της Χιλής.

Ο Άλφα Κενταύρου είναι ένα σύστημα αποτελούμενο από τρία άστρα, δύο από τα οποία -τα Άλφα Κενταύρου Α και Άλφα Κενταύρου Β- μοιάζουν με τον Ήλιο μας και βρίσκονται σε τροχιά το ένα γύρω από το άλλο, ενώ ένα τρίτο πιο μακρινό και αχνό άστρο είναι γνωστό ως Εγγύς του Κενταύρου (ονομάστηκε έτσι επειδή, από τα τρία άστρα, αυτό βρίσκεται οριακά πιο κοντά στη Γη).

Το εν λόγω αστρικό σύστημα είναι ένα από τα πιο φωτεινά στον ουρανό του Νότου και, ήδη από τον 19ο αιώνα, οι αστρονόμοι έκαναν εικασίες για την πιθανή ύπαρξη πλανητών γύρω από τα άστρα του Άλφα Κενταύρου, που είναι τα πιο κοντινά στο ηλιακό μας σύστημα, απέχοντας περίπου 40 τρισεκατομμύρια χιλιόμετρα από τον πλανήτη μας. Με τα ταχύτερα τωρινά διαστημικά μέσα, ένα ταξίδι από τη Γη στον Άλφα του Κενταύρου θα διαρκούσε γύρω στα 20.000 χρόνια.

Όπως είπε ο Ντιμίσκ, “οι παρατηρήσεις μας επεκτάθηκαν για διάστημα πάνω από τέσσερα χρόνια και αποκάλυψαν ένα μικρό αλλά πραγματικό σήμα ενός πλανήτη που γυρίζει γύρω από τον Άλφα Κενταύρου Β κάθε 3,2 μέρες”. Η ανακάλυψη έγινε από τις ανεπαίσθητες διαταραχές στην κίνηση του άστρου που προκαλούνται από την βαρυτική έλξη του εξωπλανήτη. Παρόλο που αυτή η έλξη είναι σχεδόν μηδαμινή (αναγκάζει το άστρο να ταλαντεύεται μπροστά-πίσω το πολύ κατά 51 εκατοστά το δευτερόλεπτο ή 1,8 χιλιόμετρα την ώρα), κατέστη δυνατή η ανίχνευση χάρη στο φασματογράφο HARPS. Είναι η ακριβέστερη μέτρηση που έχει γίνει ποτέ για την ανακάλυψη εξωπλανήτη με αυτή την αστρονομική τεχνική.

Ο Άλφα Κενταύρου Β είναι λίγο μικρότερος και λιγότερο φωτεινός από τον Ήλιο μας, ενώ ο εξωπλανήτης, που έχει μάζα λίγο μεγαλύτερη από αυτή της Γης (1,13 φορές), βρίσκεται σε απόσταση μόλις έξι εκατομμύρια χιλιόμετρα από το άστρο, δηλαδή πολύ πιο κοντά από ό,τι η τροχιά του Ερμή, του κοντινότερου στον Ήλιο πλανήτη του δικού μας ηλιακού μας συστήματος. Το «δίδυμο» πιο φωτεινό άστρο, ο Άλφα Κενταύρου Α, βρίσκεται εκατοντάδες φορές πιο μακριά, αλλά η παρουσία του είναι επίσης πολύ έντονη και λαμπερή στον ουρανό του συγκεκριμένου εξωπλανήτη.

Ο πρώτος εξωπλανήτης γύρω από ένα άστρο σαν τον Ήλιο μας είχε ανακαλυφθεί από την ίδια ελβετική επιστημονική ομάδα το 1995. Από τότε έχουν υπάρξει πάνω από 800 επιβεβαιωμένες ανακαλύψεις εξωπλανητών και χιλιάδες ακόμα περιπτώσεις που έχουν εντοπιστεί κυρίως από το διαστημικό τηλεσκόπιο “Κέπλερ” και περιμένουν την επιβεβαίωσή τους. Οι περισσότεροι εξωπλανήτες είναι πολύ πιο μεγάλοι από τη Γη, πολλοί μάλιστα έχουν μέγεθος όσο ο γίγαντας Δίας.

Οι αστρονόμοι αναζητούν πλέον ένα βραχώδη εξωπλανήτη που να έχει το μέγεθος περίπου της Γης και που η τροχιά του να μην είναι ούτε πολύ κοντά (οπότε θα είναι καυτός), ούτε πολύ μακριά από το άστρο του (οπότε θα είναι παγωμένος), αλλά να βρίσκεται στην ενδιάμεση κατοικήσιμη ζώνη, όπου είναι πιθανό να υπάρχει νερό σε υγρή μορφή.