Τουρκία: Η Γερμανία και οι τουρκικές εκλογές-Το Βερολίνο ποντάρει σε αλλαγή

Το NEWS24/7 καλύπτει τις τουρκικές εκλογές από την Κωνσταντινούπολη. Διαβάστε την τελευταία ανταπόκριση του Κώστα Κουκουμάκα.

Είναι 4η Οκτωβρίου 2004. Στο Konzerthaus του Βερολίνου, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν βραβεύεται ως «Ο Ευρωπαίος της Χρονιάς». Ο καγκελάριος της Γερμανίας Γκέρχαρντ Σρέντερ τον περιγράφει στην τελετή ως «μεγάλο μεταρρυθμιστή», που προωθεί «μια σύγχρονη ευρωπαϊκή κοινωνία, μακριά από τον ισλαμικό φονταμενταλισμό».

Δεκαεννέα χρόνια μετά, ο… μεγάλος ευρωπαίος μεταρρυθμιστής, ο οποίος στο μεταξύ οικονόμησε το παρατσούκλι «σουλτάνος», διατρέχει κίνδυνο να χρειαστεί σύντομα μαθήματα δημιουργικής απασχόλησης συνταξιούχων πρώην ηγετών από τον παλιό γερμανό φίλο του.

Οπως αναφέρει το ΑΠΕ-ΜΠΕ, οι εκλογές που διεξάγονται στην Τουρκία χαρακτηρίζονται ιστορικής σημασίας. Κυρίως επειδή για πρώτη φορά έπειτα από είκοσι χρόνια, ο θρόνος τρίζει, η ανατροπή μοιάζει ρεαλιστική. Στη διάρκεια της σχεδόν διετούς προεκλογικής περιόδου, δεν κυριάρχησε η ιδεολογική αντιπαράθεση, δεν υπήρξε σύγκρουση αριστεράς – δεξιάς, κοσμικής ή θεοκρατικής αντίληψης.

Το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα του Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου δεν έχει πλέον ξεκάθαρη πολιτική ταυτότητα και πίσω του έχουν συνταχθεί ακόμη και παλιοί επικριτές του. Ο αντίπαλος του, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, θέλει να κεφαλαιοποιήσει ακριβώς αυτή την ασάφεια και μαζεύει ψήφους από όλες τις πλευρές. Ούτως ή άλλως οι αυριανές εκλογές είναι κάτι σαν δημοψήφισμα, με διακύβευμα, ούτε λίγο ούτε πολύ, το «ναι ή όχι στον Ερντογάν».

Εκτός Τουρκίας, ο απερχόμενος πρόεδρος έχει ελάχιστους υποστηρικτές. Στη Γερμανία, όπου ζει η μεγαλύτερη τουρκική διασπορά –περίπου τρία εκατομμύρια–, η κινητοποίηση για τις εκλογές ήταν άνευ προηγουμένου. Από το 1,5 εκατομμύριο πολιτών με τουρκικό διαβατήριο και δικαίωμα ψήφου, στις κάλπες οι οποίες στήθηκαν εκ των προτέρων σε όλη τη γερμανική επικράτεια προσήλθαν περισσότεροι από 730.000 ψηφοφόροι, κατά τρεις εκατοστιαίες μονάδες περισσότεροι από ό,τι στις εκλογές του 2018.

Τότε, το 60% είχε ψηφίσει Ερντογάν. «Μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα, αλλά προτιμώ αυτόν που γνωρίζω καλύτερα», θα πει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Αντνάν Μπ., οδηγός ταξί που ζει πάνω από 30 χρόνια στο Βερολίνο. Έξω από το τουρκικό προξενείο στο ήσυχο προάστιο του Westend, σχηματίζονταν τις τελευταίες εβδομάδες καθημερινά ουρές για την ψηφοφορία. «Απογοητευτήκαμε από τον Ερντογάν, άλλαξε πολύ τα τελευταία χρόνια, δεν τον ενδιαφέρει πλέον ο κόσμος, αλλά μόνο η εξουσία», είπαν, σχεδόν με μια φωνή, τα 6 μέλη οικογένειας που ήρθαν για να ψηφίσουν, όπως είπαν, την αντιπολίτευση.

Τα προηγούμενα χρόνια, την εποχή της οικονομικής άνθισης της Τουρκίας, οι μετανάστες της χώρας στην Ευρώπη ανακάλυπταν πρωτόγνωρη αυτοπεποίθηση. «Ερχόμαστε» (“Wir kommen”), ήταν ο –σχεδόν απειλητικός– τίτλος βιβλίου του νεαρού τουρκοαυστριακού Ινάν Τουρκμέν, που το 2012 έγραφε: «Ανεξαρτήτως του εάν μας θέλετε ή όχι, αν μας ενσωματώνετε ή όχι, αν μας θέλετε στην ΕΕ ή όχι, η επιρροή μας στην Ευρώπη θα αυξηθεί. Διότι είμαστε νεότεροι, πιο πεινασμένοι, πιο δυνατοί από εσάς».

Σήμερα, αυτοί οι Τούρκοι βλέπουν με απογοήτευση την κατάντια του τουρκικού «οικονομικού θαύματος». Η λίρα έχασε τα τελευταία πέντε χρόνια 80% έναντι του δολαρίου, ενώ τον περασμένο μήνα το απόθεμα σε ξένο συνάλλαγμα ήταν –67 δισεκατομμύρια δολάρια και ο πληθωρισμός τον Μάρτιο έφθασε το 50,6%. «Έχουμε καινούργιο αεροδρόμιο (στην Κωνσταντινούπολη), αλλά στην Τουρκία δεν μπορούμε να αγοράσουμε ψωμί», διαμαρτύρεται ένας από τους νέους που συνωστίστηκαν στην ουρά για να ψηφίσουν. Η Τουρκία ωστόσο παραμένει μια από τις 20 ισχυρότερες οικονομίες του κόσμου.

Τεράστιο ενδιαφέρον

Γερμανικά ΜΜΕ αφιέρωσαν τους τελευταίους μήνες εκατομμύρια λέξεις στις αναλύσεις των πιθανοτήτων, των κινδύνων, των προοπτικών. Είναι σαφές ότι αποδίδουν εξαιρετική σημασία στο αυριανό αποτέλεσμα. Τόση, ώστε μερικές φορές δεν τηρούν καν τα προσχήματα:

Οι Πράσινοι της Γερμανίας, προχωρώντας σε μάλλον ασυνήθιστη ανάμιξη στα εσωτερικά ξένης χώρας, ζήτησαν ευθέως από όσους έχουν δικαίωμα ψήφου «να στηρίξουν τη δημοκρατική διαδικασία αλλαγής», έκαναν λόγο για «πραγματική επιστροφή στη δημοκρατία και στο κράτος δικαίου, έπειτα από χρόνια αυταρχικής διακυβέρνησης» και προειδοποίησαν ότι «για να ξεπαγώσουν οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις της Τουρκίας με την ΕΕ, θα πρέπει η Άγκυρα να κάνει στροφή στη δημοκρατία».

Αν η αυριανή ημέρα είναι κρίσιμη, η… μεθαυριανή είναι αληθινός γρίφος. Στο χειρότερο σενάριο, ένα ασαφές αποτέλεσμα το οποίο δεν θα αναγνωριστεί από τη σημερινή ηγεσία, δεν αποκλείεται να σπρώξει τη χώρα σε ακόμη μεγαλύτερη αστάθεια και αβεβαιότητα, γράφει σε ανάλυσή του το περιοδικό Economist.

Ακόμη όμως και αν υπάρξει φυσιολογική εναλλαγή, ουδείς είναι σε θέση να προβλέψει τι θα αλλάξει στην εξωτερική πολιτική και στις σχέσεις της Τουρκίας με τους εταίρους της. «Δεν είναι μυστικό ότι οι δυτικές κυβερνήσεις και οι παρατηρητές ελπίζουν σε αλλαγή ηγεσίας στην Άγκυρα προκειμένου να σταθεροποιήσουν, αν όχι να ανοικοδομήσουν τους δεσμούς με έναν σημαντικό αλλά δύσκολο εταίρο», επισήμανε στη Handelsblatt ο αντιπρόεδρος του German Marshall Fund Ίαν Λέσερ.

Ακολουθήστε το News 24/7 στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις