ΣΑΝΤΟΡΙΝΗ: ΤΑ ΣΚΟΥΠΙΔΙΑ ΜΕ ΤΗΝ ΚΑΛΥΤΕΡΗ ΘΕΑ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ

Ένας από τους σημαντικότερους τουριστικούς προορισμούς στον κόσμο. Σαντορίνη. Καλντέρα. Περιοχή Natura. Παράνομη χωματερή. Σκουπίδια.

Βρες το λάθος.

Μακάρι να ήταν μόνο αυτό.

Πριν από δέκα ημέρες η Εισαγγελέας Πρωτοδικών Νάξου διέταξε την αυτεπάγγελτη και αυτόφωρη δίωξη του Δημάρχου Θήρας και του αρμόδιου Αντιδημάρχου για την Καθαριότητα, για την κατάσταση που έχει διαμορφωθεί στη χωματερή της Σαντορίνης. Τι είχε συμβεί; Τα σκουπίδια είχαν φτάσει στο δρόμο.

Που πετά τα σκουπίδια της η Σαντορίνη; Σε μια παράνομη «χωματερή». Στην Καλντέρα, στην περιοχή Αλωνάκι, που είναι Ζώνη 1.

Τι είναι η καλντέρα, εκτός από ένα από τα πιο πολυφωτογραφημένα τοπία στον κόσμο; Είναι ένας χώρος αρχαιολογικού ενδιαφέροντος και μια περιοχή Natura. Όσο για τη Ζώνη 1, σημαίνει ότι είναι ένα σημείο που απαγορεύεται να γίνεται οτιδήποτε.

Τι συνέβη τώρα; Από τον Αύγουστο του 2022 ο εργολάβος που έθαβε τα σκουπίδια έχει φύγει. Η χωματερή γέμισε και τα σκουπίδια ανέβηκαν στο δρόμο. Μαζί τους, μύγες και άλλα έντομα, δυσωδία, κίνδυνοι για την υγεία, ντροπιαστική εικόνα.

Πριν από πέντε ημέρες κάτω από το βάρος κυριολεκτικά των σκουπιδιών αλλά και της όλης κατάστασης, ο Δήμος Θήρας βρήκε έναν εργολάβο από την Αθήνα, που έφερε στο νησί δύο ερπυστριοφόρα οχήματα, τα οποία έχουν ήδη ξεκινήσει να ανοίγουν δρόμο για να φτάσουν στο κύτταρο της χωματερής, προκειμένου να συμμαζέψουν και να θάψουν τα σκουπίδια. Η συγκεκριμένη σύμβαση είναι για 40 ημέρες.

Προχτές στο νέο πολυνομοσχέδιο που πέρασε στη Βουλή για το περιβάλλον συμπεριλάμβανε μέσα του ένα άρθρο για τη λύση με τα απορρίμματα της Σαντορίνης. Το κράτος αποφάσισε για τα επόμενα πέντε χρόνια και με απλά λόγια, τα σκουπίδια να συνεχίσουν τα πετιούνται στην Καλντέρα. Η λύση αυτή αποκαλείται και επίσημα «ενδιάμεση φάση».

Ποιος θα πει την τελευταία κουβέντα για αυτή τη λύση; Η Εφορία Αρχαιοτήτων. Σκληρό καρύδι.

Ας πάρουμε όμως την ιστορία από την αρχή.

ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΣΑΝΤΟΡΙΝΗ ΤΟΥ 2023

Στη Σαντορίνη αναμένεται φέτος να «πατήσουν το πόδι τους» 2, 5 εκατομμύρια τουρίστες. Καλά διαβάσατε το νούμερο. Με αεροπλάνα, με βαπόρια, με ημερόπλοια, με κρουαζιερόπλοια, αυτός είναι ο αριθμός των επισκεπτών που θα περάσει από λίγες ώρες μέχρι μερικές ημέρες στο νησί, που έχει χαρακτηριστεί «το πιο όμορφο του κόσμου».

Οι μόνιμοι κάτοικοι του το χειμώνα και σύμφωνα με την τελευταία απογραφή εκτιμάται ότι είναι περίπου 15.500. Με αυτό το κριτήριο, δηλαδή το πληθυσμιακό, το κράτος αποφασίζει πόση σημασία θα του δώσει. Πόσους αστυνομικούς, πόσους διοικητικούς υπαλλήλους, πόσα χρήματα για τις διάφορες ανάγκες, κ.ο.κ. Στις τελευταίες εκλογές, από τους εγγεγραμμένους στους καταλόγους πήγε και ψήφισε μόλις το 40%, 9.000 άνθρωποι. Αυτοί είναι που προφανώς ενδιαφέρονται για το νησί τους, οι ντόπιοι, μαζί με κάποιους ελάχιστους, από εκείνους τους επιχειρηματίες του τουρισμού που δραστηριοποιούνται στο νησί, δεν είναι από εκεί, αλλά έχουν μεταφέρει τα δικαιώματα τους. Υπάρχουν και δεκάδες άλλοι, που μπορεί να μην κατάγονται από τη Σαντορίνη, όμως ζουν εκεί μεγάλα διαστήματα, έχουν εκεί τα συμφέροντα, τις επενδύσεις και τους εργαζόμενους τους. Δεν ψηφίζουν όμως στη Σαντορίνη. Αυτοί είναι που σηκώνουν συνήθως και το δάκτυλο πιο ψηλά, για να δείξουν τα κακώς κείμενα, χωρίς να συμμετέχουν ποτέ στη λύση τους.

Είναι ένα παράδοξο γεγονός αυτό, που συμβαίνει όχι μόνο στη Σαντορίνη, αλλά και στη Μύκονο και σε κάποιους άλλους κύριους τουριστικούς προορισμούς της χώρας, που οι λιγοστοί κάτοικοι ορίζουν με τις επιλογές τους την τύχη του τόπου τους, με μέτρα και σταθμά δυσανάλογα της πραγματικότητας. Διότι φανταστείτε πράγματι το κράτος, να έδινε τη δέουσα σημασία σε αυτούς τους τόπους. Να είχε σχέδιο, να γνώριζε, να μελετούσε, να αντιμετώπιζε το κάθε τι στη διάσταση του. Να έφτιαχνε δομές, υπηρεσίες, δημόσια έργα και μια στρατηγική βιώσιμης ανάπτυξης για κατοίκους και επισκέπτες.

Στην προκειμένη περίπτωση μιλάμε για τη Σαντορίνη. Έναν παγκόσμιο, αυτόνομο προορισμό. Έναν από τους σημαντικότερους προορισμούς στον κόσμο. Είναι γνωστό ότι πολλοί ξένοι που επισκέπτονται το νησί, δεν γνωρίζουν ότι βρίσκεται στην Ελλάδα, δεν τους νοιάζει κιόλας.

Είναι ένα νησί δραματικής ομορφιάς και ιστορίας. Ένας τόπος καταραμένος μα και ευλογημένος. Η φήμη του, που φτάνει στα πέρατα της γης, έφερε πέρυσι, πρώτη χρονιά μετά την πανδημία, εκατομμύρια τουρίστες από όλο τον κόσμο. Η Σαντορίνη κατέγραψε μια ακραία αύξηση, που εκτιμάται ότι φτάνει και το 40%. Λαμπερές διεθνείς ξενοδοχειακές αλυσίδες και επενδυτές τεράστιου εύρους σπεύδουν να «βάλουν πόδι» στη Σαντορίνη. Τα ξενοδοχεία είναι πανάκριβα μα γεμάτα, τα εστιατόρια σερβίρουν υψηλή γαστρονομία και απαιτούν κράτηση βδομάδες πριν, οι Κινέζοι ξυπνούν και κοιμούνται με το όνειρο να παντρευτούν εκεί και οι αμερικάνοι ζουν για να πάνε έστω μια κρουαζιέρα που θα περάσει από τη Σαντορίνη.

Το 2023 αναμένεται εξίσου εκρηκτικό για τον τουρισμό του νησιού. Οι εκτιμήσεις κάνουν λόγο για πάνω από 2,5 εκατομμύρια τουρίστες. Από την προηγούμενη εβδομάδα ξεκίνησαν να καταφτάνουν. Μπορεί όμως να τους αντέξει;

ΕΛΛΑΣ ΤΟ ΜΕΓΑΛΕΙΟ ΣΟΥ – Η ΑΠΟΛΥΤΗ ΝΤΡΟΠΗ ΤΟΥ ΧΑΔΑ ΣΑΝΤΟΡΙΝΗΣ

Η Σαντορίνη δεν γεννήθηκε χτες. Ούτε απέκτησε ξαφνικά εκατομμύρια τουρίστες, επενδυτές, κλπ. Το πρόβλημα όμως με τα σκουπίδια που αυτή τη στιγμή αντιμετωπίζει και που έχει φτάσει στο απροχώρητο, μοιάζει ουρανοκατέβατο, ενώ υπάρχει 20 χρόνια. Κανείς δεν έχει φροντίσει για την οριστική διευθέτηση του, ούτε καν για την προσωρινή. Είναι λέει ευθύνη του Δήμου. Μόνο όμως του Δήμου;

Οι περίπου 40.000 τόνοι σκουπιδιών που παράγει το νησί ετησίως, πετιούνται σε ένα σημείο της Καλντέρας. Ως γνωστόν η Καλντέρα είναι αρχαιολογικός χώρος, περιοχή Narura και άρα άκρως προστατευόμενη, από τα πάντα και τους πάντες. Ο χώρος που εναποθέτονται είναι ένας ΧΑΔΑ, δηλαδή Χώρος Ανεξέλεγκτης Διάθεσης Απορριμάτων, εκεί που πετιούνται σκουπίδια χωρίς να λαμβάνονται υπ’ όψιν οι περιβαλλοντικοί παράγοντες και οι συνέπειες που θα υπάρξουν από μια τέτοια διαδικασία. Κοινώς η Σαντορίνη πετά τα σκουπίδια της στην Καλντέρα και τα θάβει. Δεν κάνει, διαλογή, ανακύκλωση, σωστή υγειονομική ταφή, κλπ.

Περιττό φυσικά να πούμε ότι ο ΧΑΔΑ της Σαντορίνης, είναι παράνομος, όπως όλοι του είδους του.

Από τον Αύγουστο του 2022, με το νησί γεμάτο τουρίστες και 130 κρουαζιερόπλοια το μήνα, ο εργολάβος που είχε αναλάβει την ταφή των σκουπιδιών αποχώρησε. Πηγές αναφέρουν ότι είχε οικονομικές εκκρεμότητες με το Δήμο. Έφυγε και απλά οι δημοτικές υπηρεσίες, συνέχισαν να συλλέγουν τα απορρίμματα και να τα πετούν εκεί. Το κύτταρο όμως του ΧΑΔΑ γέμισε, τα σκουπίδια απλώθηκαν γύρω – γύρω, έφτασαν στο διπλανό αμπέλι και τελικά φάνηκαν από το δρόμο. Διάφοροι δεν ήξεραν που να πετάξουν τα μπάζα από τις οικοδομές του χειμώνα και βρήκαν απόμερα σημεία και άδεια οικόπεδα και έκαμαν τη δουλειά τους.

Η ΑΠΟΛΥΤΗ ΝΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΧΑΔΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Είχαμε μερικές χιλιάδες ΧΑΔΑ σε όλη τη χώρα μέχρι και πριν από μια δεκαπενταετία, για τους οποίους και φυσικά πληρώνουμε χρόνια τώρα, πρόστιμα στην Ευρώπη. Σήμερα λειτουργούν ακόμη 32 ΧΑΔΑ, που πληρώνουμε 80.000 ευρώ για τον καθένα πρόστιμο. Η Ελλάδα καταδικάστηκε από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για πρώτη φορά το 2005 για τη λειτουργία 1.125 παράνομων χωματερών και για δεύτερη φορά το 2014 για 70 ενεργές και 223 κλειστές που δεν είχαν αποκατασταθεί. Από το 2014 έως σήμερα η Ελλάδα έχει συνολικά καταβάλει σχεδόν 60 εκατ. ευρώ σε πρόστιμα.

Το Υπουργείο Περιβάλλοντος και ενέργειας, είχε πει ότι μέχρι το τέλος του 2022, δεν θα λειτουργεί κανένας ΧΑΔΑ στη χώρα. Είχε καταφέρει σιγά-σιγά να κλείσει τους περισσότερους, γλυτώνοντας τη χώρα από τα πρόστιμα, την κατακραυγή και τη ντροπή. Το θέμα της Σαντορίνης όμως τους ξέφυγε, παρά τις βαρύγδουπες δηλώσεις από το 2020, από υπουργούς και άλλους αρμόδιους.

Σήμερα το θέμα παρουσιάζεται σαν να φταίει μόνο ο Δήμαρχος

Η ΠΛΕΥΡΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ

Τον Ιούλιο του 2022 η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου ανακοίνωσε τους όρους της προκήρυξης δημόσιου, διεθνούς ηλεκτρονικού διαγωνισμού με τη διαδικασία του ανταγωνιστικού διαλόγου, για την επιλογή Ιδιωτικού Φορέα Σύμπραξης για την εκτέλεση του έργου “Μελέτη, χρηματοδότηση, κατασκευή, συντήρηση και λειτουργία του Ολοκληρωμένου Συστήματος Διαχείρισης Απορριμμάτων Νήσου Θήρας” με ΣΔΙΤ . Κάπου τον Οκτώβριο εξέφρασαν το ενδιαφέρον τους τέσσερις μεγάλες εταιρείες. Η Περιφέρεια είπε τότε ότι πρόκειται για ένα εξαιρετικά σημαντικό έργο που βάζει τέλος σε μια συζήτηση πολλών ετών και σηματοδοτεί μια νέα αρχή για τη Σαντορίνη, την αλλαγή σελίδας σε ό,τι αφορά το περιβάλλον του νησιού, την βιώσιμη και αειφόρο ανάπτυξή του, την αναβάθμιση της ποιότητας ζωής κατοίκων και επισκεπτών.

Μέχρι εδώ απολύτως σύμφωνοι. Όμως για να γίνεται νόμος του Κράτους πριν από δυό μέρες, μια «ενδιάμεση λύση» διάρκειας 5 ετών, όλοι καταλαβαίνουν ότι το ΣΔΙΤ θα ολοκληρωθεί μάλλον σε 5 χρόνια.

Τσάμπα η μεγάλη χαρά.

ΤΙ ΛΕΕΙ Ο ΔΗΜΑΡΧΟΣ ΘΗΡΑΣ

Τίποτα δε λέει ο Δήμαρχος Θήρας κ. Αντώνης Σιγάλας, καθώς από το Magazine τον καλέσαμε αρκετές φορές, όμως δεν ανταποκρίθηκε. Σε ανακοίνωση του όμως στο προφίλ του στο Facebook, μετά την ψήφιση του νομοσχεδίου είπε: «Η Βουλή άναψε «πράσινο φως» για το έργο της μεταβατικής φάσης στην διαχείριση των απορριμμάτων.

Με νομοθετική διάταξη, που ψήφισε η Ελληνική Βουλή, άναψε το «πράσινο φως» για την υλοποίηση του έργου της λεγόμενης «ενδιάμεσης φάσης» για τη διαχείριση των απορριμμάτων. Η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας ανταποκρίθηκε άμεσα και αποτελεσματικά στο τεκμηριωμένο αίτημα του Δήμου Θήρας και στην επιτακτική ανάγκη να δοθεί σύγχρονη λύση στο χρονίζον πρόβλημα της ανεξέλεγκτης διάθεσης των απορριμμάτων στη Σαντορίνη.

Τόσο ο Υπουργός κ. Κ. Σκρέκας όσο και ο αρμόδιος Υφυπουργός κ. Ν. Ταγαράς καθώς και ο Γενικός Γραμματέας του ΥΠΕΝ κ. Ε. Μπακογιάννης, με ρεαλισμό, ευαισθησία και αποφασιστικότητα εισηγήθηκαν και υποστήριξαν τη λυτρωτική για τα νησιά μας διάταξη, η οποία ψηφίστηκε από την Ελληνική Βουλή.

Σύμφωνα με αυτήν οριοθετείται συγκεκριμένος χώρος στη θέση «Αλωνάκι», εντός του οποίου μπορεί να τοποθετηθούν οι φορητές εγκαταστάσεις της μερικής επεξεργασίας και δεματοποίησης των απορριμμάτων που θα ανακτώνται από τον υπερκορεσμένο και παράνομο ΧΑΔΑ του νησιού.

Όπως ήταν αναμενόμενο αυτή η διάταξη βρέθηκε στο στόχαστρο εκείνων που συστηματικά θεωρητικολογούν, καταγγέλλουν, κατακρίνουν, αλλά ουδέποτε προτείνουν. Πρόκειται για τους μόνιμους «εραστές» της απραξίας και του «όχι σε όλα».

Γι αυτούς που δεν εξεγείρονται μπροστά στην απαράδεκτη κατάσταση του επί εικοσαετία παράνομα λειτουργούντος ΧΑΔΑ, διαρρηγνύουν όμως τα ιμάτιά τους γιατί η αποκατάσταση του ΧΑΔΑ και η ενδιάμεση φάση θα γίνουν στο χώρο που σήμερα δεσπόζει η ανεξέλεγκτη χωματερή!

Η συντριπτική πλειοψηφία όμως των Σαντορινιών απαιτεί την πλήρη εξάλειψη αυτής της περιβαλλοντικής και αισθητικής ασχήμιας, και αυτό θα κάνει η σημερινή Δημοτική Αρχή.

Έχοντας ως μοναδική πλέον εκκρεμότητα την σχετική έγκριση της Εφορείας Αρχαιοτήτων, ο Δήμος Θήρας είναι έτοιμος να προχωρήσει στην παράλληλη δημοπράτηση των έργων της Αποκατάστασης του ΧΑΔΑ και της ενδιάμεσης φάσης. Έργα για τα οποία έχει ολοκληρωθεί το σύνολο των απαιτούμενων μελετών και έχει εξασφαλιστεί η χρηματοδότηση.

Χαιρετίζουμε την αποφασιστική και υποστηρικτική προς την Σαντορίνη στάση της κυβέρνησης και προχωράμε».

ΤΙ ΛΕΕΙ Ο ΠΡΩΗΝ ΔΗΜΑΡΧΟΣ

Ο επικεφαλής της παράταξης της μείζονος αντιπολίτευσης «Θηραϊκή Πολιτεία» και πρώην δήμαρχος κ. Νίκος Ζώρζος εξηγεί στο Magazine, ότι το πρόβλημα θα μπορούσε να έχει λυθεί από το 2020. Εκείνος το 2016, ως Δήμαρχος Θήρας είχε εκπονήσει όλες τις απαραίτητες μελέτες και είχε χωροθετηθεί κατάλληλος χώρος που θα υποδέχονταν όλα τα απορρίματα του νησιού, με σύγχρονες εγκαταστάσεις, προδιαγραφές, κλπ. Οι ενστάσεις που έγιναν ακόμα και στο ΣτΕ, κατατρίφθηκαν όλες μετά από καιρό και το σημείο ουσιαστικά ήταν «καθαρό» για να προχωρήσει το έργο το 2020. Η νέα όμως τότε Δημοτική Αρχή δεν προχώρησε. «Σήμερα η χωματερή δεν μπορεί να κλείσει καθώς δεν έχει ετοιμαστεί ένας άλλος υποδοχέας. Τώρα στο νέο νομοσχέδιο η ενδιάμεση λύση προβλέπεται να γίνει στον ίδιο χώρο, δηλαδή στη βιτρίνα της Σαντορίνης. Αυτή η ενδιάμεση λύση θα ισχύει για πέντε χρόνια. Η χωματερή της Σαντορίνης είναι από τις ελάχιστες που έχουν μείνει στο νότιο Αιγαίο και είναι παράνομες. Αυτή τη στιγμή τα σκουπίδια πρέπει να θαφτούν, να γίνει ότι χρειαστεί, καθώς ξεκινά η τουριστική σεζόν».

ΤΙ ΛΕΝΕ ΟΙ ΞΕΝΟΔΟΧΟΙ

ΤΙ ΛΕΝΕ ΟΙ ΞΕΝΟΔΟΧΟΙ

Ο πρόεδρος της Ένωσης Ξενοδόχων Σαντορίνης κ. Αντώνης Ηλιόπουλος, ανησυχεί ιδιαίτερα. Μιλώντας στο NEWS 24/7 εξηγεί πως ο ίδιος εδώ και καιρό, έχει ενημερώσει όλους τους επίσημους φορείς για το θέμα, υπουργούς Τουρισμού, Περιβάλλοντος, τους τοπικούς Βουλευτές και φυσικά την Περιφέρεια: «Υπάρχει μία πολύ άσχημη και ανεξέλεγκτη κατάσταση αυτή τη στιγμή στο ΧΑΔΑ της Σαντορίνης. Έχουν γίνει κάποιες ενέργειες τις τελευταίες δυο τρεις μέρες μετά από την δημοσιότητα που δόθηκε και τα γεγονότα και τις καταγγελίες και φυσικά επενέβη αυτεπάγγελτα και η Εισαγγελέας για αυτή την κατάσταση, που δημιουργεί και υγειονομικό κίνδυνο. Έγινε μία απευθείας ανάθεση σε εργολάβο για 40 ημέρες ώστε να σκεπαστούν τα σκουπίδια με χώμα, άρα αυτό δεν μπορεί να θεωρηθεί υγειονομική ταφή. Αυτό που ουσιαστικά προβλέπει το νέο νομοσχέδιο, είναι να παραμείνει ο ΧΑΔΑ στη συγκεκριμένη θέση, χωρίς να γνωρίζουμε τι σημαίνει αυτό με λεπτομέρειες. Η δημοτική αρχή μας ενημέρωσε ότι απαιτούνται μόλις δύο μήνες για να ενεργοποιηθεί αυτή η ενδιάμεση λύση εμείς σε εκφράζουμε το φόβο ότι αυτό ίσως απαιτήσει ακόμα και ένα χρόνο. Και αυτό διότι φοβόμαστε ότι θα υπάρξουν πρόσφυγες από οικολογικές οργανώσεις, είτε από άλλους φορείς για την συγκεκριμένη φάση της ενδιάμεσης λύσης, καθώς αυτή η θέση είναι σε χώρο αρχαιολογικού ενδιαφέροντος, βρίσκεται μέσα σε περιοχή Νατούρα, είναι στην Καλντέρα και υπάρχουν και όμορες ιδιοκτησίες οι οποίες μπορεί να ενοχλούνται.

Αυτή τη στιγμή δεν μπορώ να καταλάβω πως με 40 μέρες εργολαβία, η οποία θα τελειώσει ας πούμε την Πρωτομαγιά, θα δοθεί μια λύση. Γιατί αυτή η ανάθεση δεν έγινε έστω για 7 μήνες, ώστε να έχει ολοκληρωθεί η σεζόν.

Εκτιμούμε ότι φέτος τη Σαντορίνη θα την επισκεφτούν περίπου 2,5 εκατ. τουρίστες και τα νούμερα θα είναι πάνω από το 2022. Ανησυχούμε ουσιαστικά για αυτό που συμβαίνει, γιατί είναι άλλο ένα σοβαρό θέμα που υποβαθμίζει το νησί, το τουριστικό μας προϊόν. Η Σαντορίνη υποφέρει, δυστυχώς όχι μόνο από τα απορρίμματα, καθώς κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού κυκλοφορούν πάνω από 100.000 άνθρωποι την ημέρα. Η κρουαζιέρα αποβιβάζει ανεξέλεγκτα κόσμο, τα ημερόπλοια φέρνουν από Κρήτη καθημερινά εκατοντάδες εκδρομείς. Οι τουρίστες περιμένουν ώρες στο τελεφερίκ, οι άλλοι στριμώχνονται ασφυκτικά. Είχαμε μελετήσει και αποφασίσει πριν κάποια χρόνια, ότι τα κρουαζιερόπλοια μπορούν να αποβιβάζουν έως 8.000 επισκέπτες την ημέρα και μάλιστα σε ελεγχόμενες ώρες, ώστε να μπορούν να εξυπηρετούνται ποιοτικά. Ουδέποτε εφαρμόστηκε αυτό και σήμερα βλέπουμε να κατεβαίνουν στο νησί, 18.000 μέχρι και 25.000 επιβάτες κρουαζιέρας με ότι αυτό συνεπάγεται».