Η ιστορία πίσω από το καταναλωτικό πάρτι της χρονιάς

Για την ελληνική εμπορική πραγματικότητα, το «μαύρο» αντιστοιχούσε στη μύτη του μολυβιού και άρα στην κρίσιμη στιγμή, όπου οι επιχειρηματίες ανακάλυπταν με τους υπολογισμούς τους, το τι «έγραψε η μαυρομύτα», όσον αφορά στα κέρδη ή τις απώλειες της χρονιάς.

Ακούγεται ξεπερασμένο, αλλά λίγο πολύ αυτή η διαδικασία γέννησε και το θεσμό της Black Friday, σε μια από της πιο εμπορικά προχωρημένες χώρες όπως οι ΗΠΑ. Οι έμποροι της χώρας, πλησιάζοντας στο τέλος της οικονομικής τους χρήσης, προσπαθούσαν να αδράξουν όσο πιο πολλές πωλήσεις και ενδεχομένως κέρδη, ακουμπώντας τόσο στις μεγάλες γιορτές όπως η Ημέρα των Ευχαριστιών όσο και τα Χριστούγεννα, που αποτελούν φύσει και θέσει εποχές κατανάλωσης.

Η καταγωγή της Μαύρης Παρασκευής εντοπίζεται κάπου στις αρχές της δεκαετίας του ’60. Την εποχή εκείνη τα λογιστικά φύλλα και οι αποδείξεις που εξέδιδαν τα καταστήματα ήταν χειρόγραφα. Χρησιμοποιούσαν δύο χρώματα μελανιού σε κόκκινο και μαύρο, όπου το κόκκινο αντιστοιχούσε στις ημερομηνίες με αρνητικό ισολογισμό στις πωλήσεις και το μαύρο (Black) σε εκείνες με θετικό. Το «μαύρο» αντιθέτως στις λογιστικές καταστάσεις στην Ευρώπη και άρα και στην Ελλάδα, συνδέεται κυρίως με απώλειες, παρά με κέρδη. Το «κόκκινο» αλλά και το «λευκό» επίσης αξιοποιείται πολύ συχνά για τη σήμανση των εκπτώσεων και των προσφορών. Δεν είναι τυχαίο, για παράδειγμα, πως μεγάλες αλυσίδες στην Ελλάδα χρησιμοποιούν λευκό και κόκκινο χρώμα για να αποτυπώσουν το ποσοστό των εκπτώσεων που προσφέρουν.

Όπως και να’χει, μια μέρα μετά την Ημέρα των Ευχαριστιών, κοινώς την Παρασκευή, που συνδεόταν με το τελευταίο Σαββατοκύριακο του Νοεμβρίου, διάστημα όπου πολλοί εργαζόμενοι αξιοποιούσαν ως αργία, γεννήθηκε η ιδέα των «ακραίων εκπτώσεων». Θα μπορούσε να είναι μόνον πολιτισμικό φαινόμενο, αλλά κατά τεκμήριο δεν είναι, καθώς και άλλες αγορές επηρεάζονται από το effect «του τέλους της χρονιάς».

Για την ιστορία, η Black Friday είναι η ημέρα με τον μεγαλύτερο τζίρο πωλήσεων του έτους στις ΗΠΑ από το 2005 έως και σήμερα. Μόνον το 2014, ο τζίρος του εμπορικού θεσμού υποχώρησε κατά 11% στα 50,9 δις.δολάρια, έκτοτε όμως συνεχίζει να κινείται ανοδικά. Πλέον δε λόγω της εκτεταμένης ζήτησης, οι εκπτώσεις δεν περιορίζονται μόνον κατά την ημέρα της Παρασκευής αλλά ισχύουν τουλάχιστον για το τετραήμερο. Ακολουθεί δε η Cyber Monday, εκπτωτική ημέρα που υιοθέτησαν τα μεγάλα ηλεκτρονικά καταστήματα, ενώ πλέον προηγούνται και εκπτώσεις προς τους Singles (απευθύνεται κυρίως σε παιδιά και νέους), τάση που ξεκίνησε από την Κίνα πριν από περίπου 6 χρόνια. Πλέον έχει καθιερωθεί διεθνώς πως ο Νοέμβριος, παρά τα διαφορετικά ήθη, συνήθειες και θεσμικά πλαίσια, αποτελεί έναν μήνα, που το λιανεμπόριο επιδιώκει την προσέλκυση καταναλωτών και προσφέρει εκπτώσεις με κάθε αφορμή.

Στην εποχή δε που το λιανεμπόριο κινείται πλέον πολυκαναλικά, δηλαδή τόσο με φυσικό δίκτυο όσο και με ηλεκτρονικό κατάστημα, εμπορικοί θεσμοί όπως οι παραπάνω εκτείνονται για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, προκειμένου να ενημερώσουν αλλά και να εξυπηρετήσουν χρονικά τον καταναλωτή.