Στη Χιροσίμα, εκεί όπου οι εραστές διαλύονται και ξαναγεννιούνται

Ο σκηνοθέτης Νίκος Διαμαντής μιλά στο NEWS 24/7 με αφορμή τη θεατρική μεταφορά της κορυφαίας γαλλο-ιαπωνικής ταινίας «Χιροσίμα, αγάπη μου» στο θέατρο Σημείο.

ΓΕΩΡΓΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ
31 Ιανουαρίου 2023 06:39

Η κορυφαία γαλλο-ιαπωνική ταινία «Χιροσίμα, αγάπη μου» (Hiroshima mon amour, 1959) έγινε στα χέρια του Νίκου Διαμαντή μία πρωτότυπη θεατρική μεταφορά που παρουσιάζεται στο Θέατρο Σημείο.

Μάλιστα το Θέατρο Σημείο επέλεξε το εμβληματικό αυτό έργο για να γιορτάσει 37 χρόνια συνεχούς παρουσίας στο ελληνικό θέατρο. Η παράσταση που στηρίζεται στο αριστούργημα της Μαργκερίτ Ντυράς «Χιροσίμα Αγάπη μου » -πάνω στο οποίο βασίστηκε και η ιστορική ταινία του Αλαίν Ρεναί– εξερευνά τον απόλυτο μοναχικό και καταστροφικό έρωτα. Στέκεται στο σημείο που οι εραστές διαλύονται και ξαναγεννιούνται.

Εκείνη είναι μια ηθοποιός που γυρίζει στη Χιροσίμα μία ταινία για την ειρήνη. Εκείνος είναι ένας αρχιτέκτονας που, ενώ πολεμούσε στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, έζησε την τραγωδία στην ίδια πόλη μέσα από τα μάτια της οικογένειάς του. Αυτή είναι η σύντομη και απελπισμένη ερωτική τους συνάντηση.

Ένα έργο- μια απάντηση ευθεία στον θόρυβο των ημερών

“Το έργο στροβιλίζεται μέσα μου εδώ και πολλά χρόνια. Θεωρώ ότι η σοφία και το βάθος που κρύβει μέσα του η Ντυράς και ο Ρεναί είναι μια απάντηση ευθεία στον θόρυβο των ημερών. Αναζητώ την απλότητα και την ουσία, την άδεια γυμνή ανθρώπινη ψυχή όταν αυτή αντιμετωπίζει δύο μεγάλα ερωτήματα. Τον έρωτα και την καταστροφή”, αναφέρει ο Νίκος Διαμαντής στο NEWS 24/7 εξηγώντας τους λόγους που επέλεξε το εμβληματικό αυτό έργο της Μαργκερίτ Ντυράς.

Και συνεχίζει μιλώντας για τον συμβολισμό της Χιροσίμα: “Η Χιροσίμα συμβολίζει την ανθρώπινη βουλιμία, το κακό χωρίς τέλος και το παράλογο του ανθρώπου. Είμαστε ικανοί για το καλύτερο και το χειρότερο και κυρίως είμαστε αυθάδεις και επιπόλαιοι πολύ συχνά έξω από το μέτρο ενός κόσμου και της φύσης που μας περιβάλλει. Δεν υπάρχει μεγαλύτερο κακό από την καταστροφή της Χιροσίμα και το Ολοκαύτωμα. Και πρέπει να μιλάμε, να έχουμε μνήμη, να είμαστε απαρηγόρητοι γι’ αυτά τα γεγονότα της ανθρώπινης ιστορίας”.

Η Χιροσίμα συνομιλεί με τα κρυμμένα μυστικά των ανθρώπων

“Το έργο σήμερα συγκινεί και αφήνει άναυδο τον σημερινό θεατή. Σήμερα που όλα μοιάζουν πλαστικά, εύκολα και μίας χρήσης, ξεπηδάει ένα έργο που αντιστέκεται. Η Χιροσίμα συνομιλεί με τα κρυμμένα μυστικά των ανθρώπων, μας αφήνει μόνους και εκτεθειμένους. Είναι μία απλή, γενναιόδωρη θεατρική χειρονομία που αναζητά αντίστοιχα επαρκείς θεατές, εκτεθειμένους, έτοιμους να αφουγκραστούν και να δουν το θέατρο διαφορετικά. Με κομμένη την ανάσα, σε απόλυτη σιωπή για μία ώρα, ένα ταξίδι ονειρικό, με ποιητικούς όρους, στην ανοιχτή πλευρά μιάς συνομιλίας ανάμεσα σε μια γυναίκα και έναν άντρα για μια νύχτα. Συγκινεί γιατί θυμίζει ότι θελήσαμε να ξεχάσουμε” αναφέρει ο Ν. Διαμαντής για το πώς επικοινωνεί το έργο με το σήμερα.

Και συνεχίζει μιλώντας για την καθοριστική δύναμη του έρωτα… “Ο έρωτας είναι γενναιόδωρος. Είναι η γενναία πράξη που αφήνουμε τον εαυτό μας στα χέρια ενός άλλου με εμπιστοσύνη. Γινόμαστε διαφορετικοί, αλλά με τον έρωτα αλλάζουμε τα σύνορά μας και δεν είμαστε ίδιοι πλέον όταν τελειώσει. Γιατί θα τελειώσει, και είναι νόμιμο και είναι η φύση του να παλιώνει και να γερνάει και να μας χαράζει. Είναι ένα ποτήρι νερό που ξεδιψάς, αλλά ξέρεις ότι θα το πιεις και θα τελειώσει και θα διψάσεις ξανά”.

Μνήμη και η επανάληψη. Γιατί ενώ έχουμε μνήμη του τι συνέβη και σε προσωπικό και σε κοινωνικό επίπεδο, επαναλαμβάνουμε τα ίδια και τα ίδια λάθη; Πού παρασυρόμαστε, πού κάνουμε λάθος;
Η ζωή είναι ακριβώς αυτό. Να μην μαθαίνεις από τα λάθη σου. Αλλά να ζεις. Η ζωή μας δεν είναι μία μαθηματική εξίσωση, αλλά μια αυθαίρετη στιγμή λαθών. Ζούμε και διαρκώς ταλαντευόμαστε ανάμεσα στο δέον, στο πρέπον και στο πως θα τα ξεχάσουμε.

Ο σκηνοθέτης Νίκος Διαμαντής Papadakis Press

37 χρόνια θέατρο Σημείο. Ποιες είναι οι 5 στιγμές του που θα ξεχωρίζατε;
Ηταν Μάιος του 1985 όταν ξεκινάγαμε το ταξίδι μας, νέοι με όνειρα να αλλάξουμε το κόσμο. Η παράσταση αυτή το Λίκνισμα του Μπέκετ, μια παράσταση ακραία, μια αναμέτρηση με τους ήχους, τις λέξεις, μια παράσταση στάγδην θα την ονόμαζα, είναι μια τεράστια επιτυχία που ήρθε από το πουθενά. Νέοι, άγνωστοι, καταφέραμε να ανοίξουμε ένα δρόμο, με ένα προσωπικό θεατρικό χαρακτηριστικό μονοπάτι μέχρι σήμερα που μου μιλάνε με θαυμασμό γι αυτή την παράσταση.

Ο Φιλοκτήτης του Ζιώγα μετά από λίγα χρόνια, με τον χορό από στυλίτες μοναχούς, μια παράσταση που παρουσιάστηκε για δύο χρόνια και παίχτηκε στο εξωτερικό, σε διάφορα φεστιβάλ, με βραβεία και με πολλούς επαίνους.

Θυμάμαι τη βραδιά της πρόβας, μπροστά στις πυραμίδες του Καΐρου, στο Φεστιβάλ του Καΐρου, νομίζω 1989, με τους Βεδουίνους της ερήμου να παρακολουθούν όλο το βράδυ και το πρωί εξαντλημένοι όλοι μας να ανατριχιάζουμε από τη φωνή και την επίκληση του μουεζίνη.

Το Μουσείο ανθρώπινης συμπεριφοράς που κάναμε στο Μουσείο Μπενάκη για δύο χρόνια, μια ανοιχτή περφόρμανς στα πλαίσια του Φεστιβάλ Αθηνών, με απίστευτη προσέλευση χιλιάδων κόσμου, με μία παρεμβατική δύναμη μιας γιορτής που διαρκούσε ώρες.

Και βέβαια δεν μπορώ να ξεχάσω την Έξοδο που παρουσιάσαμε στη Δήλο πριν λίγα χρόνια. Μια περιπέτεια εξόδου από την πανδημία και τον ιό, από τις πληγές που δεν τελειώνουν, ένας συλλογισμός για την ανθρώπινη μοίρα μέσα από την απόλυτη παραδειγματική συνεργασία πολιτισμών, στο φωτεινό νησί. Μιά ομάδα συνεργατών, από τον Βάκουλη, τον Στεφανόπουλο, τον Ζουμπουλάκη, τον Καταλειφό, την Μακρή, τον Πουλάκη, τον Ρόκο, τον Θανάση Μακρή, τον Ζαφειρόπουλο, την Μπερή, την Παπουτσή, τον Κολίσογλου, τον Μίχο και πολλούς άλλους, στα πλαίσια του Ολη η Ελλάδα ένας Πολιτισμός. Η Δήλος ήταν μία οραματική εργασία, επείγουσας δραματουργίας που θεωρώ ότι δεν έχει εξαντληθεί και σύντομα θα επανέλθει.

Και πώς οραματίζεστε το μέλλον του θεάτρου σας, αλλά και του θεάτρου γενικότερα σαν ένας καλλιτέχνης – απόφοιτος Λυκείου στην Ελλάδα του σήμερα;
Περιμένω να επικρατήσει η κοινή λογική και κυρίως όπως έχω πει πάρα πολλές φορές να αναγνωριστεί η ιδιαιτερότητα της καλλιτεχνικής δημιουργίας μέσα από την αναβάθμιση της καλλιτεχνικής εκπαίδευσης και μέσα από την αναγνώριση της τεράστιας κοινωνικής προσφοράς των καλλιτεχνών.

Είναι αδιανόητο να μην υπάρχει μία πραγματική πανεπιστημιακή σχολή παραστατικών τεχνών. Είναι μία τεράστια αδικία για όλες τις γενιές καλλιτεχνών αλλά κυρίως τους νέους. Είμαστε εργάτες της πιο βαριάς βιομηχανίας που υπάρχει, της ψυχής.