Μάθαμε το 2022 γιατί λείπουν δεκάδες χιλιάδες εργαζόμενοι από τον τουρισμό

H πανδημία μας έδειξε με το χειρότερο τρόπο το πόσο ευαίσθητος τομέας είναι ο τουρισμός. Όλα τα μεγάλα δεινά που συμβαίνουν στο κόσμο “ξεβράζουν” αυτή του τη μεγάλη αδυναμία.

Τρομοκρατία, φυσικές καταστροφές και τώρα η πανδημία, που σταμάτησε τη ζωή, μα το ταξίδι το γκρεμοτσάκισε. Ήταν η χειρότερη κρίση που αντιμετώπισε στην ιστορία του ο παγκόσμιος τουρισμός, ο οποίος από φέτος ανακάμψει με ταχύ ρυθμό και κυρίως στην Ευρώπη και τη Μεσόγειο. Ο κόσμος επιδόθηκε σε “ταξίδια εκδίκησης” για να αναπληρώσει τα χαμένα χρόνια, τα δυο καλοκαίρια και τους χειμώνες εγκλεισμού.

Οι εργαζόμενοι όμως στον τουρισμό, σε όλο τον πλανήτη φαίνεται ότι πήραν μια άλλη, δική τους εκδίκηση. Εγκατέλειψαν το επάγγελμα.

Δύο και πλέον έτη χωρίς δουλειά, τους ανάγκασαν να βρουν τρόπο να επιβιώσουν, μα και να σκεφτούν το μέλλον τους. Λίγο πολύ, όλοι γύρω τους επέστρεφαν στις δουλειές τους, όμως εκείνοι όχι. Μαζικές απολύσεις από όλες τις επιχειρήσεις του κλάδου, σε ξενοδοχεία, αεροπορικές εταιρείες, αεροδρόμια κ.α., αναστολές εργασίας, κρατικά επιδόματα, οδήγησαν εκατομμύρια εργαζόμενους είτε στην ανεργία, είτε στην αναζήτηση άλλης εργασίας.

Τι έγινε όμως στη χώρα μας; Γιατί έλειψαν σχεδόν 60.000 εργαζόμενοι φέτος από τα ξενοδοχεία και άγνωστο πόσο άλλοι από διάφορες τουριστικές εταιρείες.

Δυστυχώς δεν φταίει μόνο η πανδημία. Αυτή, ήταν το κερασάκι στην τούρτα.

Στην Ελλάδα του εποχικού τουρισμού, οι εργαζόμενοι όπως ακριβώς το λέει η λέξη είναι εποχικοί. Μένουν χωρίς δουλειά για αρκετούς μήνες το χρόνο, που στην καλύτερη περίπτωση είναι 5 μήνες και στη χειρότερη 8, ανάλογα σε ποιο προορισμό εργάζονται.

Οι τρεις μεγάλες νησιωτικές περιφέρειες της χώρας, μαζί με την Κεντρική Μακεδονία και την Αττική, συγκεντρώνουν πάνω από τα 2/3 του ξενοδοχειακού δυναμικού της χώρας.

Είναι σαφές ότι στην Κρήτη των 600.000 κατοίκων, και στη Ρόδο των 120.000, που δέχονται πάνω από 7 εκατομμύρια τουρίστες συνολικά μέσα στη καλοκαιρινή σεζόν οι απαιτήσεις για προσωπικό είναι τεράστιες.

Όλη τη χρονιά φέτος, η συζήτηση που κυριαρχούσε ήταν το προσωπικό στα ξενοδοχεία. Έγιναν φρικαλέα πράγματα. Ολόκληρες δημοπρασίες ομάδων, που μέσα σε μια νύχτα έφυγαν από ένα ξενοδοχείο για το διπλανό, αφήνοντας άδειες κουζίνες από μαγείρους και δωμάτια που έπρεπε να καθαριστούν. Ο πρωθυπουργός είπε κανά δυο φορές στους ξενοδόχους να αυξήσουν τους μισθούς. Αυτοί θύμωσαν και θεώρησαν αυτή την υπόδειξη απαράδεκτη.

Οι έλληνες εργαζόμενοι στον τουρισμό, που εγκατέλειψαν τις δουλειές τους, εκφράζονται φόβοι ότι δεν θα επιστρέψουν ποτέ. Άλλοι βρήκαν αλλού την τύχη τους, κάποιοι δεν άντεξαν τις απάνθρωπες συνθήκες διαβίωσης και εργασίας, πολλοί προτίμησαν τα επιδόματα ανεργίας και έμειναν σπίτι. Γιατί σε αυτή τη χώρα επιδοτείται η ανεργία και όχι η εργασία.

Πρέπει όμως να βρεθεί μια λύση. Οι αριθμοί είναι σκληροί. Η πρόσφατη μελέτη του Ινστιτούτου Τουριστικών Ερευνών και Προβλέψεων, έδειξε ότι κατά το έτος 2021 οι ελλείψεις σε προσωπικό μόνο στα ξενοδοχεία ξεπέρασαν τις 53.000, οι αντίστοιχες ελλείψεις κατά το έτος 2022 ανήλθαν σε 60.000. Για του χρόνου ούτε λόγος.

Οι ξενοδόχοι της χώρας εκπέμπουν SOS προς την κυβέρνηση και με επιστολή τους πριν από λίγες ημέρες ζήτησαν να αλλάξει το νομοθετικό πλαίσιο και να επιτραπεί η μετάκληση εργαζομένων από τρίτες χώρες στον τομέα του τουρισμού.

Και ποιες συνέπειες μπορεί να έχει κάτι τέτοιο; Αν δηλαδή ο μάγειρας του ξενοδοχείου στη Σαντορίνη είναι από τη χώρα Α, ο σερβιτόρος από τη χώρα Β, ο ρεσεψιονίτς από τη χώρα Γ και η καμαριέρα από τη χώρα Δ, ο τουρίστας τι εμπειρία θα αποκομίσει; Πόσο ελληνική θα είναι αυτή;

Γιατί φτάσαμε ως εδώ

Στην Ελλάδα όπως φαίνεται επενδύσαμε μόνο στα αεροδρόμια, τα ξενοδοχεία και τα εστιατόρια. Δρόμοι, μαρίνες, λιμάνια, νοσοκομεία και λοιπά, από αυτές τις δημόσιες υποδομές που χρησιμοποιούν οι τουρίστες, είμαστε ακόμη στο 1975.

Μήπως όμως ξεχάσαμε το σημαντικότερο; Μήπως απαξιώσαμε και αγνοήσαμε εντελώς τη σημαντικότερη επένδυση που έπρεπε να είχαμε αφιερώσει τα μέγιστα;

Την εκπαίδευση.

Είναι αδιανόητο, ολέθριο και απαράδεκτο το γεγονός ότι η τουριστική εκπαίδευση στην Ελλάδα βρίσκεται στη χειρότερη κατάσταση της ιστορίας της. Είναι ντροπή, η χώρα που γέννησε την έννοια της φιλοξενίας και πρωτοστάτησε στην ανάπτυξη του παγκόσμιου τουρισμού, να μην διαθέτει ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα, αλλά και κορυφαίες επαγγελματικές σχολές για τον τουρισμό σήμερα. Είναι εγκληματική η απαξίωση των σπουδαίων Σχολών Τουριστικών Επαγγελμάτων (ΣΤΕ και ΑΣΤΕ) στην Κρήτη και τη Ρόδο και αλλού και το κλείσιμο των οικοτροφείων τους.

Πως ακριβώς θα “γεννηθούν” οι επαγγελματίες όλων των ειδικοτήτων που απαιτεί ο τουρισμός; Είναι δυνατόν να φτάσαμε φέτος στο σημείο, που τα μόνα προσόντα που απαιτούσαν οι χιλιάδες επιχειρήσεις τουρισμού της χώρας, από τους υποψήφιους εργαζόμενους τους είναι να έχουν “δυο πόδια και δυο χέρια”; Θέλουμε ποιοτικούς τουρίστες που να τους παρέχουμε υπηρεσίες υψηλού επιπέδου, ή απλά μας ενδιαφέρουν μόνο τα νούμερα;

Πιστεύει κάποιος ότι χωρίς εκπαίδευση, ο τουρισμός δεν θα συνεχίσει να θεωρείται μια δουλειά του “ποδαριού”;

Το μπάχαλο της Τουριστικής Εκπαίδευσης

Θα έλεγε κανείς ότι το κράτος εκδικείται την τουριστική εκπαίδευση, παρά την στηρίζει.

Στο Υπουργείο Τουρισμού ανήκουν οι Ανώτερες Σχολές, στη Ρόδο και στον Άγιο Νικόλαο Κρήτης, τα οκτώ IEK , στην Ανάβυσσο Αττικής, την Περαία Θεσσαλονίκης, το Ηράκλειο Κρήτης, τη Ρόδο, το Άργος, την Κέρκυρα, το Γαλαξίδι και την Αλεξανδρούπολη και οι πέντε Σχολές Ξεναγών στην Αθήνα, στη Θεσσαλονίκη, στην Κέρκυρα, στο Ρέθυμνο και στη Ρόδο.

Όχι στο Παιδείας. Το Παιδείας έχει στην ευθύνη του τα Τμήματα Τουρισμού στα διάφορα ΑΕΙ. Οι συναρμοδιότητες πολλές, η συνεργασία υπάρχει;

Ο Υπουργός Τουρισμού Βασίλης Κικίλιας είπε σε συνέντευξη του πριν από λίγες ημέρες, κατά τη διάρκεια Ημερίδας, ότι τα πρότυπα της χώρας μας στην τουριστική εκπαίδευση είναι οι σχολές της Ελβετίας και του Χονκγ Κόνγκ. Όπως παραδέχθηκε, τα γραφειοκρατικά προβλήματα, που αφορούν τόσο τα κτήρια όσο και τις μετατάξεις διοικητικών υπαλλήλων και τις προσλήψεις καθηγητών είναι τόσο μεγάλα, που ουσιαστικά ο ίδιος όπως και οι προκάτοχοι του “σπρώχνουν μπροστά στο χρόνο την κατάσταση”. Ο κ. Κικίλιας είπε ακόμη, ότι μαζί με τα τμήματα τουρισμού που υπάρχουν αυτή τη στιγμή στα ελληνικά πανεπιστήμια, θα πρέπει και οι ιδιώτες να δημιουργήσουν ιδιωτικές Τουριστικές Ακαδημίες στη χώρα. Μάλιστα απηύθυνε κάλεσμα στους ξενοδόχους να συμμετέχουν σε αυτό το εγχείρημα.

Στο Υπουργείο Τουρισμού υπάρχει χαρτοφυλάκιο τουριστικής εκπαίδευσης, το οποίο χειρίζεται η υφυπουργός Σοφία Ζαχαράκη. Τι έχει κάνει κατά τη διάρκεια της θητείας της για αυτό; Πόσο πιο σημαντικό είναι το έτερο χαρτοφυλάκιο των Ειδικών Μορφών Τουρισμού που έχει στην ευθύνη της και άφησε στην άκρη την εκπαίδευση; Εκτός και αν θεωρείται αναβάθμιση το γεγονός ότι τον Αύγουστο ανακοινώθηκε ότι οι φοιτητές των ΑΣΤΕ θα πληρώνουν μειωμένο εισιτήριο στα ΜΜΜ (πλήρωναν ολόκληρο).

Το Υπουργείο Παιδείας και η Νίκη Κεραμέως, γνωρίζει ποια είναι η μεγάλη βιομηχανίας της χώρας άραγε; Γιατί αν γνωρίζει και αναγνωρίζει ότι είναι ο τουρισμός, γιατί δεν έχουμε ακούσει ούτε μια κουβέντα από τα χείλη της για την τουριστική εκπαίδευση; Γιατί φαίνεται σαν να αδιαφορεί για τις Σχολές του συναρμόδιου Υπουργείου Τουρισμού;

Η θλιβερή απαξίωση των Ανώτατων ΣΤΕΚ

Πέρυσι, από την ΑΣΚΕΤ Κρήτης αποχώρησαν στη μέση της χρονιάς, οι μισοί εισαχθέντες σπουδαστές, έφυγαν 70 από τους 135. Φέτος μπήκαν στη σχολή 122, άγνωστο πόσοι θα μείνουν.

Γιατί;

Ξέρετε σε ποια τραγική κατάσταση βρίσκονται το 2022 οι Ανώτερες Τουριστικές Σχολές της χώρας; Παιδιά, Φοιτητές ενός κατώτερου Θεού.

• Στερούνται όλων σχεδόν των προνομίων που απολαμβάνουν οι φοιτητές τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, όπως η ακαδημαϊκή ταυτότητα (πάσο)
• Στερούνται την παροχή στέγασης και σίτισης στους ανήκοντες σε ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, τα φοιτητικά συγγράμματα μέσω του «ΕΥΔΟΞΟΣ», τη συμμετοχή τους στο «ERASMUS», κ.α.
• Στερούνται τη συμμετοχή τους σε προγράμματα οικονομικής ενίσχυσης και υποτροφιών .
• Στερούνται οποιασδήποτε πρόσβασης σε μεταπτυχιακές σπουδές στη χώρα τους.

Δεν έχουν καθηγητές, ούτε διοικητικό προσωπικό, ούτε καλά κτήρια. Αυτοί οι φοιτητές έχουν λιγότερα δικαιώματα από τους αποφοίτους διετούς φοίτησης των Ι.Ε.Κ., για τους οποίους ο πρόσφατος νόμος του 2020 χει προβλέψει δυνατότητα κατάταξης στα Α.Ε.Ι. της χώρας.

Πριν από ένα χρόνο ο Σύλλογος Εκπαιδευτικού προσωπικού των Ανώτερων Τουριστικών Σχολών Αγίου Νικολάου και Ρόδου απέστειλαν μια επιστολή στον πρωθυπουργό και την ηγεσία των υπουργείων Παιδείας και Τουρισμού.

Ανάμεσα σε άλλα, είπαν: “Το Υπουργείο Παιδείας κατοχύρωσε τα πτυχία και τα επαγγελματικά δικαιώματα των αποφοίτων των ιδιωτικών κολλεγίων και έδωσε πρόσβαση στους αποφοίτους των ΙΕΚ στα Ελληνικά Πανεπιστήμια, ενώ από την άλλη, έχει αφήσει τις Ανώτερες Σχολές Τουριστικής Εκπαίδευσης του Υπουργείου Τουρισμού, δύο ιστορικές δημόσιες σχολές ξενοδοχειακής διοίκησης, αδιαβάθμητες και βέβαια τους σπουδαστές τους στον αέρα, χωρίς καμία προοπτική εξειδίκευσης μετά το πτυχίο τους”.

Αλήθεια κυρίες και κύριοι των υπουργείων Παιδείας και Τουρισμού, γιατί δεν τις κλείνετε;

Τα αυτονόητα συμπεράσματα

Δηλαδή εδώ που έχει φτάσει ο ελληνικός τουρισμός, ποιους είχε στο τιμόνι; Μήπως τις διάφορες κυβερνήσεις και τα μέλη τους; Ή μήπως τους επιχειρηματίες και τα στελέχη τους, τους απόφοιτους των Δημόσιων Σχολών;

Δεν θα έπρεπε να έχει η Ελλάδα τις καλύτερες επαγγελματικές τουριστικές σχολές του κόσμου και τα κορυφαία πανεπιστήμια τουρισμού, που θα προσέλκυαν σπουδαστές από όλο τον πλανήτη;

Δεν θα έπρεπε να φτιάχνει και να κρατά τους καλύτερους εργαζόμενους και στελέχη που θα έβγαιναν από εκεί, για να εργαστούν στις ελληνικές τουριστικές επιχειρήσεις και με τους υπόλοιπους θα τροφοδοτούσε την παγκόσμια αγορά;

Ποιος δεν θα ήθελε να φοιτήσει σε αυτά τα ιδρύματα και να κάνει την πρακτική του σε μια τόσο τουριστική χώρα όπως η Ελλάδα;

Η Ελλάδα των χιλιάδων πεντάστερων ξενοδοχείων, θα πρέπει σήμερα να εισάγει μάγειρες από το Μπαγκλαντές και διευθυντές από την Ελβετία;

Πόσα αυτονόητα πρέπει να λέμε σε αυτή τη χώρα;

Οι ξενοδόχοι σηκώνουν τα χέρια ψηλά, δεν πείθουν τον κόσμο να επιστρέψει στη δουλειά και ζητούν μετανάστες από τρίτες χώρες. Κυβέρνηση και συναρμόδια Υπουργεία, δεν ξέρουν τι κάνουν, λένε αυξήστε τους μισθούς. Η τουριστική εκπαίδευση, που δεν θα έλυνε το πρόβλημα αύριο, αλλά σίγουρα μεθαύριο, είναι ένας πονοκέφαλος που αυτοί που τον απέκτησαν, ήπιαν απλά ένα ντεπόν, τους πέρασε και δεν ασχολήθηκαν ξανά.

Αξίζει όμως να πούμε, ότι γεμάτο ουσία και ελπίδα είναι το πρόγραμμα που φτιάχτηκε για τα Δημοτικά μας σχολεία. Ο Αλέξανδρος Βασιλικός πρόεδρος του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου της Ελλάδας, η υφυπουργός τουρισμού Σοφία Ζαχαράκη και σε συνεργασία με το υπουργείο Παιδείας, δημιούργησαν το πρόγραμμα “Φιλοξενία Μου”, που θα διδάσκεται στα δημοτικά σχολεία. Μια πρώτη επαφή μαθητριών και των μαθητών με τις έννοιες της φιλοξενίας, αλλά και μια πρώτη γνωριμία με τα επαγγέλματα της φιλοξενίας και των ευκαιριών σταδιοδρομίας που αυτά παρέχουν στη χώρα μας.