Τοπίο στην ομίχλη: Που οφείλεται το φαινόμενο που κάλυψε την Ελλάδα

Εδώ και πολλές ημέρες τα μετεωρολογικά δεδομένα προέβλεπαν την μεγάλη διάρκεια της αντικυκλωνικής κυκλοφορίας στην ατμόσφαιρας η οποία οδήγησε σε αίθριο καιρό με ασθενείς ανέμους και υψηλές θερμοκρασίες.

Παρόλα αυτά είχαμε επισημάνει ότι πέραν της ηλιοφάνειας, σε ορισμένες περιοχές οι ομίχλες θα αποτελούσαν βασικό χαρακτηριστικό του καιρού. Τονίζαμε ότι χρειάζεται πολύ προσοχή, ειδικά από πλευράς των οδηγώ, αλλά παρόλα αυτά δεν αποφεύχθησαν οι καραμπόλες στην Εθνική Οδό στις 3 Ιανουαρίου 2023

Τι είναι οι ομίχλες ακτινοβολίας

Οι ομίχλες ακτινοβολίας είναι συνηθισμένο πρωινό φαινόμενο στις πεδιάδες και τις κοιλάδες και σχηματίζεται κατά τη νύχτα όσο η θερμοκρασία του εδάφους συνεχίζει να μειώνεται. Αν επικρατούν ασθενείς άνεμοι τότε οι αέριες μάζες που έρχονται διαδοχικά σε επαφή με το έδαφος ψύχονται. Αν η θερμοκρασία της μάζας του αέρα κατεβεί κάτω από το σημείο κορεσμού τότε δημιουργείται το νέφος της ομίχλης.

Ο εντοπισμός ομίχλης μπορεί να γίνει με την βοήθεια των δορυφορικών εικόνων στο ορατό φάσμα (όπως διακρίνονται παρακάτω). Οι ομίχλες σχηματίζονται την νύχτα, η χρήση εικόνων στο υπέρυθρο φάσμα δεν είναι αποτελεσματική, διότι η θερμοκρασία της επιφανείας και η θερμοκρασία ομίχλης είναι συνήθως παρόμοιες.

Ευνοϊκοί παράγοντες σχηματισμού ομίχλης ακτινοβολίας είναι:

α) Η μεγάλη σχετική υγρασία

β) Ο αίθριος ή ο λίγο νεφελώδης ουρανός και

γ) Ο ασθενής άνεμος, δηλαδή έντασης 2-3 κόμβων.

Οι πολύ έντονες ομίχλες των τελευταίων ημερών έχουν μεγάλη διάρκεια σε ορισμένες περιοχές, όπου ακόμη και τις μεσημβρινές ώρες δεν διαλύονται. Οι ομίχλες αυτές παράλληλα παρουσιάζουν από πλευράς συνοπτικής κατάστασης πολλά κοινά χαρακτηριστικά με τις πολυήμερες ομίχλες του Δεκεμβρίου του 1989. Τότε στο διάστημα από τις 14 έως τις 23 Δεκεμβρίου 1989, σημειώθηκαν, σε μεγάλο μέρος της χώρας μας, επεισόδια επαναλαμβανόμενης και πυκνής ομίχλης.

Τα κοινά χαρακτηριστικά των ομιχλών του 1989 και του 2023

Η διάρκεια των επεισοδίων του 1989 ήταν μεγάλη και οι ομίχλες ήταν εντονότερες από τις φετινές. Τότε διακόπηκαν εναέριες και θαλάσσιες συγκοινωνίες, ενώ δυσχέρειες εκδηλώθηκαν και στις χερσαίες συγκοινωνίες και δραστηριότητες. Τα επεισόδια ομίχλης, που σημειώθηκαν στην Ελλάδα το Δεκέμβριο του 1989, ήταν τα σημαντικότερα των τελευταίων 45 ετών (Δαγκλή, 2017).

Γενικώς τα επεισόδια διαρκούν κατά μέσο όρο 4 ώρες (στη Θεσσαλονίκη) και οι ομίχλες σχηματίζονται πρωτίστως μεταξύ 6 και 8 τοπική ώρα (30,2%) και διαλύονται μεταξύ 8 και 12 τοπική ώρα με συχνότητα διάλυσης 59%. Αν επικρατεί νοτιοδυτική κυκλοφορία, αυτή ευνοεί το σχηματισμό των επεισοδίων ομίχλης με συχνότητα 39%.

Οι δύο εξαιρετικά έντονοι κι εκτεταμένοι αντικυκλώνες τότε και τώρα σχετίζονται άμεσα με τη θερμή μεταφορά και τις καθοδικές κινήσεις στα μέσα στρώματα, ενώ και στις δύο περιπτώσεις υπάρχει ανάμιξη με τις προϋπάρχουσες ψυχρές αέριες μάζες στα παρεδάφια στρώματα. Λόγω των αναστροφών, η υγρασία παγιδεύεται σ’ ένα λεπτό στρώμα κοντά στο έδαφος, όπου σε συνδυασμό με την έντονη διαβατική ψύξη κατά τη διάρκεια της νύχτας, δημιουργείται πυκνή κι εκτεταμένη ομίχλη για μεγάλο διάστημα.

Συλλογή νερού από ομίχλη

Σε μερικές από τις πιο ξηρές περιοχές του πλανήτη, όπου οι βροχοπτώσεις είναι σπάνιες ή και ανύπαρκτες, μερικά εξειδικευμένα φυτά και έντομα έχουν επινοήσει έξυπνες στρατηγικές για να εξασφαλίσουν το νερό που είναι απαραίτητο για τη ζωή τους: Το αντλούν από τον αέρα, μέσα από την ομίχλη που παρασύρεται μέσα από τους ζεστούς ωκεανούς.

Οι ερευνητές του MIT, εργάζονται σε συνεργασία με συναδέλφους τους στη Χιλή και επιδιώκουν να μιμηθούν αυτή την τεχνική σε πολύ μεγαλύτερη κλίμακα, παρέχοντας σημαντικές ποσότητες καθαρού πόσιμου νερού σε περιοχές όπου υπάρχουν λίγες εναλλακτικές λύσεις.

Η συγκομιδή ομίχλης, όπως είναι γνωστή η τεχνική, δεν είναι μια νέα ιδέα: Τα συστήματα που χρησιμοποιούν αυτό το αερόφερτο πόσιμο νερό ήδη υπάρχουν σε τουλάχιστον σε 17 κράτη . Αλλά η νέα έρευνα δείχνει ότι η αποτελεσματικότητά της σε ήπια ομίχλη μπορεί να βελτιωθεί τουλάχιστον πέντε φορές καθιστώντας την πιο εφικτή και πρακτική από τις υπάρχουσες.

Ενώ τα συστήματα που αναπτύσσονται σήμερα στα παράκτια βουνά στην άκρη της ερήμου Atacama τείνουν να αποδώσουν μερικά λίτρα πόσιμου νερού ημερησίως για κάθε τετραγωνικό μέτρο των ματιών, οι θεωρητικοί υπολογισμοί δείχνουν ότι τα νέα σχεδιασμένα συστήματα που μπορούν να λειτουργούν με την επίδραση των ισχυρών ανέμων και των πυκνών ομιχλών σε ορισμένες περιόδους του έτους θα μπορούσαν να αποφέρουν μέχρι και 12 λίτρα την ημέρα ή περισσότερο, λένε οι ερευνητές.

Μπορεί για τη χώρα μας η συλλογή νερού από την ομίχλη να μην αποτελεί στόχο, όμως το πιο ενδιαφέρον πεδίο μελλοντικής μελέτης αποτελεί η μεγάλης κλίμακας ατμοσφαιρική κυκλοφορία, που δημιουργεί “επίμονους” αντικυκλώνες όπως τον φετινό και αποτελεί μια πρόκληση για τον κάθε επιστήμονα.

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις