Η ΒΡΑΖΙΛΙΑ ΤΟΥ “JOGO BONITO” ΣΤΟ ΜΟΥΝΤΙΑΛ ΤΟΥ ’82

Την Κυριακή 20 Νοεμβρίου, στις 18:00 το απόγευμα, στο γήπεδο “Al Bayt” της Αλ Χορ, η Εθνική ομάδα του Κατάρ, διοργανώτριας χώρας του τουρνουά, υποδέχτηκε το Εκουαδόρ στο εναρκτήριο παιχνίδι του 22ου Παγκοσμίου Κυπέλλου. Με αυτόν τον τρόπο άνοιξε η αυλαία για ένα ακόμα Μουντιάλ, το οποίο πέρα από τις εξωαγωνιστικές του ιδιαιτερότητες, έχει – όπως είναι φυσικό – τα δικά του φαβορί και αουτσάιντερ στο δρόμο προς την κατάκτηση του πλέον βαρύτιμου ποδοσφαιρικού τροπαίου.

Στις προηγούμενες 21 διοργανώσεις, οι ομάδες που έχουν πάρει μέρος μετριούνται σε δεκάδες (79 για την ακρίβεια, που φέτος έγιναν 80 με την προσθήκη του Κατάρ), οι αγώνες που έχουν διεξαχθεί μετριούνται σε εκατοντάδες (900) και τα γκολ που έχουν σημειωθεί μετριούνται σε χιλιάδες (2.548). Οι αριθμοί είναι εντυπωσιακοί, όμως μέχρι σήμερα μόνο οκτώ χώρες έχουν κατακτήσει το Κύπελλο, τρεις από τη Νότιο Αμερική (Βραζιλία, Ουρουγουάη, Αργεντινή) και πέντε από την Ευρώπη (Γερμανία, Ιταλία, Γαλλία, Ισπανία, Αγγλία).

Όπως γίνεται εύκολα αντιληπτό, έχουν υπάρξει πολλές μεγάλες ομάδες που ξεκίνησαν με στόχο το “Άγιο Δισκοπότηρο” του ποδοσφαίρου, για διάφορους όμως λόγους δεν τα κατάφεραν. Κάποιες από αυτές, παρά την αποτυχία τους να ανέβουν στην κορυφή του κόσμου, μνημονεύονται μέχρι σήμερα για την αξία τους (ατομικά και ομαδικά) και – κυρίως – για το θέαμα που πρόσφεραν. Σε αυτή την πρώτη εβδομάδα του 22ου Μουντιάλ, το Magazine παρουσιάζει επτά τέτοιες Εθνικές, που έγραψαν τη δική τους ιστορία στο παγκόσμιο ποδόσφαιρο, παρά το γεγονός ότι δε χάρηκαν το τρόπαιο.

Οι τρεις από αυτές (Ουγγαρία 1954, Ολλανδία 1974 & 1978) έφτασαν μέχρι τον τελικό του θεσμού, οι υπόλοιπες (Βραζιλία 1982, Γαλλία 1982 & 1986, ΕΣΣΔ 1986) αποκλείστηκαν νωρίτερα. Όμως όλες έβαλαν τη σφραγίδα τους στο άθλημα, απόρροια του τεράστιου ταλέντου των παικτών τους και του τρόπου με τον οποίο μάγεψαν το κοινό με τις εμφανίσεις τους. Μετά την Ολλανδία του 1978, συνεχίζουμε σήμερα με τη μεγάλη Βραζιλία στο Μουντιάλ του 1982. Πριν προχωρήσουμε, να προσθέσω ότι πρόκειται απλά για προσωπικές επιλογές, αφού πέρα από αυτές τις επτά περιπτώσεις, υπήρξαν σίγουρα και άλλες, επίσης αξιομνημόνευτες.

ΤΟ ΑΣΤΕΙΡΕΥΤΟ ΤΑΛΕΝΤΟ ΤΗΣ ΒΡΑΖΙΛΙΑΣ ΤΟΥ ’82

Είδαμε τις τρεις ομάδες (από τις επτά του αφιερώματος) που έφτασαν μέχρι τον τελικό του Παγκοσμίου Κυπέλλου. Σειρά έχουν τώρα εκείνες που αποκλείστηκαν νωρίτερα στο τουρνουά, χωρίς όμως να υπολείπονται σε αξία και παγκόσμια αναγνώριση στην ιστορία του ποδοσφαίρου. Ξεκινάμε με την Βραζιλία του 1982, ένα πραγματικό “αριστούργημα” του αθλήματος. Η “σελεσάο” είχε κατακτήσει ήδη τρία Μουντιάλ (1958, 1962 & 1970), όμως στις δυο επόμενες διοργανώσεις είχε αποτύχει να φτάσει έστω στον τελικό (τέταρτη το 1974 και τρίτη το 1978).

Αυτό φυσικά αποτελούσε πηγή τεράστιας γκρίνιας για τους “κακομαθημένους” Βραζιλιάνους, οι οποίοι θεωρούσαν επιτυχία μόνο την πρώτη θέση. Ο Τέλε Σαντάνα είχε αναλάβει ως εκλέκτορας από το 1980 και σχεδίαζε μια άκρως επιθετική ομάδα για το Παγκόσμιο Κύπελλο της Ισπανίας. Με αρχηγό τον μεγάλο Σόκρατες και άξιους συμπαραστάτες του, τους Ζίκο, Φαλκάο, Έντερ, Ζούνιορ και Τονίνιο Σερέζο, εκείνη η Βραζιλία ήταν πράγματι η αποθέωση του “jogo bonito”, απειλώντας σε δημοφιλία ακόμα και την Εθνική του 1970 με τους Πελέ, Ζαϊρζίνιο, Ριβελίνο, Τοστάο και Ζέρσον.

ΠΕΡΙΠΑΤΟΣ ΣΤΗΝ ΠΡΩΤΗ ΦΑΣΗ ΤΩΝ ΟΜΙΛΩΝ

Η “σελεσάο” βρέθηκε στον όμιλο με τη Σοβιετική Ένωση, τη Σκωτία και τη Νέα Ζηλανδία και δε δυσκολεύτηκε να τερματίσει πρώτη με τρεις νίκες (10-2 τα γκολ). Ξεκίνησε με το 2-1 επί της ΕΣΣΔ, ανατρέποντας το 0-1 με τέρματα των Σόκρατες και Έντερ στο τελευταίο τέταρτο του αγώνα. Στο δεύτερο ματς, αυτή τη φορά με τη Σκωτία των Νταλγκλίς, Σούνες, Στράχαν και Άρτσιμπαλντ, βρέθηκε ξανά πίσω στο σκορ, όμως απάντησε με τέσσερα γκολ των Ζίκο, Όσκαρ, Έντερ και Φαλκάο, για να φτάσει στο άνετο 4-1.

Στο τρίτο παιχνίδι, έχοντας ήδη εξασφαλίσει την πρώτη θέση του ομίλου, πραγματοποίησε μια καλή προπόνηση με αντίπαλο τη Νέα Ζηλανδία, νικώντας 4-0 (δυο γκολ ο Ζίκο και από ένα οι Φαλκάο και Σερζίνιο). Στον δεύτερο γύρο βρέθηκε στο γκρουπ του “θανάτου”, μαζί με την Αργεντινή και την Ιταλία (υπήρχαν τέσσερις όμιλοι με τρεις ομάδες ο καθένας και η πρώτη ομάδα από κάθε όμιλο προκρινόταν στην τετράδα των ημιτελικών).

ΑΠΟΚΑΘΗΛΩΝΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΠΡΩΤΑΘΛΗΤΡΙΑ

Το πρώτο παιχνίδι με την “αλμπισελέστε”, κάτοχο του τίτλου, ήταν ένα επιθετικό φεστιβάλ. Οι Βραζιλιάνοι προηγήθηκαν 3-0 με τέρματα των Ζίκο, Σερζίνιο και Ζούνιορ, παίζοντας ουσιαστικά μονότερμα τους αντιπάλους τους, οι οποίοι τα είχαν κυριολεκτικά χαμένα. Ο 21χρονος Μαραντόνα, στην πρώτη του εμφάνιση σε Μουντιάλ, αποβλήθηκε στο 85′ με απευθείας κόκκινη κάρτα για αντιαθλητικό χτύπημα στον Έντερ. Ένα γκολ του Ντίας στο 89′ διαμόρφωσε το τελικό 3-1, αφήνοντας εκτός συνέχειας την πρωταθλήτρια κόσμου.

Το ματς με την Ιταλία ήταν και αυτό “πρόωρος” τελικός. Οι Ιταλοί χρειάζονταν μόνο τη νίκη για να προκριθούν στα ημιτελικά (υστερούσαν στον συντελεστή των τερμάτων), ενώ οι Βραζιλιάνοι περνούσαν και με ισοπαλία. Η “squadra azzurra”, που είχε τερματίσει 4η το 1978 και είχε να κατακτήσει το τρόπαιο από το 1938, ήταν ένα από τα μεγάλα φαβορί με μια εξίσου εκπληκτική ομάδα: Τζοφ, Καμπρίνι, Κολοβάτι, Τζεντίλε, Σιρέα, Αντονιόνι, Ταρντέλι, Καούζιο, Κόντι, Γκρατσιάνι και Ρόσι ήταν μερικά από τα μεγάλα ονόματα του Μπέαρζοτ.

Ο ΠΡΟΩΡΟΣ ΤΕΛΙΚΟΣ ΜΕ ΤΗΝ ΙΤΑΛΙΑ

Οι Ιταλοί είχαν ξεκινήσει πολύ μέτρια το τουρνουά, φέρνοντας τρεις ισοπαλίες στην πρώτη φάση των ομίλων (0-0 με Πολωνία, 1-1 με Περού και 1-1 με Καμερούν), ισοβάθμησαν στη δεύτερη θέση με το Καμερούν και πήραν την πρόκριση για μόλις ένα γκολ στη διαφορά τερμάτων. Στη συνέχεια έπαιξαν ένα πολύ καλό ματς με την Αργεντινή (2-1), όμως μετά από τέσσερα παιχνίδια, το βασικό τους σέντερ φορ, ο Πάολο Ρόσι, δεν είχε καταφέρει να σκοράρει ακόμα στη διοργάνωση.

Το κρίσιμο ματς παίχτηκε στο γήπεδο “Sarriá” της Βαρκελώνης. Οι Ιταλοί άνοιξαν το σκορ μόλις στο 5′ με το πρώτο γκολ του Ρόσι στο Μουντιάλ (κεφαλιά ύστερα από σέντρα του Καμπρίνι). Επτά λεπτά αργότερα, Σόκρατες και Ζίκο εξαφάνισαν τη μπάλα με έναν μαγικό συνδυασμό, με τον πρώτο να ισοφαρίζει, εκτελώντας στην κλειστή γωνία του Τζοφ. Στο 25′ η Ιταλία πήρε ξανά προβάδισμα, ύστερα από ένα τραγικό λάθος του Σερέζο, κλέψιμο του Ρόσι και πετυχημένο πλασάρισμα στην εστία του Βαλντίρ Πέρες.

Η ΜΕΓΑΛΗ ΒΡΑΔΙΑ ΤΟΥ ΠΑΟΛΟ ΡΟΣΙ

Από εκεί και μετά, το παιχνίδι μετατράπηκε σε επιθετικό μονόλογο των Βραζιλιάνων, που δημιούργησαν ατελείωτες ευκαιρίες, βρίσκοντας όμως απέναντί τους έναν καθοριστικό Ντίνο Τζοφ. Στο 68′ ήρθε η λύτρωση για τη “σελεσάο”, με μια αριστερή βολίδα του Φαλκάο ακριβώς από το ύψος της μεγάλης περιοχής. Η Βραζιλία, είκοσι λεπτά πριν τη λήξη, είχε σκορ πρόκρισης, αλλά στάθηκε ανίκανη να το διαχειριστεί. Δεν κλείστηκε, δεν πάγωσε τον ρυθμό, αλλά πιστή στη φιλοσοφία της, έψαξε το γκολ της νίκης και το πλήρωσε πολύ ακριβά.

Στο 74′ η Ιταλία εκτέλεσε κόρνερ (το πρώτο του αγώνα), δυο Βραζιλιάνοι αμυντικοί μπερδεύτηκαν και δεν μπόρεσαν να απομακρύνουν τη μπάλα, ο Ταρντέλι σούταρε και λίγο πριν την μπλοκάρει ο Πέρες, παρενεβλήθη ο Ρόσι, στέλνοντάς την για τρίτη φορά στα δίχτυα. Μια εκπληκτική επέμβαση του Τζοφ σε κεφαλιά του Όσκαρ, διατήρησε το 3-2 που έστειλε τους Ιταλούς στον ημιτελικό και τη Βραζιλία στην “κόλαση” του αποκλεισμού.

ΑΠΟΚΛΕΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΟ 1986

Η ήττα της “σελεσάο” έμεινε γνωστή ως η “τραγωδία του Σαριά” (Tragédia do Sarriá) και επηρέασε σε τεράστιο βαθμό την ίδια τη φιλοσοφία του βραζιλιάνικου ποδοσφαίρου (κυρίως στους εκλέκτορες της Εθνικής), που σιγά σιγά άρχισε να αλλάζει, δίνοντας βαρύτητα στην άμυνα και τις αντεπιθέσεις και εγκαταλείποντας παράλληλα την απόλυτη επιθετική προσήλωση που το χαρακτήριζε μέχρι τότε. Η ίδια σχεδόν ομάδα, τέσσερα χρόνια αργότερα, βρέθηκε στο Μουντιάλ του Μεξικού.

Έφτασε στους “16” με τρεις νίκες στον όμιλο (1-0 την Ισπανία, 1-0 την Αλγερία, 3-0 τη Βόρεια Ιρλανδία), ξεπέρασε εύκολα το εμπόδιο της Πολωνίας στο πρώτο νοκ άουτ (4-0), όμως στα προημιτελικά βρέθηκε απέναντι στην καταπληκτική Γαλλία του Πλατινί (1-1) και αποκλείστηκε στα πέναλτι, με τον αρχηγό της, Σόκρατες, να αστοχεί στην τελευταία εμφάνιση της καριέρας του με τη “σελεσάο”. Έτσι, η πιο ταλαντούχα γενιά Βραζιλιάνων ποδοσφαιριστών έμεινε χωρίς ένα τρόπαιο σε Παγκόσμιο Κύπελλο. Παρόλα αυτά, ανήκει και εκείνη, στις μεγάλες ομάδες που έμειναν αξέχαστες για την ποιότητά τους και το θέαμα που πρόσφεραν απλόχερα στους φιλάθλους όλου του κόσμου.

* Βίντεο: Ιταλία – Βραζιλία 3-2, highlights (5/7/1982)