Ο Κουρτ Βάλντχαιμ άφησε σήμερα την τελευταία του πνοή

Εκείνη η εκλογή του Κουρτ Βάλντχαιμ στο προεδρικό αξίωμα της Αυστρίας, αλλά και ο προεκλογικός αγώνας που είχε προηγηθεί, σημαδεύτηκαν από ένα κλίμα διεθνούς κατακραυγής για τις αποκαλύψεις γύρω από το πιθανολογούμενο ναζιστικό παρελθόν του και για τις προσπάθειές του να το αποκρύψει, κάτι που καταγράφηκε ως “Υπόθεση Βάλντχαιμ” και που έφερε το όνομά του τον Απρίλιο του 1987 στη λίστα των ανεπιθύμητων στις ΗΠΑ από την οποία μέχρι σήμερα δεν έχει διαγραφεί.

Συγχρόνως η εκλογή εκείνη του Κουρτ Βάλντχαιμ υπήρξε αφορμή και έναυσμα για να αρχίσει για πρώτη φορά στην Αυστρία μια έντονη ενασχόληση με την επεξεργασία του παρελθόντος και της αναζήτησης του ρόλου μερίδας του πληθυσμού της στη διάρκεια του γερμανικού ναζιστικού καθεστώτος και του Β΄Παγκοσμίου Πολέμου. 

Μια ενασχόληση που οδήγησε τελικά στην εγκατάλειψη της θεωρίας του ρόλου μόνον του “θύματος” για την Αυστρία και τη συνειδητοποίηση και του ρόλου του “θύτη”, κάτι που παραδέχθηκε σε βαθιά πλέον γεράματα, πριν έναν ακριβώς χρόνο σε συνέντευξή του, και αυτός ο ίδιος ο Κουρτ Βάλντχαιμ. 

Η “Υπόθεση Βάλντχαιμ” είχε ξεσπάσει το Μάρτιο του 1986, όταν το αυστριακό εβδομαδιαίο περιοδικό “Προφίλ” δημοσίευσε το “φύλλο πορείας” του Κουρτ Βάλντχαιμ ως αξιωματικού της ναζιστικής “Βέρμαχτ”, από το οποίο διαπιστωνόταν η θητεία του στη Γιουγκοσλαβία και στην Ελλάδα, συγκεκριμένα στον Χορτιάτη της Θεσσαλονίκης, σε μονάδες που ευθύνονταν για μαζικές εξοντώσεις παρτιζάνων του Τίτο ή για μαζικές εκτοπίσεις Ελλήνων Εβραίων στα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης. 

Τόσο πριν όσο και μετά την εκλογή του στο ύπατο αξίωμα της χώρας του τον Ιούνιο του 1986, ο Κουρτ Βάλντχαιμ προσπάθησε να αποκρύψει την πραγματικότητα, ισχυριζόμενος πάντα πως “έπραξε απλά και μόνον το καθήκον του όπως επίσης εκατοντάδες χιλιάδες Αυστριακοί” και καταδικάζοντας τις αποκαλύψεις γύρω από το πρόσωπό του ως “δυσφημιστική εκστρατεία εναντίον του, υποκινούμενη από σκοτεινούς κύκλους του εξωτερικού και εσωτερικού”. 

Εκείνη η εκλογή Βάλντχαιμ ανέτρεψε την εσωτερική πολιτική κατάσταση στην Αυστρία οδηγώντας σε παραίτηση την τότε κυβέρνηση συνασπισμού του Σοσιαλιστή καγκελάριου Φρεντ Ζίνοβατς και την ανάληψη της αρχηγίας της από τον επίσης Σοσιαλιστή Φραντς Βρανίτσκι.

Ο νέος καγκελάριος, λίγο αργότερα, τον Οκτώβριο της ίδιας χρονιάς, κατήγγειλε την κυβερνητική συνεργασία και διέλυσε την κυβέρνηση, εξαιτίας της ανάδειξης στην ηγεσία του συγκυβερνώντος μικρού κόμματος των Ελευθέρων, του ακροδεξιού και λαϊκιστή Γιεργκ Χάιντερ, ως επακόλουθο της “ευφορίας” στις τάξεις του κόμματος αυτού, από την εκλογή Βάλντχαιμ, και ακολούθησε σχηματισμός μιας κυβέρνησης “μεγάλου συνασπισμού” ανάμεσα στους Σοσιαλιστές του Φραντς Βρανίτσκι και το συντηρητικό Λαϊκό Κόμμα. 

Ο διεθνής σάλος από την “Υπόθεση Βάλντχαιμ” υπήρξε το πρώτο πλήγμα για το παγκόσμιο κύρος της Αυστρίας, η οποία δεκατέσσερα χρόνια αργότερα δεχόταν ένα δεύτερο ανάλογο πλήγμα με την “Υπόθεση Χάιντερ”, με την συμμετοχή δηλαδή τον Φεβρουάριο του 2000 στην κυβέρνηση της χώρας του ακροδεξιού και εθνικιστικού Κόμματος των Ελευθέρων του αμφιλεγόμενου λαϊκιστή Γιεργκ Χάιντερ, κάτι βέβαια πρωτάκουστο τότε για τη δημοκρατική Ευρώπη που προχώρησε σε διπλωματικές κυρώσεις κατά της κυβέρνησης της Βιέννης. 

Ο Κουρτ Βάλντχαιμ, διπλωμάτης καριέρας, υπήρξε υπουργός Εξωτερικών της Αυστρίας στην κυβέρνηση του συντηρητικού Λαϊκού Κόμματος από το 1966 μέχρι το 1970, διετέλεσε από το 1971 Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ επί δύο πενταετείς θητείες μέχρι το 1980 και τον Ιούνιο του 1986 εξελέγη με ποσοστό 54 % έκτος πρόεδρος στην μεταπολεμική ιστορία της Αυστρίας, θέση στην οποία παρέμεινε μέχρι το Μάιο του 1992. 

“Μεγάλο Αυστριακό” αποκάλεσε τον Κουρτ Βάλντχαιμ, σε μια πρώτη αντίδρασή του για το θάνατο του πρώην προέδρου της χώρας, ο σημερινός πρόεδρος της Αυστρίας Χάιντς Φίσερ, ενώ παρόμοιες ήταν οι αντιδράσεις από τις ηγεσίες του συγκυβερνώντος Λαϊκού Κόμματος και των δύο κομμάτων της αντιπολίτευσης, του Κόμματος των Ελευθέρων και του “Συνασπισμός Μέλλον της Αυστρίας”. 

Μετριοπαθείς υπήρξαν οι σχολιασμοί από το κυβερνών Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα του καγκελάριου Αλφρεντ Γκούζενμπαουερ και το μεγαλύτερο κόμμα της αντιπολίτευσης τους Πράσινους, τα οποία παρέπεμψαν στις έντονες συζητήσεις για το αμφιλεγόμενο παρελθόν του εκλιπόντα στη διάρκεια του Β΄Παγκοσμίου Πολέμο.

(Πηγή: ΑΠΕ)