Νέοι "υπέργηροι" μετεωρολογικοί σταθμοί στην Κύπρο - Οι καλές πρακτικές για την παρακολούθηση της κλιματικής αλλαγής

Η σημασία των σταθμών οι οποίοι έχουν συμπληρώσει αδιάληπτη λειτουργία τουλάχιστον εκατό (100) ετών και ο αριθμός που διαθέτει η Ελλάδα.

ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΛΥΔΑΣ
08 Ιουνίου 2023 07:07

Σε όλους είναι γνωστό ότι ο καιρός επηρεάζει σημαντικά την ασφάλεια και την οικονομική ευημερία των ανθρώπων. Συνεπώς, υπάρχει μεγάλη ανάγκη για καλύτερη παρακολούθηση και πρόγνωση του καιρού, συμπεριλαμβανομένων των μετεωρολογικών συνθηκών που επηρεάζουν την εκδήλωση και εξάπλωση δασικών πυρκαγιών, την παρακολούθηση των υδρο-συστημάτων, την ανάπτυξη μοντέλων υδρολογικών ροών και διαχείρισης υδατικών πόρων, και την εκτίμηση των υδρομετεωρολογικών κινδύνων (π.χ. πλημμύρες ποταμών, στιγμιαίες πλημμύρες)

Επιπρόσθετα, αποτελεί επιτακτική ανάγκη η ολοκληρωμένη επικοινωνία και διάχυση των σχετικών προϊόντων και υπηρεσιών (παρατηρήσεων και προγνώσεων) τόσο στο ευρύ κοινό, όσο και σε δυνητικούς τελικούς χρήστες της πολιτείας, κατά τρόπο που να επιτρέπει την έγκαιρη, έγκυρη και αποτελεσματική μετάδοση των κρίσιμων πληροφοριών. Για να γίνουν ουσιαστικές μελέτες είναι απαραίτητη η ύπαρξη ενός δικτύου καρατηρήσεων με μεγάλη χρονοσειρά (πάνω από 100 χρόνια), ώστε να μπορούν να εντοπιστούν καλύτερα οι κλιματικές μεταβολές στο πέρασμα του χρόνου.

Πριν από λίγες ημέρες τα “καλά νέα” ήρθαν απο το Τμήμα Μετεωρολογίας Κύπρου που έλαβε μέρος στο 19ο Κογκρέσο του Παγκόσμιου Οργανισμού Μετεωρολογίας (WMO) στη Γενεύη (22 Μαΐου μέχρι 2 Ιουνίου 2023) . Το Τμήμα εκπροσωπήθηκε στο Κογκρέσο από τον Διευθυντή του, Δρ Κλεάνθη Νικολαΐδη, με την ιδιότητά του ως Μόνιμου Αντιπροσώπου της Κύπρου στον Οργανισμό αυτό. Ανάμεσα στα ψηφίσματα που συζητήθηκαν ήταν και η αναγόρευση σε σταθμούς «εκατονταετίας» Μετεωρολογικών, Περιβαλλοντικών αλλά και Υδρολογικών σταθμών των χωρών μελών του ΠΟΜ, δηλαδή σταθμών οι οποίοι έχουν συμπληρώσει αδιάληπτη λειτουργία τουλάχιστον εκατό (100) ετών.

Η Κύπρος διαθέτει αρκετούς τέτοιους σταθμούς, ενώ κατά τη διάρκεια του 19ου Κογκρέσου άλλοι πέντε (5) σταθμοί του Τμήματος ονομάστηκαν σταθμοί εκατονταετίας. Αυτοί οι σταθμοί είναι οι βροχομετρικοί σταθμοί της Δρούσειας, του Αγίου Νεοφύτου, του Κύκκου, του Καλού Χωριού Λεμεσού και του Παλαιχωρίου, όπως φαίνονται και στον πίνακα που ακολουθεί.

Στον πίνακα φαίνεται, επίσης, η ημερομηνία έναρξης λειτουργίας του κάθε σταθμού.

Με την αναγόρευση αυτών των 5 σταθμών σε σταθμούς εκατονταετίας, το Τμήμα Μετεωρολογίας της Κύπρου διαθέτει πλέον συνολικά 14 σταθμούς εκατονταετίας, που αν συγκριθεί με το μέγεθος του νησιού τότε πρόκειται περί μεγάλου αριθμού.

Είναι σημαντικό να τονιστεί το γεγονός ότι στο παρόν Κογκρέσο και σε παγκόσμιο επίπεδο ονομάστηκαν σε σταθμούς εκατονταετίας συνολικά 118 σταθμοί, εκ των οποίων οι 5 ανήκουν στην Κύπρο. Ο WMO δίνει μεγάλη σημασία στους σταθμούς εκατονταετίας, με μεγάλες και αδιάλειπτες χρονοσειρές παρατηρήσεων, καθώς εξάγονται πολύ πιο ασφαλή κλιματικά δεδομένα σε βάθος χρόνου ενώ ελέγχονται ταυτόχρονα και τα κλιματικά μοντέλα.

ΓΙΑΤΙ ΤΟΣΟΙ ΛΙΓΟΙ ΣΤΑΘΜΟΙ ΕΚΑΤΟΝΤΑΕΤΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Στον προηγούμενο χάρτη παρατηρούμε οτι η Ελλάδα διαθέτει ένα μόνο μετεωρολογικό σταθμό με λειτουργία άνω των 100 ετών και αυτός είναι ο σταθμός του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών στο Θησείο. Όπως έχουμε αναφέρει και παλαιότερα, οι μετεωρολογικοί σταθμοί στη χώρα μας αναδιοργανώθηκαν το 1890 από τον Δ. Αιγινήτη και ήταν πάρα πολλοί . Βέβαια αργότερα η Μετεωρολογική Υπηρεσία αποσπάστηκε από το Εθνικό Αστεροσκοπείο και δημουργήθηκε η νέα ΕΜΥ το 1931 μετά και οι σταθμοί διασπάστηκαν.

Το δίκτυο των Μετεωρολογικών Σταθμών διασπάστηκε ριζικά μετά τον διαχωρισμό των Υπηρεσιών και παρότι η Ελληνική Πολιτεία διέθετε πολλούς μετεωρολογικούς σταθμούς που χρησιμοποιούσε ο Αιγινίτης έως και τη δεκαετία του 1930 (περιγράφονται μέσα στα πρακτικά της Ακαδημίας Αθηνών σε μελέτη του) όπου εκεί έκανε χρήση 14 κύριων σταθμών , αυτοί οι σταθμοί από τότε μέχρι σήμερα δεν ενοποιήθηκαν και δεν ομογενοποιήθηκαν οι μετρήσεις τους. Είναι λυπηρό να λείπει η Μετεωρολογική ιστορία τουλάχιστον 14 μεγάλων Ελληνικών πόλεων. Πληροφοριακά αναφέρεται ότι την τελευταία 20ετία παρ ότι έχουν υπάρξει 2 μνημόνια συνεργασίας μεταξύ των δύο φορέων, δεν έχει καθόλου προχωρήσει το θέμα αυτό και οι ευθύνες φυσικά βαρύνουν και τους δυο. Έτσι η χώρα μας εμφανίζεται “γυμνή” στον τομέα της Μετεωρολογικής Παρατήρησης και το θέμα αυτό έχει πολλές παράπλευρες συνέπειες, ειδικότερα στην παρακολούθηση της κλιματικής αλλαγής , αλλά θα αναφερθούμε ανααλυτικά σε επόμενο άρθρο. Το κακό αυτό πρέπει να σταματήσει .

Θα κλείσουμε επαινώντας την καλή πρακτική που εφαρμόζει η Κύπρος, εκφράζοντας τα συγχαρητήρια μας για το έργο του Τμήματος Μετεωρολογίας Κύπρου και κλείνουμε με φωτογραφικό υλικό από την εκδήλωση απονομής των πιστοποιητικών των σταθμών εκατονταετίας, στους μόνιμους εκπροσώπους των χωρών μελών του ΠΟΜ, από τον Πρόεδρο του ΠΟΜ, καθηγητή Andrian Gerhard.