Τουρκία: “Εθνικό σκάνδαλο” η κατάρρευση πολυτελών κατοικιών – Οι προειδοποιήσεις που αγνοήθηκαν

Στο επίκεντρο της αναζήτησης ευθυνών για τα καταστροφικά αποτελέσματα που είχε ο σεισμός στην Τουρκία βρίσκονται όλοι όσοι ενεπλάκησαν με την κατασκευή των πολυτελών κατοικιών που κατέρρευσαν σαν χάρτινοι πύργοι και οδήγησαν στον θάνατο χιλιάδες ανθρώπους.

Εννιά ημέρες και νύχτες μετά, οικογένειες κατοικούν στα χαλάσματα των κτιρίων στο Γκαζιαντέπ, εκεί που άλλοτε ζούσαν, αλλά οι αγαπημένοι τους άνθρωποι δεν έχουν βρεθεί.

“Πρόκειται για μια από τις πιο πολυτελείς κατοικημένες περιοχές στο Γκαζιαντέπ”, λέει ο μουσικός Yunus Emre στο BBC, του οποίου ο ξάδελφος και η τετραμελής οικογένειά του αγνοούνται. “Οι πιο πλούσιοι ζουν εδώ. Αυτά τα διαμερίσματα πωλούνται για εκατομμύρια“.

Από τη στιγμή που ο σεισμός χτύπησε την περιοχή, η τιμή των ακινήτων έπαψε να έχει την οποιαδήποτε αξία. “Είμαι απλά θυμωμένος. Θέλω να οδηγηθεί αυτός που φταίει ενώπιον της δικαιοσύνης, αλλά δεν ξέρω ποιος είναι αυτός”, λέει ο 28χρονος. Για εκείνον, πολλά μέρη είναι ένοχα για αυτό που δεν είναι απλώς μια εθνική τραγωδία αλλά, με την κατάρρευση τόσων κτιρίων, ένα εθνικό σκάνδαλο.

“Όλα ξεκινούν από τον εργολάβο”, εξηγεί. “Χρησιμοποίησε οικοδομικά υλικά χαμηλής ποιότητας. Ακολουθεί η αρχή πιστοποίησης. Έχουν το αίμα των ανθρώπων που πέθαναν εδώ στα χέρια τους.

“Δεν είναι σωστό να κατηγορούμε τον εργολάβο ως αποδιοπομπαίο τράγο. Αυτοί που ενέκριναν αυτό το κτίριο είναι υπεύθυνοι μαζί με την κυβέρνηση και το κράτος. Δεν θα έπρεπε να έχουν υπογράψει καθόλου αυτό το οικοδομικό έργο” συμπληρώνει.

Το συγκρότημα διαμερισμάτων Ayşe Mehmet Polat είναι 24 ετών. Τέσσερα από τα έξι οικοδομικά τετράγωνα του κατέρρευσαν, ενώ άλλα κτίρια γύρω του στέκονταν όρθια. Οι ανησυχίες για την ασφάλεια είχαν εκφραστεί από τους κατοίκους πολύ πριν από τις φονικές δονήσεις της περασμένης εβδομάδας.

Το BBC βρέθηκε στη συγκεκριμένη περιοχή επειδή έλαβε την πληροφορία ότι ένας άνδρας που φέρεται να είναι ο εργολάβος του κτιρίου είχε συλληφθεί. Αργότερα είπε μέσω του δικηγόρου του ότι δεν έκανε τίποτα κακό και δεν έχει καμία ευθύνη.

Στο διάστημα των τριών ημερών που βρέθηκε το συνεργείο στην περιοχή, οι υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης αποκάλυψαν ότι ο συγκλονιστικός αριθμός των 136 ανθρώπων πέθαναν εκεί ενώ κοιμόντουσαν.

Τι έδειξαν βίντεο από τη στιγμή του σεισμού

Το BBC εξασφάλισε υλικό από τις κάμερες κλειστού κυκλώματος παρακολούθησης σε βενζινάδικο από την ώρα που έγιναν οι σεισμοί.

Στα βίντεο από τέσσερις διαφορετικές κάμερες, αποτυπώνεται η εξέλιξη της φρίκης. Πρώτα, το βίαιο κούνημα των φώτων, στη συνέχεια, δευτερόλεπτα αργότερα, οι άνθρωποι τρέχουν να σωθούν, πριν, τελικά, ένα πυκνό σύννεφο καπνού και σκόνης τυλίξει τα πάντα στο πέρασμά του. Οι γειτονικές πολυκατοικίες κατέρρευσαν μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα.

Δίπλα στο βενζινάδικο, υπάρχει ένας σωρός από προσωπικά αντικείμενα στοιβαγμένα στην άκρη του προαυλίου. “Τα πάντα χάθηκαν”, λέει η 65χρονη Emel Filik.

Εξηγεί ότι ο ξάδελφός της κοιμόταν σε ένα από τα τέσσερα κατεστραμμένα οικοδομικά τετράγωνα και κανείς δεν είχε αναλάβει την ευθύνη για την ασφάλεια του κτιρίου.

“Από τη στιγμή που αρχίζεις να ζεις στο διαμέρισμά σου, δεν συμβαίνει τίποτα. Καμία επιθεώρηση. Ούτε η ασφάλεια από σεισμό ούτε η ασφάλεια περιουσίας λειτουργούν. Ο δήμος δεν κάνει ελέγχους. Δεν υπάρχει κανένας έλεγχος“.

Υπήρχαν ανησυχίες για αυτά τα διαμερίσματα, λέει, προσθέτοντας ότι η επικεφαλής του συλλόγου κατοίκων – μια γυναίκα με το όνομα Σέλμα – είχε ζητήσει ακόμη και από τους γείτονες να έρθουν σε μια συνάντηση για να ακούσουν τους φόβους της.

“Πριν από έξι μήνες, η Σέλμα μας μίλησε για τα προβλήματα του κτιρίου. Είπε: “Αγαπητοί κάτοικοι, τα κτίριά μας μπορεί να καταρρεύσουν με τον παραμικρό σεισμό. Ας ενισχύσουμε τους πυλώνες. Αν δεν έχετε χρήματα, ο δήμος θα μπορούσε να μας βοηθήσει για μια φθηνότερη λύση”. Πραγματοποίησε αρκετές συναντήσεις. Αλλά τίποτα δεν έγινε”.

Σε επικοινωνία του BBC με τη Σέλμα, εκείνη επιβεβαίωσε ότι έκανε συναντήσεις για να εκφράσει τους φόβους της.

Τα κέρδη υπεράνω της ασφάλειας των ανθρώπων

Αλλά θα πρέπει πραγματικά οι κάτοικοι να πληρώνουν για να είναι ασφαλείς στα ίδια τους τα σπίτια; Αυτό ήταν ένα ζήτημα που αφορά δομικά την ακεραιότητα των κτιρίων, όχι το βάψιμο των τοίχων.

Ο επικεφαλής της οργάνωσης που εκπροσωπεί τους αρχιτέκτονες στην Τουρκία, Εγιούπ Μουχτσού, είπε ότι η τελική ευθύνη για τη διασφάλιση της ασφάλειας των κτιρίων ανήκει στην τουρκική κυβέρνηση.

“Η προτεραιότητα της κεντρικής κυβέρνησης δεν ήταν να καταστήσει τις πόλεις ασφαλείς, αλλά να υλοποιήσει κάποια έργα που σχεδιάστηκαν αποκλειστικά για τη μεγιστοποίηση των κερδών. Για το λόγο αυτό, το 65% του σημερινού κτιριακού αποθέματος στην Τουρκία είναι επικίνδυνο. Και κανένα μέτρο δεν έχει εφαρμοστεί όσον αφορά αυτές τις επικίνδυνες κατασκευές”.

Καθώς περισσότεροι από ένας κάτοικοι έχουν αναφερθεί σε πιθανά προβλήματα εντός των οικοδομικών τετραγώνων που προϋπήρχαν, το BBC απηύθυνε ερωτήσεις για το αν οι υπεύθυνοι για το κτίριο γνώριζαν κάτι τέτοιο και αν έκαναν κάτι γι’ αυτό.

“Όταν άγγιζα τις τσιμεντένιες κολώνες, θρυμματίζονταν στα χέρια μου”

Στην ίδια περιοχή, ένα αγόρι είπε στο BBC ότι ο πατέρας του είχε βγάλει επτά άτομα από τα ερείπια με τα γυμνά του χέρια. Μιλώντας στο BBC, ο άνθρωπος αυτός που ονομάζεται Μπαχατίν Ασάν είπε: “Είδα το κτίριο να στροβιλίζεται και να καταρρέει. Ήρθα εδώ τρέχοντας, ήταν σκοτάδι, έβρεχε, υπήρχε χιόνι και ήμουν ο πρώτος που ανταποκρίθηκε”. Όπως είπε, εργαζόταν ως φύλακας ασφαλείας στο συγκρότημα κατοικιών.

Στο κινητό του είχε ένα συγκλονιστικό βίντεο που τράβηξε μέσα στα ερείπια που έβγαζαν καπνούς, στο οποίο φώναζε τους παγιδευμένους, με κάποιους από αυτούς να απαντούν.

“Έσωσα επτά ανθρώπους μόνος μου. Ήταν σαν την αποκάλυψη. Ακόμα και τώρα που σας το λέω αυτό, ακόμα τρέμω”, είπε.

Ερωτώμενος για την ασφάλεια των κτιρίων, είπε: “Στο χώρο στάθμευσης, είδα τα ελαττώματα με τα ίδια μου τα μάτια. Όταν άγγιζα τις τσιμεντένιες κολώνες, αυτές θρυμματίζονταν και γινόντουσαν σκόνη στα χέρια μου, σαν να μην είχαν καθόλου τσιμέντο. Ο σίδηρος σκούριαζε στις κολώνες, η βροχόπτωση κατέστρεφε και διάβρωνε τον σίδηρο”.

Όπως λέει, η κατάσταση αυτή ήταν προφανής τόσο για τη διοίκηση όσο και για τους κατοίκους. “Έλεγα σε έναν φίλο μου ότι αν μου έδιναν ένα διαμέρισμα εδώ δεν θα το έπαιρνα. Του έλεγα ότι αυτό συνέβαινε επειδή δεν πίστευα ότι οι κολώνες ήταν συμπαγείς και σε σεισμό το κτίριο θα κατέρρεε”.

Όλοι γνώριζαν ότι υπήρχε πρόβλημα, κανείς δεν έκανε τίποτα

Όμως ο άνθρωπος που κατηγορείται ως ο εργολάβος, ο Μεχμέτ Ακάι, λέει ότι το κτίριο κατασκευάστηκε σύμφωνα με τους κανονισμούς την εποχή που χτίστηκε. Ισχυρίζεται ότι τα έργα αποχέτευσης και ύδρευσης προστέθηκαν στο ακίνητο μετά την κατασκευή – και ότι αυτό, ή άλλες εργασίες, μπορεί να προκάλεσαν ζημιά στις κολώνες στήριξης.

Πόσοι άλλοι φύλακες ασφαλείας και επιστάτες σε όλη την Τουρκία είχαν εκφράσει παρόμοιες ανησυχίες σε μια χώρα που βρίσκεται σε επισφαλή θέση στο σταυροδρόμι μεταβαλλόμενων τεκτονικών πλακών;

Η εικόνα που διαμορφώνεται σε αυτή τη γειτονιά του Γκαζιαντέπ είναι είτε εικόνα συγκάλυψης – συνωμοσίας, είτε αδιαφορίας – αδράνειας. Όλοι γνώριζαν ότι υπήρχε πρόβλημα, αλλά κανείς δεν έκανε τίποτα.

Για τον βουλευτή της αντιπολίτευσης Γκάρο Παιλάν, από το κόμμα HDP που είναι αντιμέτωπο με διώξεις του Ερντογάν, αυτά που συνέβησαν εκεί είναι ενδεικτικό της εγκληματικής αμέλειας σε βιομηχανική κλίμακα στις τουρκικές κατασκευές και την εποπτεία. “Αυτό είναι ένα έγκλημα. Αυτό είναι αμαρτία”.

“Στις πολιτισμένες χώρες συμβαίνουν καταστροφές, δεν πεθαίνουν όμως τόσοι άνθρωποι”

Κατηγορεί την κυβέρνηση του προέδρου Ερντογάν ότι δεν διασφαλίζει την ασφάλεια των νέων κτιρίων, καθώς και ότι δεν ενισχύει τα παλαιότερα.

“Οι επιστήμονες φώναζαν γι’ αυτό, ότι αυτή η καταστροφή έρχεται, αλλά η κυβέρνηση δεν έκανε σχεδόν τίποτα. Προειδοποιήσαμε τις πόλεις, τις προειδοποιήσαμε να προετοιμάσουν τις ομάδες διάσωσης, αλλά δεν έκαναν τίποτα και ζούμε αυτή την καταστροφή. Λένε ότι αυτό είναι το πεπρωμένο. Όχι, δεν είναι. Στις πολιτισμένες χώρες συμβαίνουν τέτοιου είδους καταστροφές, αλλά πεθαίνουν λιγότεροι άνθρωποι. Αλλά εδώ έχουμε δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους κάτω από τα συντρίμμια”.

Ο Μεχμέτ Ακάι, ο άνθρωπος που σύμφωνα με τις αρχές ήταν ο εργολάβος κατασκευής του συγκροτήματος Ayşe Mehmet Polat, συνελήφθη το Σάββατο (11/02) – πέντε ημέρες μετά τους σεισμούς. Τον σταμάτησαν στο αεροδρόμιο της Κωνσταντινούπολης καθώς προσπαθούσε να φύγει από τη χώρα.

Οι κρατικοί εισαγγελείς λένε ότι ήταν ο εργολάβος κατασκευής, αλλά απαντώντας σε ερωτήσεις που του τέθηκαν μέσω του δικηγόρου του, ισχυρίζεται ότι ήταν ο συντονιστής της κατασκευής, αλλά όχι ο εργολάβος. Απορρίπτει επίσης τις κατηγορίες ότι χρησιμοποιήθηκαν φτηνά οικοδομικά υλικά.

Εκπρόσωπος του δήμου είπε ότι δεν είχε λάβει παράπονα για τα κτίρια του συγκροτήματος και, ως εκ τούτου, δεν έγιναν έλεγχοι. “Ελέγξαμε τα αρχεία και δεν βρήκαμε καμία παρατυπία”.

Ο πρόεδρος Ερντογάν παραδέχτηκε ότι η αντιμετώπιση της καταστροφής ήταν κατά τόπους αργή, αλλά προέτρεψε τον λαό του να μην ακούει εκείνους τους οποίους κατηγορεί ότι πολιτικοποιούν μια τραγωδία.

Η κυβέρνησή του αρνείται την αμέλεια και ισχυρίζεται ότι πάνω από το 98% των κτιρίων που κατέρρευσαν ήταν παλαιότερα -όπως το συγκρότημα Ayşe Mehmet Polat- και χτίστηκαν πριν από την ανάληψη των καθηκόντων του κυβερνώντος κόμματος.

Πολλοί είναι αυτοί που θα έλεγαν ότι κάθε χώρα έχει ηθικό -αν όχι νομικό- καθήκον να προστατεύει τους πολίτες της, ανεξάρτητα από το πόσων ετών είναι η περιουσία τους.

Και όταν οι Τούρκοι πάνε στις κάλπες το καλοκαίρι, θα αποφασίσουν οι ίδιοι ποιος μπορεί να διασφαλίσει καλύτερα ότι οι οικογένειές τους είναι ασφαλείς στα ίδια τους τα σπίτια.

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις