Η Αριστερά στο τιμόνι, ο λαός στην εξουσία

H νέα συνθήκη, που διαμορφώνει η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, σε συνδυασμό με το νέο περιβάλλον που δημιούργησε η πανδημία, φέρνουν στο προσκήνιο, νέα καθήκοντα για την παγκόσμια Αριστερά.

Ο νέος πολυπολικός κόσμος που αναδύεται, χαράσσει νέα επίπλαστα διλλήματα:

Από τη μία πλευρά, βρίσκεται ένας παρηκμασμένος νεοφιλελευθερισμός, που βουλιάζει στα ατέρμονα αδιέξοδά του και στις αβυσσαλέες κοινωνικές ανισότητες που δημιουργεί και από την άλλη ένας γεωπολιτικός αναθεωρητισμός, που προκαλεί πολλαπλές θερμές εστίες πολεμικών συγκρούσεων. Ένας νέος Ψυχρός Πόλεμος κάνει ξανά την εμφάνισή του. Η παγκόσμια οικονομία οπισθοδρομεί στην ύφεση και στις πληθωριστικές πιέσεις, εκατομμύρια άνθρωποι οδηγούνται σε καθεστώς ακραίας φτώχειας. Τα προσφυγικά και μεταναστευτικά ρεύματα, οδηγούν σε μια τεράστια ανθρωπιστική κρίση διαρκείας.

Η Ευρώπη, ως γεωγραφικός και πολιτικός χώρος, για άλλη μια φορά, αποτελεί το πεδίο της αντιπαράθεσης. Η υποβάθμισή της, στον παγκόσμιο καταμερισμό κεφαλαίου και εργασίας, συμπαρασύρει προς τα κάτω και όλες εκείνες τις δημοκρατικές κατακτήσεις του προηγούμενου αιώνα, που αναδείχθηκαν μέσω των ποικίλων κινημάτων.

Η μεγαλύτερη όμως από τις κρίσεις που αντιμετωπίζει η παγκόσμια κοινότητα, είναι η κρίση των ιδεών.

Ο άκρατος καταναλωτισμός, η ατομικότητα ή έλλειψη συλλογικής μνήμης και δράσης, η αλλοίωση της έννοιας της πολιτικής συμμετοχής και της ανιδιοτελούς προσφοράς, η απουσία αλληλεγγύης, στιγματίζουν τις νεότερες γενιές. Ποτέ ο άνθρωπος δεν ήταν ξανά τόσο μόνος, ποτέ ξανά οι έννοιες και οι λέξεις, δεν έχασαν με τόση ταχύτητα το νόημά τους.

Το όραμά μας για το σοσιαλισμό, βρίσκεται σε κίνδυνο.

Από την παγκόσμια κοινωνία απουσιάζουν τα ιδεολογικά αντίβαρα αλλά και μια ολοκληρωμένη εναλλακτική, που θα δώσει όραμα και διέξοδο, προς μια άλλη μορφή οργάνωσης της κοινωνίας.

Σε μια μικρή χώρα της Ευρώπης, στην Ελλάδα, όλες οι παγκόσμιες αντιθέσεις ξεσπούν με ένα τρόπο πολυσύνθετο. Οι γεωπολιτικές ανακατατάξεις και οι τεράστιοι ενεργειακοί ανταγωνισμοί, καθιστούν την χώρα μας, μια «περιοχή χαοτικών αβεβαιοτήτων». Η Δύση από τη μία, διεκδικεί τη μετατροπή της χώρας σε προκεχωρημένο στρατιωτικό φυλάκιο και οι μεγάλες δυνάμεις της Ανατολής, δεν φαίνονται πρόθυμες να παραχωρήσουν το δικό τους κομμάτι στον παγκόσμιο καταμερισμό, ρέποντας ταχύτατα προς έναν ακραίο ολοκληρωτισμό.

Η Ελλάδα, μετά από το τυπικό τέλος των μνημονίων και παρά το τέλος της «σφιχτής» εποπτείας, μόνο φαινομενικά, έχει ανακτήσει μερίδιο της πολιτικής και εθνικής της ανεξαρτησίας.

Οι ultra νεοφιλελεύθερες πολιτικές, είναι συνεχώς παρούσες, αφού μεγάλο μέρος των μνημονιακών νόμων και πολιτικών, εφαρμόζονται ακόμα. Ο μεγάλος κίνδυνος για την Αριστερά, είναι ο συμβιβασμός και ο εκβιασμός του 2015, να ενσωματωθεί ως «αριστερός μονόδρομος». Ο κίνδυνος για μια διαρκή ματαιότητα, είναι ορατός.

Η λαϊκή πλειοψηφία απευθυνόμενη στις προοδευτικές δυνάμεις του τόπου, αναζήτα δύο πράγματα:

Πρώτον, σαφείς διαχωριστικές γραμμές που μεταφράζονται σε εναλλακτικές και διακριτές από τη συντήρηση, πολιτικές και δεύτερον ελπίδα, όραμα για μια διέξοδο, από ένα επαναλαμβανόμενο αντικοινωνικό σπιράλ.

Η Αριστερά που θέλει να κυβερνήσει, οφείλει να παρουσιάσει γρήγορα ένα αναλυτικό πρόγραμμα, άμεσα εφαρμόσιμο και ρεαλιστικό, με φρέσκες ιδέες, που στον πυρήνα τους, θα κινούνται αφενός προς την κατεύθυνση της αποκατάστασης των κοινωνικών αδικιών και αφετέρου, θα δημιουργούν προϋποθέσεις, που θα διευκολύνουν τον μετασχηματισμό της κοινωνίας, προς μια άλλη μορφή οργάνωσης.

Μόνο η Αριστερά μπορεί να ανακτήσει το χαμένο έδαφος.

Απαιτείται όμως, ένα πρόγραμμα παραγωγικής ανασυγκρότησης που θα σπάει τα στερεότυπα, θα έρχεται σε σύγκρουση με την ολιγαρχία και θα βγάζει στο προσκήνιο τις υγιείς παραγωγικές δυνάμεις του τόπου, που δεν ενδιαφέρονται να σωρεύσουν πλούτο, εις βάρος της λαϊκής πλειοψηφίας.

Απαιτούνται θεσμικές τομές στο χώρο της εργασίας, εν ευρεία έννοια. Ενίσχυση και κατοχύρωση της συλλογικής αυτονομίας και των συνδικαλιστικών ελευθεριών, αυτοδιαχειριστικά εγχειρήματα, προώθηση της κοινωνικής οικονομίας. Οι εργαζόμενοι πρέπει να έχουν την ευκαιρία, να πάρουν τη ζωή τους στα χέρια τους.

Απαιτείται δικαιοσύνη, δίκαιη αναδιανομή του πλούτου, να τιθασευτούν οι αγορές, με δημόσιες πολιτικές. Στην νέα εποχή, χρειαζόμαστε περισσότερη «ρύθμιση».

Απαιτείται άμεση επανεμπλοκή της νέας γενιάς στις συλλογικές και συμμετοχικές διαδικασίες, με σύγχρονους όρους. Οι προοδευτικές δυνάμεις πρέπει να μιλήσουν στα προβλήματα που έχει η νεολαία και όχι στα προβλήματα, που νομίζουν ότι έχει.

Απαιτείται πραγματική ανάκτηση της εθνικής κυριαρχίας, με διεκδικητικές συγκρούσεις ,που θα αποτελέσουν παράδειγμα και για άλλους λαούς του ευρωπαϊκού νότου. Εξωτερική πολιτική πολυδιάστατη και φιλειρηνική, να γίνει η Ελλάδα πρωτεργάτης στον αγώνα, για την ειρήνη στην περιοχή.

Απαιτείται η αποκατάσταση της αξιοπιστίας και του κύρους των δημοκρατικών θεσμών. Να απεμπλακεί ο ελληνικός λαός, από το πεδίο της μεταπολιτικής. Απαιτείται διαφάνεια, κοινωνική και πολιτική λογοδοσία.

Απαιτείται η ανασυγκρότηση του αντιφασιστικού μετώπου, μιας και από ότι φαίνεται, ο κοινωνικός εκφασισμός που προελαύνει , δημιουργεί και πάλι γόνιμο έδαφος, για την ακροδεξιά και τον φασισμό.

Απαιτείται να αμφισβητηθεί το εποικοδόμημα. Να μιλήσουν οι λαοί. Ζητείται περισσότερη και καλύτερη δημοκρατία.

Η Αριστερά σαν ένας άλλος διαχειριστής, δεν μπορεί να είναι ελκυστική. Για αυτό πρέπει να δώσει ελπίδα και προοπτική με ριζοσπαστικές αμεσοδημοκρατικές τομές. Η Αριστερά πρέπει να δώσει πολιτική ανάσα στα φτωχά και μεσαία λαϊκά στρώματα, με μια νέα κοινωνική συμφωνία.

Οι όροι της συμφωνίας υπάρχουν «γραμμένοι» στις λαϊκές ανάγκες. Ο αναγκαίος ριζοσπαστικός κοινωνικός μετασχηματισμός, δεν μπορεί παρά να περνά μέσα από τον άνθρωπο και την δυνατότητα του να αναπνεύσει ελεύθερα, δημοκρατικά, ισότιμα. Μόνο έτσι οι ελεύθεροι άνθρωποι μπορούν να προσφέρουν στις κοινωνίες τους, τη χαμένη ελπίδα. Καμία ανάθεση, κανένας αναχωρητισμός και κανένας οπαδισμός δεν θα βοηθήσει τους λαούς. Το πολιτικό υποκείμενο οφείλει να είναι το όχημα, το μέσον, το σκαλί, για να σηκωθεί η κοινωνία λίγο ψηλότερα.

Δικαιοσύνη παντού λοιπόν, πραγματική δημοκρατία παντού, μια δημοκρατία των πολλών, για ένα νέο, πολύ καλύτερο κόσμο.

Μας γράφει ο Μπ. Μπρέχτ:

«Αν μείνουνε τα πράγματα όπως είναι είσαστε χαμένοι.

Φίλος σας είναι η αλλαγή

η αντίφαση είναι σύμμαχός σας.

Από το Τίποτα πρέπει κ ά τ ι να κάνετε, μα οι δυνατοί

πρέπει να γίνουνε τ ί π ο τ α.

Αυτό που έχετε, απαρνηθείτε το και πάρτε

αυτό που σας αρνιούνται».

Ο Διονύσης Τεμπονέρας είναι Δικηγόρος-Εργατολόγος, μέλος της Π.Γ. του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία

Άρθρα σημαντικών προσωπικοτήτων που μοιράζονται σκέψεις και απόψεις για την Ελλάδα και τη θέση της στο μέλλον. Ανακαλύψτε περισσότερα στο αφιέρωμα “2023: Η Ελλάδα Στο Μέλλον”