Σε συμπληγάδες ακρίβειας και ιδιωτικού χρέους τα νοικοκυριά

Η προεκλογική “αχλή”, αλλά και οι αναφορές για success story στην οικονομία μπορεί να σκεπάζουν, συχνά, τα κεντρικά ζητήματα της καθημερινότητας, ωστόσο αυτά δεν μπορεί να τα εξαφανιστούν δια “προεκλογικής” μαγείας. Οι πολίτες άλλωστε ξέρουν ποιες δυσκολίες αντιμετωπίζουν και ποιες είναι οι βασικές απειλές που έχουν μπροστά τους. Ο λόγος βέβαια για την ακρίβεια σε βασικά είδη, που συνδυαστικά με την νέα άνοδο των τιμών των καυσίμων, αλλά και την εκτίναξη του κόστους εξυπηρέτησης δανείων για όσους έχουν σχετικά ανοίγματα, βάζουν φωτιά στους οικογενειακούς προϋπολογισμούς.

“Προς ώρας οι επιδοματικές πολιτικές και οι ενέσεις ρευστότητας, ένεκα και των εκλογών, κρατούν πολλά νοικοκυριά όρθια, ωστόσο μετά τις εκλογές είναι άγνωστο τι τι θα συμβεί, ειδικά στο μέτωπο της εξυπηρέτησης του ιδιωτικού χρέους στο φόντο και της συνεχιζόμενης ακρίβειας αλλά και τους επερχόμενου δημοσιονομικού μαζέματος” αναφέρουν μιλώντας στο news247.gr τραπεζικά στελέχη που καθημερινά αντιμετωπίζουν την αγωνία των πολιτών να “κρατήσουν” σε ρότα τις πληρωμές τους, αλλά και να καλύψουν τα μεγάλα καθημερινά τους έξοδα.

Η ακρίβεια

Έτσι, οι οικογενειακές δαπάνες, σε βασικά είδη, ένεκα, των συνεχιζόμενων ανατιμήσεων, που σε πολλά είδη είναι σε τροχιά για τα ράφια, έχουν εκτιναχθεί, όπως χαρακτηριστικά αναφέρει σε συνεχείς παρεμβάσεις της η Ένωση Εργαζομένων Καταναλωτών. Μάλιστα λόγω Πάσχα, με το τραπέζι της οικογένειας να έχει, κύρια, λόγω τυριών και κρέατος (αρνί – κατσίκι) ήδη καταγράψει σημαντική άνοδο, η ακρίβεια δοκιμάζει τις αντοχές. Και μπορεί η κυβέρνηση δια στόματος υπουργού Ανάπτυξης, ενόψει των ανακοινώσεων για το “Καλάθι του Πάσχα” την Τετάρτη να υποστηρίζει ότι οι τιμές έχουν καθηλωθεί, ωστόσο μια ματιά στα κρεοπωλεία και στους πάγκους των σούπερ μάρκετ αρκεί για να δει κανείς ότι οι τιμές π.χ. για το ντόπιο αρνί είναι στα συνοικιακά κρεοπωλεία πάνω από τα 14 ευρώ όταν από τον παραγωγό φεύγει πάνω από 9 ευρώ συν τα λοιπά έξοδα. Και βέβαια στα τυριά “ταβάνι” δεν υπάρχει, με την φέτα π.χ. Τριπόλεως να είναι πάνω από τα 12 ευρώ.

Είναι χαρακτηριστικό ότι με βάση όσα ανέφερε σε τηλεοπτικές του δηλώσεις το πρωί της Τρίτης στο Open TV, ο Δημήτρης Μόσχος, κτηνοτρόφος και μέλος του Αγροτικού Συλλόγου Καστοριάς η προσπάθεια του υπουργού Ανάπτυξης Άδ. Γεωργιάδη να “δώσει τιμή” στον οβελία στα 10 ευρώ στο “Καλάθι του Πάσχα” οδηγεί σε εξόντωση τους κτηνοτρόφους, που έχουν κόστος παραγωγής από 7,5-9 ευρώ/κιλό. Όπως τόνισε ήδη έχουν γίνει εξαγωγές με τιμές στον παραγωγό στα 8,5 ευρώ, (στην Ιταλία το Ελληνικό αρνί πωλείται 18 ευρώ/κιλό), με πολλές φάρμες να έχουν τιμή εκκίνησης τα 9 ευρώ, ενώ σημείωσε ότι μια αύξηση της τιμής κατά 1-1,5 ευρώ ανά κιλό μπορεί να καλύψει το αυξημένο κόστος παραγωγής. Άφησε, δε, ανοιχτό το ενδεχόμενο, οι τιμές στα αρνιά, κοντά στα 10 ευρώ, να αφορούν ξένα αμνοερίφια (Ρουμανίας, Βουλγαρίας) που σφάζονται στην Ελλάδα παίρνοντας τη σχετική σφραγίδα.

Ακόμη, μάλιστα, και κάποιες αποκλιμακώσεις σε βασικά είδη, ως προς τις τιμές πρώτων υλών, όπως πχ το αγελαδινό γάλα (όπου υπάρχει μείωση της τιμής παραγωγού 5-10%), είτε δεν έχουν περάσει ακόμη στο ράφι, είτε εξανεμίζονται από την κίνηση τιμών σε άλλα βασικά προϊόντα π.χ. το αιγοπρόβειο γάλα – πρώτη ύλη για τυροκομικα.

Το όλο ζήτημα εξελίσσεται σε μια “νάρκη” για την πορεία της οικονομίας αλλά και για την κοινωνική συνοχή. Χαρακτηριστική η αναφορά στο θέμα στην Έκθεση που εξέδωσε το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή για το τέταρτο τρίμηνο του 2022.

“Παρά τις θετικές δημοσιονομικές του επιδράσεις, ο πληθωρισμός συρρικνώνει το πραγματικό εισόδημα μεγάλου μέρους των νοικοκυριών, ειδικά των πιο ευάλωτων, με αποτέλεσμα την αύξηση της κοινωνικής ανισότητας και των κοινωνικών εντάσεων” αναφέρει χαρακτηριστικά το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή και συμπληρώνει: “Το πρόβλημα εντοπίζεται κυρίως στις τιμές των τροφίμων που παρά τη σχετική αποκλιμάκωση του γενικού δείκτη πληθωρισμού, εμφανίζουν υψηλό ρυθμό αύξησης. Επιπλέον, η πίεση στα ευάλωτα νοικοκυριά και επιχειρήσεις εντείνεται από την αύξηση των επιτοκίων που επιβαρύνει την εξυπηρέτηση των χρεών τους. Παρότι η σύσφιξη της νομισματικής πολιτικής κρίνεται απαραίτητη για την αντιμετώπιση του πληθωρισμού, εντούτοις θα πρέπει να ληφθούν υπόψη οι αρνητικές παρενέργειές της κατά την λήψη των αποφάσεων για ενδεχόμενη περαιτέρω αυστηροποίησή της.”

Αναλυτικά με βάση την Έκθεση, ο “πυρήνας” του πληθωρισμού (δεν περιλαμβάνει την ενέργεια και τα μη επεξεργασμένα τρόφιμα), διαμορφώθηκε στο 8,2% τον Φεβρουάριο του 2023 αυξημένος σε σχέση με τον Φεβρουάριο του προηγούμενου έτους (2,1%) και ελαφρώς αυξημένος σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα (8,1%). Στην Ευρωζώνη, τον Φεβρουάριο ο εναρμονισμένος δείκτης αυξήθηκε σε ετήσια βάση κατά 8,5%, ενώ ο «πυρήνας» του πληθωρισμού διαμορφώθηκε σε 7,4%.

“Νάρκη” το ιδιωτικό χρέος

Στο μεταξύ, πέρα από την ακρίβεια στο “ράφι”, πολλά νοικοκυριά καλούνται σε μηνιαία βάση να τα βγάλουν πέρα έχοντας “τινάξει τη μπάνκα στον αέρα” ένεκα των αυξήσεων των δόσεων των δανείων τους. Συγκεκριμένα, το επιτόκιό πολλών δανείων , όντας κυμαινόμενα, έχουν οδηγήσει τη δόση σε εκτίναξη από 18%-36% ανάλογα με το ύψος αλλά και τη διάρκεια του δανείου τους.

Είναι ενδεικτικό ότι στεγαστικό 150.000 ευρώ, με 30ετή εξόφληση, τον περασμένο Ιούνιο είχε δόση 563 ευρώ. Πλέον επιβαρύνεται με 750 ευρώ με ανοικτό ακόμη τον ορίζοντα των αυξήσεων στα επιτίκια. Υπενθυμίζεται, ότι το μέσο σταθμισμένο επιτόκιο ήταν 1,99% τον Ιούνιο, το Φεβρουάριο είχε εκτιναχθεί στο 4,27% και ακόμα δεν έχει “περάσει” η τελευταία αύξηση της ΕΚΤ.

Ανησυχία για νέα κόκκινα δάνεια

Η εικόνα αυτή, προς ώρας, μπορεί να μην έχει οδηγήσει στο “κόκκινο” δανειολήπτες, ωστόσο ο συναγερμός έχει σημάνει. Γι’ αυτό και η κυβέρνηση έσπευσε να διευρύνει την πολύ μικρή, ούτως ή άλλως “περίμετρο” στήριξης των ευάλωτων, ώστε να προλάβει τα χειρότερα. Να σημειωθεί ότι το “βάρος” αυτό έρχεται να προστεθεί το χρέος προς την εφορία και τα ασφαλιστικά ταμεία, που, πάντως, έχει “παγωμένα” επιτόκια εξυπηρέτησης, αλλά πάντα η απειλή των “συγκοινωνούντων δοχείων” δεν αφήνει περιθώρια εφησυχασμού.

Άλλωστε, με βάση τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, το υπόλοιπο δανείων,στο τέλος του 2022 έφτανε στα 115 δισ. ευρώ. Από αυτά, τα 72 δισ. ευρώ είναι επιχειρηματικά δάνεια, τα 29,38 δισ. ευρώ είναι στεγαστικά και περίπου 8,6 δισ. ευρώ είναι καταναλωτικά. Αν προστεθούν τα 113 δισ. ευρώ που είναι οι ληξιπρόθεσμες οφειλές προς την εφορία (αυξήθηκαν πάνω από 3 δισ. ευρώ το 2022 συγκριτικά με το 2021, αν και από τα 113 δισ. ευρώ το ίδιο το υπουργείο Οικονομικών θεωρεί ως εισπράξιμο τμήμα του χρέους τα 86-87 δισ. ευρώ), το οποίο βαραίνει 4,2 εκατομμύρια φορολογούμενους, αλλά και τα 28 δισ. ευρώ που είναι το χρέος προς τα ασφαλιστικά ταμεία (αυτό βαραίνει περίπου 2,36 εκατομμύρια ασφαλισμένους), τότε αθροίζεται ένα ποσό που ξεπερνά τα 256 δισ. ευρώ.

Προτάσεις της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης

Στο μεταξύ την Τρίτη στις 18:30 στο Εκθεσιακό Κέντρο Περιστερίου – Κτίριο Δ ο Αλέξης Τσίπρας θα παρουσιάσει το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ για την προστασία της πρώτης κατοικίας, τα κόκκινα δάνεια και το ιδιωτικό χρέος.

Σύμφωνα με πληροφορίες, η πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. θα έχει, μεταξύ άλλων, τρία βασικά χαρακτηριστικά. Πρώτον, θα υπάρχει “δεσμευτικότητα” για τους πιστωτές, οι οποίοι θα είναι υποχρεωμένοι πλέον να καθίσουν στο τραπέζι με τους οφειλέτες. Δεύτερον, ο εξωδικαστικός μηχανισμός θα βασίζεται σε μία διαφορετική πλατφόρμα από αυτή που υπάρχει σήμερα, στην οποία θα μπορούν να κάνουν αίτηση οι οφειλέτες. Επισημαίνεται ότι για τη συγκεκριμένη διαδικασία θα υπάρχουν, μεταξύ άλλων, και εισοδηματικά κριτήρια. Τρίτον, θα υπάρχει πάντα η δυνατότητα δικαστικής προσφυγής.

Για το φλέγον αυτό ζήτημα ο Αλέξης Τσίπρας, έχει ήδη δώσει μια πρόγευση αναφέροντας χαρακτηριστικά πως στο πλαίσιο της προοδευτικής κυβέρνησης που επιδιώκει ο ΣΥΡΙΖΑ “θα νομοθετήσουμε ώστε να εφαρμόσουν ουσιαστικές ρυθμίσεις- ανάσα για τους δανειολήπτες. Δεν θα επιτρέψουμε επίσης την πλήρη ιδιωτικοποίηση της Εθνικής Τράπεζας. Γιατί εμείς έχουμε στόχο να μετατρέψουμε την Εθνική Τράπεζα σε αυτό που λέει τ’ όνομά της: Εθνική. Δημόσιο πυλώνα του τραπεζικού συστήματος». Παράλληλα επισήμανε πως «θα θεσπίσουμε, έναν έκτακτο φόρο για τις Τράπεζες προκειμένου να μαζέψουμε τα χρήματα που χρειάζονται για να ενισχυθούν οι καταναλωτές που σήμερα έχουν δάνειο με κυμαινόμενο επιτόκιο”.