Ο ΜΕΓΑΛΟΣ ΜΥΘΟΣ ΓΙΑ ΤΟ ΠΑΓΩΤΟ

Έχει εκτιμηθεί πως οι κάτοικοι αυτού του πλανήτη καταναλώνουμε κάθε χρόνο κοντά στα 15 δισεκατομμύρια λίτρα παγωτό. H πιο δημοφιλής γεύση είναι η βανίλια. Μάλιστα, είναι και η πιο Instagrammed γεύση, με 439,108 hashtags.

Σε προτιμήσεις την ακολουθεί η σοκολάτα, ενώ στο Νο3 είναι η φράουλα.

Η χώρα που καταναλώνει το περισσότερο παγωτό -κατά κεφαλήν- είναι η Νέα Ζηλανδία: κατά μέσο όρο κάθε κάτοικος τρώει 28.4 λίτρα το χρόνο. Στις ΗΠΑ τρώνε 20.8 λίτρα και στην Αυστραλία 18 λίτρα.

Για να παραχθούν 4.5 λίτρα παγωτού, χρειάζονται 5.4 κιλά γάλα.

Μια αγελάδα μπορεί να δώσει έως 29 κιλά γάλα την ημέρα.

H αξία της ‘βιομηχανίας’ του παγωτού ήταν στα 65.01 δισεκατομμύρια ευρώ το 2022. Υπολογίζεται πως θα φτάσει στα 87.280.000.000 ευρώ έως το 2024.

Το χειροποίητο παγωτό αποτελούσε το 47% της παγκόσμιας αγοράς το 2020. Στατιστικό που δείχνει την προτίμηση των καταναλωτών για καλή ποιότητα και γεύση, ακόμα και αν κοστίζει πιο ακριβά.

Έως το 2030 εκτιμάται πως το ποσοστό θα έχει γίνει 50%. Σήμερα, η αξία αυτής της αγοράς είναι στα 58.19 δισεκατομμύρια ευρώ.

Τώρα που ξέρουμε για τι μιλάμε, πάνε να γκρεμίσουμε και το μύθο που θέλει το λατρευτό επιδόρπιο να κάνει κακό στην υγεία μας.

Τα ευρήματα που κλόνισαν τη λογική

To 2018 o διδακτορικός φοιτητής του Ηarvard, Andres Ardisson Korat παρουσίασε την έρευνα που είχε κάνει σχετικά με τη σχέση μεταξύ των γαλακτοκομικών τροφίμων και των χρόνιων ασθενειών, στην επιτροπή της διατριβής του.

Μεταξύ άλλων, ανέφερε ένα περίεργο συμπέρασμα: οι διαβητικοί που κατανάλωναν μισό κύπελλο παγωτού (64 γραμμάρια) την ημέρα συσχετίστηκαν με χαμηλότερο κίνδυνο καρδιακών προβλημάτων.

Εύρημα που κατέρριπτε κάθε λογική.

Η επιτροπή αξιολόγησης έπαθε ένα σοκ με όσα είχε να πει ο φοιτητής.

Δεν ήταν πολύ εύκολο να δεχθεί πως το επιδόρπιο που έχει πολλά κορεσμένα λίπη και ζάχαρη, μπορεί να προσφέρει κάτι καλό στην υγεία μας.

Ο Korat κλήθηκε να ερευνήσει περαιτέρω, ώστε να βεβαιωθεί πως οι διαπιστώσεις του ήταν σωστές -πώς δεν είχε γίνει κάποιο λάθος. Κάτι που συμβαίνει συχνά στις επιστημονικές έρευνες και δη σε τομείς όπως η διατροφική επιδημιολογία, όπως γράφει το Atlantic.

Αυτό συμβαίνει γιατί παρακολουθούνται για πολλά χρόνια οι διατροφικές συνήθειες εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων, οι οποίοι απαντούν σε ερωτηματολόγια.

Ο Korat κατάφερε να πείσει πως το παγωτό “είναι μια απολαυστική γαλακτοκομική τροφή που κάποιες φορές θεωρείται και απόλαυση”, αν κρίνουμε πως στην ιστοσελίδα του Nutrition Source του Harvard προσδιορίζεται με αυτόν ακριβώς τον τρόπο το αγαπημένο επιδόρπιο.

Το παγωτό το ‘έφαγε’ το σύστημα

Αργότερα έγινε γνωστό πως το εύρημα του Korat που θέλει τον παγωτό να μην είναι ό,τι πιο ανθυγιεινό υπάρχει, δεν ήταν και παγκόσμια πρώτη. Μηδέ το εύρημα για τους διαβητικούς.

Το πρώτο (περί των οφελών) ανήκει στον επιδημιολόγο Mark Pereira, ο οποίος είχε πει τα ίδια 20 χρόνια νωρίτερα.

Είχε διαπιστώσει ότι τα επιδόρπια με βάση τα γαλακτοκομικά -όπως το παγωτό-, συσχετίστηκαν με σημαντικά μειωμένες πιθανότητες εμφάνισης συνδρόμου αντίστασης στην ινσουλίνη (βλ. πρόδρομος του διαβήτη) μεταξύ υπέρβαρων ατόμων.

Παρ’ όλα αυτά, τα υποτιθέμενα οφέλη για την υγεία δεν δημοσιοποιήθηκαν, καθώς οι επιστήμονες προτίμησαν να επικεντρωθούν στα υποτιθέμενα οφέλη του γιαουρτιού στην υγεία.

Τι έχουν δείξει οι έρευνες

Ο αρθρογράφος του Atlantic σημείωσε ότι υπάρχουν κάποια στοιχεία που δείχνουν πως το παγωτό μπορεί να μας οφελεί. Υπάρχουν άλλωστε, πολλές σχετικές μελέτες.

Το κύριο συστατικό του παγωτού είναι το γάλα, το οποίο είναι γεμάτο κάλιο που είναι σημαντικό για τη λειτουργία και την απόδοση των μυών, καθώς και για τη διαχείριση της αρτηριακής πίεσης και τη γενική υγεία.

Το γάλα και η κρέμα είναι εξαιρετικές πηγές

• ασβεστίου (είναι σημαντικό για την οικοδόμηση και τη διατήρηση γερών οστών και δοντιών),
• βιταμίνης D (βοηθά το σώμα να απορροφήσει και να χρησιμοποιήσει αποτελεσματικά το ασβέστιο) και
• βιταμίνης Β12 (είναι σημαντική για τη λειτουργία των νεύρων και τον σχηματισμό ερυθρών αιμοσφαιρίων).

Έχει και αυγά, που προσθέτουν πρωτεΐνη και υγιή λίπη στο μείγμα.

Βέβαια, πολλά παγωτά του εμπορίου δεν περιέχουν αυγά -κράτα το αυτό.

Επιπροσθέτως, ορισμένες γεύσεις παγωτού μπορεί να περιέχουν άλλες ευεργετικές ουσίες όπως φρούτα, ξηρούς καρπούς και μαύρη σοκολάτα. Αυτά τα συστατικά μπορούν να προσθέσουν αντιοξειδωτικά, βιταμίνες και μέταλλα.

Το στοιχείο του φωσφόρου βοηθά στο να ανέβει η λίμπιντο -’παρακολουθώντας’ τα επίπεδα τεστοστερόνης.

Ο γλυκαιμικός δείκτης του είναι χαμηλότερος εκείνου του καστανού ρυζιού.

Επίσης, υπάρχουν και τα υποτιθέμενα οφέλη των γαλακτοκομικών προϊόντων, όπου είναι άθικτη η μεμβράνη.

Ποια μεμβράνη;

Στα γαλακτοκομικά προϊόντα υπάρχουν άθικτες μεμβράνες σφαιριδίων λίπους γάλακτος (MFGMs).

Τα MFGM είναι μικροσκοπικές μεμβράνες που περιβάλλουν τα σταγονίδια λίπους στο γάλα και τα γαλακτοκομικά προϊόντα. Είναι πλούσια σε μια ποικιλία βιοδραστικών ενώσεων, συμπεριλαμβανομένων των φωσφολιπιδίων, των σφιγγολιπιδίων και των πρωτεϊνών.

Υπάρχουν ορισμένα στοιχεία που υποδηλώνουν ότι η κατανάλωση γαλακτοκομικών προϊόντων που περιέχουν άθικτα MFGM μπορεί να έχει οφέλη για την υγεία, όπως η μείωση της φλεγμονής και η βελτίωση της υγείας του εντέρου.

Προχωράμε με τη λίστα των θετικών που μπορούν να έχουν τα παγωτά, με τα συστατικά που μπορούν να ενισχύσουν το ανοσοποιητικό μας σύστημα (βιταμίνη Α, βιταμίνη D, σελήνιο και ψευδάργυρο).

Δημοσίευση του 2005 αποκάλυψε πως οι άνθρωποι που τρώνε -λίγο- παγωτό το πρωί ήταν πιο προσεκτικοί από εκείνους που δεν τρώνε.

Πάντα σύμφωνα με επιστήμονες ό,τι παγωμένο τρώμε, οδηγεί το σώμα μας στην παραγωγή σεροτονίνης, δηλαδή ‘ορμόνη καλής διάθεσης’. Εν τω μεταξύ, όταν τρώμε κάτι πολύ κρύο το σώμα μας τείνει να χάνει περισσότερες θερμίδες.

Αυτό βέβαια, δεν σημαίνει πως αν τρως κάθε μέρα παγωτό θα αδυνατίσεις. Αν έχεις μέτρο όμως, ενδέχεται να επωφεληθείς.

Πρόχειρες υπάρχουν και έρευνες που έχουν δημοσιευτεί στην American Journal of Clinical Nutrition και έχουν ‘βρει’ πως α) η κατανάλωση γαλακτοκομικών προϊόντων όπως το παγωτό συσχετίστηκε με χαμηλότερο κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη τύπου 2 και β) η κατανάλωση παγωτού μαζί με μια υγιεινή διατροφή δεν φαίνεται να επηρεάζει αρνητικά τις προσπάθειες απώλειας βάρους.

Ουδείς αμφισβητεί τη ζάχαρη και τα λιπαρά που περιέχει το αγαπημένο επιδόρπιο. Και για αυτό όλοι τονίζουν πως είναι χρήσιμο να το απολαμβάνουμε με μέτρο.

Προτείνουν δε, να εστιάζουμε στην ουσία που είναι οι ποικιλία των τροφών που λαμβάνουμε (το διατροφικό πρότυπο) και όχι στο να συνδέουμε την επίδραση ενός μόνο τροφίμου στην υγεία.

Να καταλήξουμε όμως, και κάπου.

“Τα οφέλη του παγωτού πιθανότατα αντισταθμίζονται από την περιεκτικότητα του σε ζάχαρη και θερμίδες” όπως είπε στην Guardian ο Dr. Duane Mellor, ανώτερος λέκτορας, ερευνητής και διαιτολόγος στην Ιατρική Σχολή της Aston, στη Μεγάλη Βρετανία. “Γενικά, πρέπει να θεωρούμε πως το παγωτό είναι κάτι που μπορούμε να απολαμβάνουμε σε μικρές ποσότητες, ως μέρος ενός γενικού διατροφικού προτύπου υγείας”.

Τι ισχύει για τους διαβητικούς

Η συσχέτιση μισού κυπέλου παγωτού την ημέρα από διαβητικούς, με μειωμένο κίνδυνο καρδιακών προβλημάτων ερευνήθηκε περαιτέρω από τη διατροφική ομάδα του Harvard. Σε διάστημα αρκετών χρόνων, οι ερευνητές εξέτασαν προηγούμενες μελέτες, όπως και νέες υποθέσεις και πραγματοποίησαν δεκάδες δοκιμές.

Σημειωτέον, ερευνητές του ίδιου πανεπιστήμιου είχαν αρχίσει το ‘80 να συλλέγουν “ερωτηματολόγια συχνότητας κατανάλωσης τροφίμων” και ιατρικά δεδομένα από χιλιάδες εργαζόμενους στον τομέα της υγείας.

Η πρώτη μελέτη παρατήρησης για τον διαβήτη τύπου 2 και τα γαλακτοκομικά δημοσιεύτηκε το 2005 και βασίστηκε σε δεδομένα που συλλέχθηκαν μεταξύ 1986 και 1998.

Οι επιστήμονες ισχυρίστηκαν ότι η υψηλότερη κατανάλωση γαλακτοκομικών χαμηλών λιπαρών συσχετίστηκε με χαμηλότερο κίνδυνο διαβήτη.

Έτσι έγινε γνωστό πως η μείωση του κινδύνου σχετιζόταν σχεδόν αποκλειστικά με γαλακτοκομικά με χαμηλά λιπαρά ή χωρίς λιπαρά.

Οι άνδρες που κατανάλωναν δύο ή περισσότερες μερίδες άπαχου ή χαμηλών λιπαρών γάλακτος την ημέρα παρουσίασαν 22% χαμηλότερο κίνδυνο για διαβήτη.

Οι άνδρες που έτρωγαν δύο ή περισσότερες μερίδες παγωτού την εβδομάδα είχαν τα ίδια αποτελέσματα.

Κατά τη διάρκεια περίπου μιας δεκαετίας, αρκετές άλλες μελέτες ‘έδωσαν’ παρόμοια ευρήματα. Ενώ τα αποτελέσματα συνεχίζουν να μπερδεύουν τους ερευνητές, κανείς δεν έχει αποδείξει πως πρόκειται για λανθασμένη εικασία.

Συμπερασματικά, το παγωτό δεν μας κάνει κακό, όταν δεν κάνουμε κατάχρηση και -ιδανικά- όταν είναι φτιαγμένο με αγνά, υλικά.

Οι παρενέργειες του παγωτού

Για το τέλος, άφησα πράγματα που σχετίζονται με την κατανάλωση παγωτού και θα τα έλεγες ‘μειονεκτήματα’.

Η τακτική κατανάλωση, στο βαθμό της υπερκατανάλωσης, μπορεί να οδηγήσει σε εθισμό και σε παχυσαρκία.

Τα παγωτά με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά μπορεί να χρειαστούν περισσότερο χρόνο για να αφομοιωθούν και έτσι μπορεί να μας κάνουν να αισθανόμαστε φουσκωμένοι -και να έχουμε αέρια.

Η υψηλή περιεκτικότητα σε λίπος μπορεί να αυξήσει την κακή χοληστερόλη στο σώμα, η οποία με τη σειρά της μπορεί να αυξήσει τις πιθανότητες για προβλήματα όπως καρδιακές παθήσεις, υψηλή αρτηριακή πίεση, διαβήτη κ.λπ.

Το παγωτό περιέχει επεξεργασμένους υδατάνθρακες, οι οποίοι μπορούν να αυξήσουν τις πιθανότητές σας για εναπόθεση λίπους, ειδικά γύρω από την περιοχή της κοιλιάς σας.