ΜΗΠΩΣ ΠΑΣΧΕΤΕ ΑΠΟ ΤΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΑΝΗΣΥΧΩΝ ΠΟΔΙΩΝ;

«Τα βράδια μόλις ξαπλώσω και χαλαρώσω στον καναπέ μου, τα πόδια μου αρχίζουν και τρέμουν, λες και θα πάθω κράμπα. Δεν μπορώ να τα σταματήσω, είναι σαν να με βάζουν στην πρίζα».

Η Μαρία Κ. ανήκει στο 10% των Ελληνίδων που ταλαιπωρούνται από το Σύνδρομο Ανήσυχων Ποδιών (ΣΑΠ).

Οι περισσότερες δεν δίνουν σημασία στα συμπτώματα και ταλαιπωρούνται με τις συνέπειες που έχει στην καθημερινότητά τους.

Δεν το συζητούν ούτε καν με το γιατρό τους κι έτσι το πρόβλημα παραμένει χωρίς να διαγνωστεί.

Το Σύνδρομο Ανήσυχων Ποδιών είναι μία νευρολογική διαταραχή που σχετίζεται άμεσα με την αίσθηση και την κίνηση, μιας και αυτό που «χτυπάει» είναι το μυϊκό σύστημα και ιδιαίτερα τους μυς των ποδιών.

Τα άτομα που πάσχουν από το σύνδρομο νιώθουν ηλεκτρικό ρεύμα να χτυπά τα πόδια τους όταν ξαπλώσουν και ιδιαίτερα μόλις περάσουν στο στάδιο της χαλάρωσης, λίγο πριν τον ύπνο.

Αυτό που εκδηλώνουν είναι μία υπερκινητικότητα στα πόδια, την οποία δεν μπορούν να σταματήσουν, μιας και η κίνηση αυτή τους κάνει να αισθάνονται καλύτερα.

Στην ουσία, όμως, η όλη αυτή κινητικότητα εμποδίζει τα άτομα από το να απολαμβάνουν νύχτες ποιοτικού ύπνου, με αρκετά επακόλουθα κατά τη διάρκεια της ημέρας: δυσκολίες στην εκτέλεση των καθημερινών δραστηριοτήτων λόγω κόπωσης, τάση για υπνηλία και προβλήματα συγκέντρωσης.

Τι προκαλεί το Σύνδρομο Ανήσυχων Ποδιών

Σε αρκετές περιπτώσεις το πρόβλημα είναι κληρονομικό. Αρκετές γυναίκες εμφανίζουν συμπτώματα του συνδρόμου κατά την εγκυμοσύνη, αλλά στις περισσότερες από αυτές εξαφανίζεται μετά τον τοκετό.

Το ΣΑΠ συνδέεται άμεσα και με την έναρξη κάποιων άλλων, σοβαρών παθήσεων, γι’ αυτό είναι απαραίτητο να αναφέρουμε στο γιατρό οποιαδήποτε εκδήλωση συμπτώματος, ειδικά μετά την ηλικία των 30.

Σοβαρές διαταραχές που συνδέονται με το ΣΑΠ είναι οι:

• Ρευματοειδής αρθρίτιδα
• Διαβήτης
• Ηπατική ανεπάρκεια (σοβαρό πρόβλημα στο συκώτι)
• Αναιμία
• Νευρολογικά προβλήματα
• Νόσος του Πάρκινσον

Τι θα αιστανθείτε εάν τα πόδια σας είναι ανήσυχα

Τα συμπτώματα του συνδρόμου ποικίλλουν. Στην πλειοψηφία των ασθενών παρατηρούνται:

• Ακατάπαυστη τάση για μετακίνηση των κάτω άκρων λόγω δυσάρεστων, άβολων και επίπονων αισθήσεων στο εσωτερικό των ποδιών (αίσθηση των μυών από μέσα προς τα έξω)
• Επιδείνωση της κατάστασης κατά την ξεκούραση
• Καλυτέρευση της κατάστασης με τη δραστηριότητα
• Επιδείνωση της κατάστασης κατά τη νύχτα

Μερικές εκφράσεις που χρησιμοποιούν οι άνθρωποι για να εξηγήσουν την παράξενη αίσθηση που έχουν στα πόδια τους είναι οι εξής:

• Τραβήγματα
• Ηλεκτρικό σοκ
• Μυρμήγκιασμα
• Μούδιασμα
• Φαγούρα
• Σαν να κυλάει σόδα στις φλέβες

Πώς και πότε ακριβώς ξεκινούν τα συμπτώματα

Τα συμπτώματα ξεκινούν συνήθως 15 λεπτά αφότου ξαπλώσει το άτομο για να χαλαρώσει ή να κοιμηθεί ή όταν δεν έχει κουνήσει τα πόδια του για αρκετή ώρα (π.χ., κατά το ταξίδι του με αυτοκίνητο ή αεροπλάνο).

Συμπτώματα τα οποία εμφανίζονται με ιδιαίτερα αυξημένη συχνότητα ενδέχεται να επιφέρουν σημαντικά προβλήματα, όπως αϋπνίες, εξάντληση και αίσθημα χρόνιας κόπωσης.

Αφού αποκοιμηθούν, τα περισσότερα άτομα που υποφέρουν από ΣΑΠ κάνουν ακούσιες (χωρίς να το θέλουν, όπως οι κράμπες) κινήσεις με τα πόδια τους, οι οποίες ονομάζονται περιοδικές κινητικές διαταραχές στα άκρα.

Στη φάση αυτή, τα ακούσια τεντώματα σε χέρια και πόδια διακόπτουν τον ύπνο.

Αυτό το φαινόμενο συμβάλλει στην εμφάνιση του Συνδρόμου Χρόνιας Κόπωσης. Οι περιοδικές κινήσεις των άκρων μπορούν να συμβούν και κατά τη διάρκεια της ημέρας, αν και τα άτομα, (λόγω της ενόχλησης που αισθάνονται) έχουν την ανάγκη να κινούνται και να «σουλατσάρουν» πάνω – κάτω συνεχώς.

Συνεπώς, οι περιοδικές κινήσεις κατά το ξύπνιο ενδέχεται να παραμείνουν απαρατήρητες.

Όταν πρωτοεμφανίζεται το ΣΑΠ, τα συμπτώματα μπορεί να είναι ήπιας μορφής και να παρουσιάζονται μόνο κατά διαστήματα. Τυπικά, τα συμπτώματα χειροτερεύουν με την πάροδο του χρόνου.

Μετά την ηλικία των 40 ετών, πολλοί άνθρωποι που πάσχουν από το σύνδρομο παρουσιάζουν τα παρακάτω επιπρόσθετα προβλήματα, τα οποία επηρεάζουν σημαντικά την ποιότητα ζωής τους:

• Αϋπνία
• Μειωμένη προσοχή
• Μειωμένη μνήμη
• Έλλειψη διάθεσης και κοινωνικής δραστηριότητας
• Αγωνία
• Κατάθλιψη

Τα συμπτώματα του συνδρόμου μπορεί να εξελιχθούν ή να χειροτερεύσουν κατά την κύηση, ειδικά μετά την 20^η εβδομάδα.

Πώς γίνεται η διάγνωση

Ένα από τα δυσκολότερα θέματα γύρω από το ΣΑΠ είναι η διάγνωσή του. Είναι γεγονός ότι οι γιατροί κατά τη διάρκεια μιας τυπικής ιατρικής εξέτασης σπανίως μας ρωτούν σχετικά με την ποιότητα του ύπνου που κάνουμε.

Εάν αδυνατείτε να κοιμηθείτε καλά ή αν υποψιάζεστε, ότι έχετε συμπτώματα του συνδρόμου ΣΑΠ, μιλήστε με το γιατρό σας.

Εκείνος με τη σειρά του θα προσπαθήσει να σιγουρευτεί, ότι τα συμπτώματα που εμφανίζετε μπορούν να αποδοθούν ή όχι στο σύνδρομο ΣΑΠ. Μπορεί να σας υποδείξει να κάνετε κάποια ειδικά αιματολογικά τεστ για να αποκλειστούν άλλα αίτια.

Σε μερικές περιπτώσεις, μπορεί να σας ζητηθεί να υποβληθείτε σε νευρολογικές εξετάσεις για να αποκλείσετε το ενδεχόμενο νευρολογικών διαταραχών.

Επίσης, μπορεί να σας συστήσει να συμμετάσχετε σε μια ειδικευμένη έρευνα ύπνου, η οποία αποκαλείται πολύ-υπνογραφία.

Αυτό το τεστ καταγράφει την ηλεκτρική δραστηριότητα του εγκεφάλου, των ματιών, των μυών, της καρδιάς, της αναπνοής και της ροής αέρα μέσω του στόματος και της μύτης καθώς και τα επίπεδα του οξυγόνου στο αίμα.

Παρότι το τεστ αυτό δεν είναι αναγκαίο, μας παρέχει με τις λεπτομέρειες που χαρακτηρίζουν την κίνηση των άκρων.

Αυτές οι λεπτομέρειες είναι που καθορίζουν την οξύτητα των συμπτωμάτων, η οποία ποικίλλει (από άτομα με περιστασιακά συμπτώματα του συνδρόμου και ήπια δυσκολία στον ύπνο, μέχρι άτομα με σοβαρές και συχνές διαταραχές ύπνου) και που επηρεάζει ως ένα σημαντικό βαθμό την ποιότητα ζωής των ασθενών.

Γιατί είναι δύσκολη η διάγνωση;

Αρκετά περιστατικά παραμένουν αδιάγνωστα διότι:

• Πολλοί άνθρωποι δεν αναζητούν ιατρική βοήθεια
• Η πλειοψηφία των ασθενών επισκέπτεται τους ιατρούς κατά την ημέρα, ενώ τα συμπτώματα της διαταραχής αυτής παρουσιάζονται έντονα κατά τη νύχτα
• Μερικοί γιατροί αδυνατούν να αναγνωρίσουν την κατάσταση πιστεύοντας (λανθασμένα) ότι τα συμπτώματα είναι αποτέλεσμα άλλων αιτιών, όπως: η αϋπνία, το άγχος, οι μυϊκές κράμπες ή η αρθρίτιδα

Τι μπορούμε να κάνουμε μόνοι μας

Εάν τα συμπτώματα είναι ήπια, μπορείτε να τα ελέγξετε διαφοροποιώντας τον τρόπο ζωής σας.

Μερικές αλλαγές που βοηθούν είναι:

• Αποφύγετε το κάπνισμα, το αλκοόλ και την καφεΐνη.
• Διατηρήστε το υπνοδωμάτιό σας δροσερό, άνετο και ήσυχο και χρησιμοποιήστε το μόνο για τον ύπνο και όχι για να παρακολουθείτε τηλεόραση.
• Αυξήστε τη συχνότητα φυσικής άσκησης / γυμναστικής.
• Κάντε μασάζ στο άκρο που σας ενοχλεί.
• Εφαρμόστε θερμοφόρες ή παγοκύστες κατά περίπτωση.

Όταν τα συμπτώματα είναι έντονα, τότε η ανάλογη φαρμακευτική αγωγή κρίνεται απαραίτητη για την αντιμετώπιση των προβλημάτων σας κατά τον ύπνο.

Η αντιμετώπιση του Συνδρόμου Ανήσυχων Ποδιών

Εάν δεν παρατηρήσετε καμία αξιοσημείωτη βελτίωση με την προσωπική προσπάθεια και την αρχική θεραπεία, υπάρχουν κάποια ειδικά φαρμακευτικά σκευάσματα που μπορούν να χορηγηθούν για τον έλεγχο των ακούσιων κινήσεων των ποδιών κατά τη διάρκεια του ύπνου:

1. Ντοπαμινικοί αγωνιστές, όπως: η ροπινιρόλη, η πραμιπεξόλη, ή ο ντοπαμινικός αναστολέας, η λεγόμενη λεβοντοπαμίνη
2. Αντισπασμικά, όπως: η γκαμπαπεντίνη
3. Οποιούχα, όπως: η οξυκοδόνη, η υδροκοδόνη, και η τραμαδόλη

Επιπρόσθετα, χαλαρωτικά-υπναγωγά χάπια της κατηγορίας της βενζοδιαζεπίνης και τα νεότερα μη-βενζοδιαζεπινούχα χάπια, ως θεραπεία από μόνα τους ή σε συνδυασμό με ντοπαμινικούς αναστολείς, οποιούχα ή αντισπασμικά. Βέβαια, όλα αυτά πρέπει να τα συνταγογραφήσει γιατρός μετά τη διαγνώση.

Θεραπεία σε περίπτωση που τα πράγματα χειροτερεύσουν

Εάν τα συμπτώματα συνεχίζουν να εμφανίζονται, παρότι τη σωστή χρήση της θεραπευτικής αγωγής, και παρότι την από τον ασθενή υιοθέτηση πιο υγιεινών συνηθειών (σωστή διατροφή, αποφυγή καπνίσματος, αλκοόλ και καφεΐνης), τότε η κατάστασή του θα πρέπει να επανεξεταστεί λεπτομερώς.

Υπάρχουν και άλλες περιπτώσεις, όπου τα συμπτώματα του συνδρόμου μπορεί να παρουσιαστούν ως αποτέλεσμα της έλλειψης βιταμινών και μετάλλων.

Έτσι, οι ειδικοί ενδέχεται να σας συστήσουν τη σκέτη λήψη κάποιων φαρμάκων ή τη συνδυαστική τους λήψη. Εάν τα συμπτώματα συνεχίσουν να επιμένουν, ενημερώστε τον γιατρό σας.

Κάνε μια προσπάθεια μόνοι σας

Η αλλαγή στην καθημερινή ρουτίνα αποδεικνύεται συχνά αρκετή για τον έλεγχο και την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων που συνοδεύουν το ΣΑΠ.

Δοκιμάστε τα εξής:

Ασκηθείτε

Η συχνή και μέτριας έντασης άσκηση μπορεί να μειώσει τα συμπτώματα. Αποφύγετε τα μεγάλα διαστήματα αδράνειας από δραστηριότητα σε δραστηριότητα. Πριν ξεκινήσετε ένα πρόγραμμα άσκησης φροντίστε να λάβετε τη συμβουλή των ειδικών.

Ζέστη ή κρύο;

Τα συμπτώματα σας μπορεί να υποχωρήσουν κάνοντας μπάνιο είτε με πολύ ζεστό, είτε με πολύ κρύο νερό. Η χρήση θερμοφόρας ή παγοκύστης μπορεί επίσης να σας βοηθήσει.

Αλλαγή στο μοτίβο του ύπνου

Η κόπωση επιδεινώνει την κατάστασή σας, Επειδή, λοιπόν, τα συμπτώματα συνήθως βελτιώνονται μεταξύ 4 π.μ. και 6 π.μ., προσπαθήστε να κοιμάστε λίγο αργότερα από το κανονικό σας ωράριο και βρείτε χρόνο για να «πάρετε έναν υπνάκο» κατά τη διάρκεια της ημέρας, ώστε να επανορθώσετε για την βραδινή σας «ατασθαλία» και να γεμίσετε τις μπαταρίες σας, ώστε να αντεπεξέλθετε στις απαιτήσεις της ημέρας.

Διατάσεις και μασάζ πριν τον ύπνο

Αμέσως μετά τις πρώτες ενδείξεις πόνου ή δυσαρέσκειας προσπαθήστε να μαλάξετε απαλά ή να τεντώσετε τα πόδια σας. Σίγουρα θα ανακουφιστείτε.

Αποφύγετε:

Καφεΐνη και αλκοόλ, καθώς αυτά επιδεινώνουν την κατάσταση

Συγκεκριμένα φάρμακα

Είναι χρήσιμο να γνωρίζεται ότι ορισμένα χάπια που ανήκουν στις κατηγορίες αντικαταθλιπτικών, αντιψυχωτικών και αντιϊσταμινικών καθώς και σε αυτήν ορισμένων αντιεμετικών φαρμάκων (μετοχλωροπραμίνη ή προχλωρινοπεραζίνη) μπορούν να προκαλέσουν ή να επιδεινώσουν το ΣΑΠ.

Η λήψη αυτών των φαρμακευτικών ουσιών που στη σύνθεσή τους περιλαμβάνουν αυτά τα συστατικά ενδέχεται να επιδεινώσουν τα συμπτώματα. Ο γιατρός πρέπει πάντοτε να είναι ενήμερος για τυχόν επιπρόσθετη λήψη φαρμάκων, ώστε να μπορεί να αξιολογήσει την προσωπική σας περίπτωση.

Ακινησία και απραξία για μεγάλες χρονικές περιόδους

Προσπαθήστε να προβλέψετε καταστάσεις στις οποίες πρόκειται να μείνετε σε ακινησία για πολλές ώρες. Εάν για παράδειγμα ταξιδέψετε με αυτοκίνητο σιγουρευτείτε, ενώ κάθεστε, ότι τεντώνετε που και που τα πόδια σας ή κάντε συχνές στάσεις για να περπατήσετε, να ξεμουδιάσετε και να διευκολύνετε την κυκλοφορία του αίματος στα άκρα σας.

Υπερβολική σωματική άσκηση

Ενώ η ήπια μορφή άσκησης μπορεί να ανακουφίσει τα συμπτώματα, η ασυνήθιστα έντονη άσκηση ενδέχεται να τα εντείνει. Προσπαθήστε να βρείτε ποιο είδος και ποιο επίπεδο γυμναστικής σας βοηθά και ποια της φάση αποτελεί σημείο εκκίνησης για την εμφάνιση του ΣΑΠ.

Εάν δεν διαπιστώσετε καμία βελτίωση ή αν τα συμπτώματά σας χειροτερεύσουν διαταράσσοντας τόσο τον ύπνο σας, όσο και την ποιότητα της καθημερινής σας ζωής και δραστηριότητας, επισκεφτείτε οπωσδήποτε νευρολόγο ή ρωτήστε το γυναικολόγο σας…