Πότε τα μαγειρικά σκεύη διαλύουν την υγεία μας και ποια είναι τα πιο ασφαλή

Στα ντουλάπια της κουζίνας υπάρχουν κατσαρόλες με τις οποίες είμαστε συνομήλικοι ή/και άλλα μαγειρικά σκεύη που έχουν υποστεί τους ‘τραυματισμούς’ τους.

Δηλαδή, έχουν αποχρώσεις ή γρατζουνιές που αποκαλύπτουν τι υπάρχει κάτω από την επίστρωση ή υπάρχουν ‘λακούβες’.

Ανάλογα με το υλικό των σκευών αυτών, οι φθορές μπορούν να μας προκαλέσουν προβλήματα υγείας που μπορεί να είναι και πολύ σοβαρά -ανάλογα με τον τύπο και την ποσότητα της ουσίας και τη διάρκεια και τη συχνότητα της έκθεσης μας.

Συγκεκριμένα,

1. Όταν οι αντικολλητικές επικαλύψεις υπερθερμαίνονται, μπορούν να απελευθερώσουν αναθυμιάσεις που ενδέχεται να προκαλέσουν αναπνευστικά προβλήματα, όπως βήχα, δύσπνοια και σφίξιμο στο στήθος. Η παρατεταμένη έκθεση μπορεί να οδηγήσει σε πιο σοβαρά αναπνευστικά προβλήματα -πχ βρογχίτιδα και άσθμα.
2. Ορισμένες ουσίες των σκευών μπορούν να μεταφερθούν στα τρόφιμα με το μόλυβδο, το κάδμιο και τις φθαλικές ενώσεις να έχουν συνδεθεί με αναπαραγωγικά προβλήματα (πχ στειρότητα, αποβολή και γενετικές ανωμαλίες).
3. Το κάδμιο έχει συνδεθεί με αυξημένο κίνδυνο καρκίνου, ιδιαίτερα του καρκίνου του πνεύμονα και του προστάτη, με την έκθεση μας σε αυτό να μπορεί να προκαλέσει ηπατική και νεφρική βλάβη με την πάροδο του χρόνου -ειδικά με επαναλαμβανόμενη ή παρατεταμένη έκθεση. Το ίδιο ισχύει και για τον χαλκό που αν  ‘περάσει’ στα τρόφιμα μπορεί να προκαλέσει γαστρεντερικά προβλήματα, όπως ναυτία, εμετό και διάρροια.
4. Τα υψηλά επίπεδα αλουμινίου στο σώμα έχουν συνδεθεί με νευρολογικά προβλήματα, όπως η νόσος Αλτσχάιμερ, η νόσος του Πάρκινσον και η μυατροφική πλευρική σκλήρυνση.
5. Πέραν του αντικολλητικού υλικού που μπορεί να μπει στο φαγητό μας, το αλουμίνιο που υπάρχει από κάτω και έχουμε ‘αποκαλύψει’ με τις φθορές που έχουμε προκαλέσει, μπορεί να αντιδράσει με όξινα συστατικά και έτσι όταν τρώμε να έχουμε μια δυσάρεστη μεταλλική γεύση.

Εξυπακούεται πως σε αυτό που προκαλούν τα ‘τελειωμένα’ μαγειρικά σκεύη στην υγεία μας, παίζει ρόλο η γενικότερη κατάσταση υγείας του καθενός μας. Εν τούτοις, ένα επισφαλές μαγειρικό σκεύος είναι κάτι που ουδείς θέλει στη ζωή του.

Πότε πρέπει να ‘χαιρετήσουμε’ ένα μαγειρικό σκεύος

Η επιφάνεια κάθε σκεύους έχει συγκεκριμένο χρώμα και υφή όταν το αγοράζουμε. Αν αλλάξει κάτι, ήλθε η ώρα να το αποσύρουμε.

Αν το αντικολλητικό σκεύος αποκτήσει αποχρωματισμό (που δεν εξαφανίζεται αφότου καθαρίζουμε καλά), σκουριά ή γρατζουνιές το πετάμε.

Ομοίως και αν το φαγητό κολλάει, ενώ δεν υπάρχει κανένας τέτοιος λόγος -δεν το ‘χετε ξεχάσει στη φωτιά.

Αν τώρα, δείτε όποιο μέρος να έχει στραβώσει, αν δεν έχει προηγηθεί πτώση φταίει το θερμικό σοκ. Το ‘προσφέρουμε’ όταν αλλάζουμε γρήγορα θερμοκρασίες, με κλασικότερη την άμεση μεταφορά του καυτού σκεύους στον νεροχύτη, για να το πλύνουμε.

Ο αμερικανικός Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων έχει δώσει τη σύσταση της εγκατάλειψης των αντικολλητικών τηγανιών που κατασκευάστηκαν πριν το 2013, καθώς χρησιμοποιείτο μια επικίνδυνη χημική ουσία που συνδέθηκε με πολλές ασθένειες στην παραγωγή του teflon.

Ο μέσος όρος ζωής των μαγειρικών σκευών

Η πιο ασφαλής μέθοδος για να αποφύγουμε τους όποιους κινδύνους είναι να θυμόμαστε πως κάθε υλικό έχει και ημερομηνία λήξης -όταν δεν το καταστρέφουμε νωρίτερα με συρματάκια ή άλλες μεθόδους (μεταλλικά μαχαιροπίρουνα ή το πού το αποθηκεύουμε κλπ).

Ο γενικός κανόνας είναι πως όσες περισσότερες στρώσεις αντικολλητικής επίστρωσης υπάρχουν, τόσο πιο ανθεκτικό είναι το μαγειρικό σκεύος στο ξύσιμο και άρα, τόσο περισσότερο θα διαρκέσει.

Οι επιπλέον στρώσεις εμποδίζουν τις μικρές γρατσουνιές να καταστρέψουν την επιφάνεια μαγειρέματος και να αποκαλύψουν τη γυμνή βάση αλουμινίου.

Το TheKitchn προτείνει πως το μαντεμένιο τηγάνι που ενδεχομένως να έχει την ίδια ηλικία με εμάς μπορεί να ζήσει για πάντα (αν δεν το ‘σκοτώσουμε’).

Παρ’ όλα αυτά, τα αντικολλητικά σκεύη που αγοράζουμε πια και σε χαμηλές τιμές φτάνουν το πολύ έως τα 5 χρόνια ζωής, εφόσον δεν ‘ξεφλουδίζει’ η επιφάνεια και παραμένει λεία. Αν ξεφτίζει ή αποκτά βαθουλώματα, ήλθε η ώρα να τα αποσύρουμε.

• Τα αντικολλητικά τηγάνια επικαλυμμένα με PTFE (τεφλόν) διαρκούν τουλάχιστον 3 χρόνια.
• Τα αντικολλητικά τηγάνια με κεραμική επίστρωση διαρκούν κατά μέσο όρο 2 χρόνια.
• Τα τηγάνια με πολυστρωματική επίστρωση PTFE ή ενισχυμένη αντικολλητική επίστρωση διαρκούν περισσότερο.

Πάντα όταν τα χρησιμοποιούμε σωστά.

Τι μπορείς να αγοράσεις για να έχεις το κεφάλι σου ήσυχο

Από όσα διαβάσατε, καταλαβαίνετε πως οι πιο ασφαλείς μη τοξικές κατσαρόλες και τηγάνια είναι αυτά που έχουν τη λιγότερη ποσότητα χημικών και βαρέων μετάλλων και δεν είναι επικαλυμμένα με τοξικές χημικές ουσίες.

Δηλαδή, τα μαγειρικά σκεύη 

από χυτοσίδηρο (μαντέμι) και ανθρακούχο χάλυβα, χωρίς επικάλυψη (το καθαρίζουμε με νερό ή λεμόνι και αλάτι -όχι σαπούνι- και απομακρύνουμε τα καρυκεύματα που έχουν μείνει, για να εμποδίσουμε την σκουριά)

από μαντέμι με επικάλυψη σμάλτου (σημειώνεται πως η τοξικότητα -όπως ο μόλυβδος- μπορεί να ποικίλλει ανάλογα με το χρώμα του προϊόντος από χυτοσίδηρο.)

από μη επικαλυμμένο ανοξείδωτο ατσάλι (τα μαγειρικά σκεύη με στάμπα που αναφέρει 18/8 ή 18/10 στο κάτω μέρος έχουν τις λιγότερες πιθανότητες να εκπλυθούν στα τρόφιμα -για να αποφύγουμε τις φθορές, βάζουμε επαρκή ποσότητα λίπους ή λαδιού στην επιφάνεια, πριν ψήσουμε οτιδήποτε)

από κεραμικό χωρίς μόλυβδο και

από χαλκό,

από γυαλί (τείνουν μεν, να χάνουν τη θερμότητα εύκολα και δεν έχουν την ίδια αντοχή με τα άλλα είδη μαγειρικών σκευών, αλλά είναι μια απολύτως ασφαλής επιλογή).

Πώς μπορείς να φροντίσεις τα σκεύη

Αντί των μεταλλικών σφουγγαριών και της βούρτσας, μπορούμε να αφαιρούμε τα πάντα, με μια πάστα που φτιάχνουμε με ίσα μέρη μαγειρικής σόδας και νερού. Το τρίψουμε με ένα πανάκι, ξεπλένουμε και τελειώσαμε.

Εναλλακτικά, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε μικρή ποσότητα φυτικού ελαίου.

Αν θέλουμε να ενισχύσουμε την αντικολλητική ιδιότητα, οι ειδικοί προτείνουν να ρίχνουμε μικρή ποσότητα λίπους (πχ λάδι ή βούτυρο) σε κρύο τηγάνι και να το απλώνουμε σε όλη την επιφάνεια, ώστε να απορροφηθεί όπως ανεβαίνει η θερμοκρασία. Αν είναι ζεστό το τηγάνι, η ουσία θα πάει στο φαγητό και όχι στο σκεύος.

Είναι πάντα χρήσιμο να χρησιμοποιούμε ξύλινα ή πλαστικά εργαλεία ανάδευσης ή σερβιρίσματος που δεν προκαλούν γρατζουνιές.

Ακολουθήστε το News 24/7 στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις