ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΦΑΡΜΑΚΟ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΛΚΟΟΛΙΣΜΟ ΚΑΙ ΑΥΤΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΛΟΓΟΣ

Κάθε χρόνο καταγράφονται 3.000.000 θάνατοι που οφείλονται στην επιβλαβή χρήση του αλκοόλ. Αριθμός που αντιστοιχεί στο 5.3% όλων των αιτιών θανάτου.

• Σε άτομα ηλικίας 20-39 ετών, περίπου το 13,5% των συνολικών θανάτων αποδίδεται σε αυτήν την ουσία.
• Η κατάχρηση είναι αιτιολογικός παράγοντας περισσότερων από 200 ασθενειών και τραυματισμών.
• Συνολικά, το 5.1% της παγκόσμιας επιβάρυνσης ασθενειών και τραυματισμών αποδίδεται στο αλκοόλ, όπως μετράται σε έτη ζωής προσαρμοσμένα στην αναπηρία (disability-adjusted life years -DALYs).
• Έχει διαπιστωθεί αιτιώδης σχέση μεταξύ της επιβλαβούς χρήσης αλκοόλ και σειράς ψυχικών και συμπεριφορικών διαταραχών -δηλαδή, άλλων μη μεταδοτικών καταστάσεων και τραυματισμών.

Όλα τα παραπάνω είναι στοιχεία που δημοσίευσε ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, την περασμένη άνοιξη.

Το αμερικανικό Centers for Disease Control and Prevention (CDC) ενημέρωσε τον Σεπτέμβριο ότι στη χώρα όπου το ποσοστό θανάτων από αλκοολισμό ήταν το υψηλότερο της σύγχρονης ιστορίας, ποσοστό μικρότερο του 2% ατόμων με εθισμό στο αλκοόλ λαμβάνουν φάρμακα για την πάθηση.

Προφανώς και υπάρχουν ξεκάθαροι λόγοι.

Ένας είναι ότι οι ασθενείς δεν ξέρουν τι μπορεί να τους βοηθήσει. Ένας δεύτερος πως οι μεγάλες φαρμακευτικές εταιρίες δεν δίνουν τα χρήματα που απαιτούνται για τις δαπανηρές δοκιμές ψυχιατρικών φαρμάκων -στα οποία ανήκουν και αυτά για τον εθισμό.

Οι ίδιες διατείνονται πως από τα μέσα Σεπτεμβρίου είναι σε ανάπτυξη 17 φάρμακα για τη διαταραχή της χρήσης αλκοόλ. Πριν τα δούμε, θα πρέπει να πάρουν την έγκριση της FDA.

Έως τότε θα ήταν χρήσιμο να γνωρίζουμε όσα ακολουθούν.

Οι παράγοντες και οι διαφορές μεταξύ των φύλων

Είναι διαπιστωμένο πως υπάρχουν πολλοί παράγοντες που επηρεάζουν την κατανάλωση αλκοόλ και τα δεινά που προκύπτουν από την κατάχρηση. Όπως οι κοινωνικοί και οι ατομικοί παράγοντες. Και στις δυο περιπτώσεις οι επιπτώσεις είναι πιο δυσμενείς για τους φτωχότερους πληθυσμούς.

Υπάρχουν διαφορές μεταξύ των φύλων, όσον αφορά τη θνησιμότητα που σχετίζεται με το αλκοόλ, καθώς και τα επίπεδα και τα πρότυπα κατανάλωσης αλκοόλ.

Το ποσοστό των θανάτων που οφείλονται στο αλκοόλ στους άνδρες ανέρχεται στο 7.7 % όλων των θανάτων παγκοσμίως. Των γυναικών είναι στο 2.6%.

Η συνολική κατά κεφαλήν κατανάλωση αλκοόλ το 2016 μεταξύ ανδρών και γυναικών, παγκοσμίως, ήταν κατά μέσο όρο 19.4 λίτρα καθαρού αλκοόλ για τους άνδρες και 7.0 λίτρα για τις γυναίκες.

Στα μέτρα που πέρνουν οι χώρες είναι πολιτικές που περιλαμβάνουν πράγματα, όπως η απαγόρευση πώλησης σε ανήλικους (υπάρχουν βέβαια, και χώρες που δεν τιμούν ακριβώς αυτόν τον νόμο), η ποινικοποίηση της οδήγησης υπό την επήρεια, η μείωση της ζήτησης μέσω της φορολόγησης και των μηχανισμών τιμολόγησης και η ευαισθητοποίηση σχετικά με τα προβλήματα υγείας που μπορούν να προκύψουν από την κατάχρηση αλκοόλ.

Ενώ ισχύουν όλα αυτά, δεν υπάρχουν πολλοί τρόποι αντιμετώπισης ενός τόσο καταστροφικού προβλήματος.

Η ανάγκη για φάρμακα για τον αλκοολισμό είναι απελπιστική

Όπως δήλωσε η νευρολόγος Dorit Ron, ερευνήτρια πιθανών θεραπειών (μεταξύ τους είναι και η ραπαμυκίνη, φάρμακο που έχει σχεδιαστεί για να βοηθά τους μεταμοσχευμένους ασθενείς να δέχονται τα νέα όργανα) στην Washington Post “υπάρχει απελπιστική ανάγκη για νέα φάρμακα και υπάρχουν πολλές οδοί που εξερευνούμε”.

Παρ’ όλα αυτά, “η απόκτηση πολλά υποσχόμενων νέων φαρμάκων στα χέρια των γιατρών και των ασθενών έχει αποδειχθεί δύσκολη” όπως εξήγησε ο George Koob, διευθυντής του Εθνικού Ινστιτούτου για την Κατάχρηση Αλκοόλ και τον Αλκοολισμό (NIAAA).

Δεν υπάρχει πρόοδος όχι γιατί δεν γίνεται σχετική προσπάθεια, αλλά η έλλειψη ευαισθητοποίησης από τους γιατρούς, οι αποφάσεις χρηματοδότησης από τη φαρμακοβιομηχανία και το στίγμα γύρω από τον αλκοολισμό.

Ένας άλλος λόγος είναι οι περιορισμένοι τρόποι που υπάρχουν διαθέσιμοι και δεν θα έλεγες πως είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικοί.

Από το 1949, η Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ (FDA) έχει εγκρίνει μόνο τρία φάρμακα για τη θεραπεία του έντονου αλκοολισμού. Συνήθως δεν χρησιμοποιείται κάποιο εξ αυτών.

Εν προκειμένω (και εν αντιθέσει με άλλες παθήσεις) οι γιατροί δεν συνταγογραφούν συχνά και ουσίες ‘εκτός ετικέτας’ (που βοηθούν αποδεδειγμένα στον αλκοολισμό, αλλά η FDA δεν τα έχει εγκρίνει για αυτό το λόγο). Στην κατηγορία ανήκουν

• η γκαμπαπεντίνη (συμπληρωματική θεραπεία εστιακών επιληπτικών κρίσεων και θεραπεία περιφερικού νευροπαθητικού πόνου),
• η βακλοφένη (μυοχαλαρωτική ουσία που χρησιμοποιείται συμπληρωματικά για τη θεραπεία σπασμών και μυικών κραμπών)
• η τοπιραμάτη (θεραπεία επιληψίας και πρόληψης ημικρανιών) και
• η ονδανσετρόνη (φάρμακο για την πρόληψη της ναυτίας και του εμετού που προκαλείται από χημειοθεραπεία, ακτινοθεραπεία ή χειρουργική επέμβαση).

Αρκετοί ερευνητές έχουν ενημερώσει ότι τα προβλήματα με τα υπάρχοντα φάρμακα που έχουν εγκριθεί από την FDA, συμπεριλαμβανομένης της περιορισμένης αποτελεσματικότητας, παίζουν ρόλο στην ανεπαρκή φροντίδα και θεραπεία των αλκοολικών. Που ζουν στο σκοτάδι, σε ό,τι αφορά τις ουσίες που μπορούν να τους βοηθήσουν.

Σε αντίθεση με τα φάρμακα για την κατάθλιψη, τον καρκίνο και τη στυτική δυσλειτουργία, αυτά για τον αλκοολισμό δεν προωθούνται στην τηλεόραση ή στα περιοδικά, όπου υπάρχει πληθώρα διαφημίσεων για ποτά.

“Πολλοί εξακολουθούν να πιστεύουν ότι το μόνο που μπορούν να κάνουν, είναι να πάνε για αποτοξίνωση και να περάσουν το υπόλοιπο της ζωής τους σε συναντήσεις Ανώνυμων Αλκοολικών” ενημέρωσε ο Dr. Bogenschutz, πριν προσθέσει ότι “έρευνες δείχνουν ότι πολλοί ασθενείς είναι απρόθυμοι να πάνε για αποτοξίνωση, ενώ ποσοστό μικρότερο του 6% ατόμων με διαταραχή χρήσης αλκοόλ να λαμβάνουν θεραπεία κάθε είδους”.

Η νέα ελπιδοφόρα ανακάλυψη

Τον περασμένο Αύγουστο δημοσιεύτηκαν στο JAMA Network τα ευρήματα μικρής μελέτης, που προτείνουν πως τα ‘μαγικά μανιτάρια’ μπορούν να βοηθήσουν στον αλκοολισμό.

Ερευνητές των οποίων ηγήθηκε ο διευθυντής του NYU Langone Center for Psychedelic Medicine, Michael Bogenschutz μελέτησαν 93 άτομα που είχαν διαγνωστεί ως αλκοολικά.

Όσοι έλαβαν δύο δόσεις ψιλοκυβίνης (βλ. παραισθησιογόνος ουσία που βρίσκεται στα μαγικά μανιτάρια και έχει ψυχότροπες ιδιότητες που είναι όμοιες με εκείνες του LSD) μείωσαν την κατανάλωση αλκοόλ κατά 83% μέσα σε οκτώ μήνες, σε σύγκριση με το 51% όσων έλαβαν εικονικό φάρμακο.

Το 25% που είχε λάβει για πρώτη φορά ψιλοκυβίνη το 2015, σταμάτησε να πίνει εντελώς, σε σύγκριση με το 9 % που πήρε το placebo.

Όλοι οι συμμετέχοντες έκαναν 12 συνεδρίες ψυχοθεραπείας. Η κάθε μία είχε διάρκεια από μία ώρα έως 90 λεπτά. Όσοι πήραν την ουσία, έκαναν και δύο ολοήμερες συνεδρίες.

Αυτό ήταν το κλειδί για τη διασφάλιση της ασφάλειας των ασθενών, όπως βίωναν αλλοιωμένη κατάσταση της πραγματικότητας και αναζητούσαν το μέγιστο όφελος.

Αν και είναι άγνωστο ακόμα το πώς ακριβώς βοηθά η ψιλοκυβίνη, φάνηκε να μπορεί να αυξήσει το αποτέλεσμα της θεραπείας “ώστε το άτομο που έχει πάρει το φάρμακο να γίνει πιο ανοιχτό, πιο ευέλικτο και πρόθυμο να μάθει νέες συμπεριφορές και πρότυπα”, δήλωσε ο Dr. Bogenschutz.