Τι έγινε με τον Yπολογιστή των 100 δολαρίων

“Είχα υποτιμήσει το βαθμό της αντίδρασης και τι ήταν διατεθειμένες να κάνουν διάφορες εμπορικές οντότητες για να εμποδίσουν ένα ανθρωπιστικό πρόγραμμα”.


Νίκολας ΝεγκροπόντεΟ Νίκολας Νεγκροπόντε είχε ένα όραμα: Να φτιάξει το φορητό υπολογιστή των 100 δολαρίων και να τον διανείμει κατά εκατομμύρια για την εκπαίδευση των φτωχότερων παιδιών στον κόσμο. Αλλά υπολόγιζε χωρίς τους ξενοδόχους που στην προκειμένη περίπτωση ήταν η Microsoft και η Intel. Οι ιερές αγελάδες του λογισμικού και των επεξεργαστών αντίστοιχα φοβήθηκαν, απομακρύνθηκαν και προσπάθησαν να εμποδίσουν το φιλόδοξο αυτό σχέδιο παρά τη δεδηλωμένη αφοσίωση τους.




Ένα παράξενο αντικείμενο



Ήταν Ιανουάριος του 2005 όταν στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ, ο υπέρτατος προφήτης της ψηφιακής εποχής παρουσίαζε ένα παράξενο αντικείμενο με την κωδική ονομασία XO. Έμοιαζε με κονσόλα παιχνιδιών, είχε φανταχτερό χρώμα και ήταν σχεδιασμένο ώστε να παίρνει ενέργεια από τον ήλιο. Ήταν ένα ηλιακό λάπτοπ. Στη θεωρία εκατομμύρια από αυτά θα μοιράζονταν στα παιδιά του αναπτυσσόμενου κόσμου, στη βάση του ενός λάπτοπ ανά παιδί, ώστε να διευκολυνθεί η εκπαίδευση τους. Οι μεγάλοι, οι ισχυροί και οι τεχνοκράτες έγνεψαν βλοσυρά και άρχισαν να σχεδιάζουν για την “επόμενη μέρα”.




Το ένα χέρι νίβει το άλλο



Υπάρχουν πολλοί λόγοι που εξηγούν την αντίδραση αυτή. Καταρχήν είναι θέμα τιμής. Οι υπολογιστές κοστίζουν όσο κοστίζουν όχι γιατί είναι ακριβή η παραγωγή τους αλλά γιατί εταιρείες όπως η Microsoft εξαντλούν κάθε προσπάθεια για να πείσουν ότι το δικό τους προϊόν -λογισμικό εν προκειμένω- είναι απαραίτητο. Αν π.χ. η Microsoft πείσει την αγορά ότι τα Windows Vista είναι απαραίτητα για λόγους ασφάλειας παρά το βαρύ του λογισμικού, τότε η Intel δεν έχει κανένα πρόβλημα να βγάλει τη νέα γενιά επεξεργαστών που θα τρέχουν τα Vista με ικανοποιητικές ταχύτητες. Αν η Microsoft κινηθεί προς την κατεύθυνση του «έξυπνου» λογισμικού (λέγε με Apple MacOS) αντί του «πολύ» λογισμικού τότε κανείς δεν έχει λόγο να αγοράσει τον τελευταίο επεξεργαστή της Intel.



Προσθέτοντας αμφίδρομα νέα χαρακτηριστικά κάθε τρεις και λίγο, τα δύο μονοπώλια καταφέρνουν να κρατούν τις τιμές σε υψηλά επίπεδα και τις πωλήσεις τους σε ακόμα υψηλότερα. Στην πραγματικότητα όμως, οι τιμές των ηλεκτρονικών βρίσκονται σε ελεύθερη πτώση και δεν υπάρχει κανένας λόγος να μην μπορεί κάποιος να αγοράσει έναν αξιοπρεπή υπολογιστή για 300-400 ευρώ. Αυτό τουλάχιστον δείχνει η αγορά των υπόλοιπων ηλεκτρονικών συσκευών που προσφέρει συνεχώς καταναλωτικά αγαθά όπως τηλεοράσει, DVD και ηχοσυστήματα, σε ολοένα και φτηνότερες τιμές. Η τιμή ενός αξιοπρεπούς φορητού ηλεκτρονικού υπολογιστή είναι εδώ και χρόνια μίνιμουμ 800 ευρώ στην Ευρώπη.



Δεύτερον, είναι θέμα μονοπωλίου. Στους επεξεργαστές η Intel. κατέχει το 75% της παγκόσμιας αγοράς επεξεργαστών με την AMD δεύτερη. Η ιδέα και μόνο, λοιπόν, εκατοντάδων εκατομμυρίων υπολογιστών με επεξεργαστή AMD είναι αρκετή για να κάνει τους διευθύνοντες της Intel να βλέπουν χρηματιστηριακούς εφιάλτες. Το ίδιο ακριβώς ισχύει και για το λειτουργικό σύστημα του υπολογιστή των 100 δολαρίων που είναι το Sugar, ένα δωρεάν λειτουργικό που αναπτύχθηκε από την κοινότητα του ελεύθερου open source λογισμικού.

«
Αυτό ήταν ένα πρόγραμμα έξω από τα συνηθισμένα όρια του επιχειρηματικού κόσμου» υποστηρίζει ο Ηθαν Μπέρντ που εκπροσωπεί τη Google, έναν από τους βασικούς χρηματοδότες του ΧΟ, «
αλλά για κάποιο λόγο αποτελεί απειλή για τις επιχειρήσεις. Και όταν απειλείς τις μεγάλες επιχειρήσεις τότε θα αντιδράσουν».




Λόγια και έργα



Πως αντέδρασε η Microsoft και η Intel; Η δεύτερη το αποκάλεσε παιχνίδι. Ο Μπιλ Γκέιτς, λίγο πριν φύγει από την προεδρία της, Microsoft φρόντισε να παρακινήσει πολλούς «
να αγοράσουν έναν πραγματικό υπολογιστή». Ράδιο αρβύλα; Μάλλον όχι! «
Είπε πολλά τέτοια κατ’ ιδίαν σε ανθρώπους που γνωρίζω» επιβεβαιώνει ο Νεγκροπόντε. Δημόσια δεν ειπώθηκαν πολλά αλλά ο Μπιλ Γκέιτς φρόντισε να μιλήσει και μέσα στο γήπεδο: Κυκλοφόρησε το δικό του φτηνό λάπτοπ το περίφημο Classmate, που συναγωνίστηκε σε πωλήσεις το XO.



Τριάμισι χρόνια μετά, ο υπολογιστής των εκατό δολαρίων παραμένει στη ζωή. Δεν κάνει 100 δολάρια αλλά 190. Μπαίνει στην πρίζα αν και μπορεί να τροφοδοτηθεί από ηλιακή ενέργεια. Και αντί για τις εκατοντάδες εκατομμύρια κομμάτια που θα αγόραζαν οι αναπτυσσόμενες χώρες, έχουν πουληθεί μόνο 370 χιλιάδες ενώ έχουν παραγγελθεί άλλες 250 χιλιάδες.




Για 99 επιπλέον δολάρια



«
Είχα υποτιμήσει το βαθμό της αντίδρασης και τι ήταν διατεθειμένες να κάνουν διάφορες εμπορικές οντότητες για να εμποδίσουν ένα ανθρωπιστικό πρόγραμμα» λέει ο Νεγκροπόντε. Σήμερα αυτός και η ομάδα του, λιγότερο αφελείς και περισσότερο αποφασισμένοι, συνεχίζουν το πρόγραμμα OLPC (ένα λάπτοπ για κάθε παιδί).



Πηγή: Times Online, Wikipedia