Τα μυρμήγκια, η πρόβλεψη και η αντιμετώπιση της βροχής

Η λαογραφία λέει ότι μπορεί να είμαστε σε θέση να προβλέψουμε τον ερχομό της βροχής παρατηρώντας τα διάφορα νέφη ακόμα δε και τη συμπεριφορά των μυρμηγκιών.

Λέγεται συχνά ότι τα μυρμήγκια μπορούν να προβλέψουν την επικείμενη βροχή και να ανταποκριθούν αλλάζοντας τη συμπεριφορά τους.

Ο κύριος Παρμενίων Χαριστός μας αποστέλλει μια πολύ ωραία φωτογραφία από τη Βάρη και μας εκθέτει παρακάτω κάποιες από τις παρατηρήσεις του.

Για να δούμε παρακάτω πόσο σωστά είναι τα λεγόμενα του κ. Χαριστού, καθώς όσο πάμε, απομακρυνόμαστε από την φύση και δεν σηκώνουμε καν την ματιά μας από το tablet ή το κινητό για να παρατηρήσουμε τα σημάδια του ουρανού. Πόσω δε μάλλον φαινολογικών φαινομένων.

Γεγονός είναι ότι έχουμε ακούσει ανθρώπους να λένε ότι αν δείτε π.χ. τα μυρμήγκια να χτίζουν τα αναχώματά τους ψηλότερα ή να τα κατασκευάζουν από διαφορετικά υλικά, αυτό μπορεί να σηματοδοτήσει τον ερχομό της βροχής.

Υπάρχουν όμως κάποια επιστημονικά στοιχεία που να υποστηρίζουν αυτό το κομμάτι της λαϊκής σοφίας;

Η σύντομη απάντηση είναι «όχι».

Το ερώτημα είναι δύσκολο να απαντηθεί εν μέρει και λόγω της τεράστιας ποικιλομορφίας των μυρμηγκιών –καθώς υπάρχουν 13.000 επώνυμα είδη στον πλανήτη! Δεν μπορούμε καν να κάνουμε μια στοιχειώδη στατιστική παρατηρώντας μυρμήγκια. Γεγονός είναι ότι τα μυρμήγκια μεταφέρουν τις τροφές και τα αυγά τους σε πιο σίγουρες υπόγειες κατοικίες όταν περιμένουν βροχή. Κόβουν τη φύτρα των σπόρων για να μην βλαστήσουν και καθαρίζουν τις αποθήκες τους από άχρηστα αντικείμενα .Σχηματίζουν σωρούς από χώμα γύρω από την είσοδο της φωλιάς τους, πριν τη φράξουν, πραγματοποιώντας ένα σημαντικό, για το μέγεθος των μικροσκοπικών εντόμων, αντιπλημμυρικό έργο!

Αντίθετα, δεν πρέπει να περιμένουμε βροχή όταν οι τροφές των μυρμηγκιών είναι ακόμη στην επιφάνεια ΄όπως στην παραπάνω εικόνα που μας έστειλε ο κ. Χαριστός.

Η ΑΙΣΘΗΣΗ ΤΗΣ ΒΡΟΧΗΣ

Τα μυρμήγκια είναι εξοπλισμένα με μια πλήρη σειρά από αισθήσεις που θα μπορούσαν, θεωρητικά, να τους δώσουν ενδείξεις για την επικείμενη βροχόπτωση. Οι κεραίες μυρμηγκιών είναι ευαίσθητοι ανιχνευτές ικανοί να ανιχνεύουν μικρά χημικά ίχνη. Ένα είδος, μυρμηγκιού της Φλόριντα (Camponotus floridanus), έχει περισσότερα από 400 γονίδια για την ανίχνευση οσμών – τον μεγαλύτερο αριθμό από οποιοδήποτε γνωστό είδος εντόμου.

Οι κεραίες των μυρμηγκιών μπορούν επίσης να ανιχνεύσουν μικροσκοπικές αλλαγές στη θερμοκρασία, οι οποίες μπορεί να τους επιτρέψουν να αισθανθούν και να αντιδράσουν στην πτώση της θερμοκρασίας που συνήθως συνοδεύει μια καταιγίδα. Δεδομένης της ποικιλομορφίας των ειδών μυρμηγκιών και των καλά ανεπτυγμένων αισθητηριακών συστημάτων τους, είναι πιθανό ορισμένα είδη μυρμηγκιών να έχουν εξελίξει έναν τρόπο ανίχνευσης της βροχής.

Ωστόσο, επί του παρόντος λείπουν παρατηρητικά ή πειραματικά δεδομένα που να δείχνουν ότι τα μυρμήγκια αλλάζουν πραγματικά τη συμπεριφορά τους εν αναμονή της βροχής.

Η ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ ΣΤΗ ΒΡΟΧΗ

Ενώ το ερώτημα εάν τα μυρμήγκια μπορούν να προβλέψουν τη βροχή παραμένει αναπάντητο, γνωρίζουμε ότι τα μυρμήγκια έχουν εξελίξει μερικούς εκπληκτικούς τρόπους αντιμετώπισης του κινδύνου πλημμύρας. Ένας από τους απλούστερους τρόπους με τους οποίους τα μυρμήγκια μπορούν να επιβιώσουν από την πλημμύρα της φωλιάς τους είναι κρατώντας την αναπνοή τους. Όταν βυθίστηκαν σε κρύο νερό (5-7°C) νερό, τέσσεαρ είδη παράκτιων μυρμηγκιών μπόρεσαν να επιβιώσουν για οκτώ με εννέα ημέρες!

Είναι χαρακτηριστικό ότι τα μυρμήγκια (Camponotus andersenii) χρησιμοποιούν τα μεγάλα κεφάλια τους για να μπλοκάρουν την είσοδο της φωλιάς και να αποτρέψουν τις πλημμύρες. Άλλα είδη μυρμηγκιών εμποδίζουν την είσοδο της φωλιάς χρησιμοποιώντας βράχους, ή κλαδιά. Η έξυπνη αρχιτεκτονική μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί από τα μυρμήγκια για να επιβιώσουν σε περιοχές υψηλού κινδύνου πλημμύρας.

Τα αυστραλιανά μαγγρόβια μυρμήγκια (Polyrhachis sokolova), που υπόκεινται σε καθημερινές πλημμύρες, κατασκευάζουν υδατοστεγείς θαλάμους σε σχήμα καμπάνας που παγιδεύουν φυσαλίδες αέρα. Κατά τη διάρκεια της πλημμύρας, τα μυρμήγκια μεταφέρουν γρήγορα τις προνύμφες και τα ενήλικα άτομα στις ξηρές σήραγγες όπου περιμένουν να υποχωρήσουν τα νερά.

Τα μυρμήγκια μπαμπού (Cataulacus muticus) έχουν ίσως την πιο διασκεδαστική άμυνα ενάντια στο νερό της βροχής. Όπως υποδηλώνει το όνομά τους, τα μυρμήγκια μπαμπού χτίζουν τις φωλιές τους σε κλαδιά μπαμπού που είναι επιρρεπή σε πλημμύρες κατά τη διάρκεια της δυνατής βροχής. Με το πρώτο σημάδι της πλημμύρας, οι εργάτες τρέχουν μέσα στη φωλιά και πίνουν όσο περισσότερο νερό μπορούν.

Στη συνέχεια προχωρούν έξω μαζικά και ουρούν συλλογικά, μια διαδικασία που εύστοχα ονομάστηκε «κοινοτικό κατούρημα». Η επαφή με λίγες μόνο σταγόνες νερού αναγκάζει τα μυρμήγκια εργάτες του είδους (Pheidole) να τρέχουν άγρια ειδοποιώντας τους συντρόφους φωλιάς τους για την επερχόμενη απειλή.

Άλλοι εργάτες ανταποκρίνονται εκκενώνοντας γρήγορα και αποτελεσματικά τις φωλιές, μεταφέροντας τα μικρά και τη βασίλισσα στην ασφάλεια. Τα είδη μυρμηγκιών που ζουν σε μια πλημμυρική πεδιάδα χτίζουν λειτουργικά αναχώματα περιβάλλοντας τις φωλιές τους με ψηλούς χωμάτινους τοίχους. Αυτές οι κατασκευές κατασκευάζονται εντός 24 ωρών από μια μεγάλη βροχόπτωση και αποτρέπουν τις πλημμύρες εκτρέποντας το νερό μακριά από την είσοδο της φωλιάς.

Έτσι, ενώ τα μυρμήγκια μπορεί να μην είναι σε θέση να προβλέψουν τη βροχή, είναι καλά εξοπλισμένα για να την αντιμετωπίσουν όταν έρθει.

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις