O TAO YE ΣΗΚΩΝΕΙ ΤΗΝ ΑΥΛΑΙΑ ΤΟΥ ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΧΟΡΟΥ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ ΚΑΙ “ΚΟΒΕΙ” ΤΟ ΣΩΜΑ ΣΤΑ ΔΥΟ

Mε την ομάδα χορού Tao Dance Theater από την Κίνα και την πολυβραβευμένη παράσταση “11”, που παρουσιάζεται σε συνεργασία με την Μπιενάλε Χορού Βενετίας, ξεκινά στις 14 Ιουλίου το φετινό, 29ο Διεθνές Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας. Ο πιο αναγνωρισμένος διεθνώς χορογράφος της Κίνας, Tao Che (Τάο Γιε) συντονίζει 11 χορευτές με έναν κανόνα, που χωρίζει το σώμα στα δύο.

Πώς κινείται το σώμα; Η κίνηση προκύπτει αυθόρμητα ή ενεργοποιείται από μια εξωτερική δύναμη; Ποια όρια χρησιμοποιούμε για να ορίσουμε τον εαυτό μας; Ο χορός για τον Tao Ye υπάρχει για να διερευνά αυτά τα ερωτήματα.

Το “11” που είναι η 11η παραγωγή της παγκοσμίου φήμης σειράς “Numerical Series” του εν λόγω χορογράφου δεν έχει ένα ξεκάθαρο νόημα που μπορεί εύκολα να περιγραφεί με λέξεις. Μπορεί να γίνει αντιληπτό μόνο μέσα από τα μάτια του κάθε θεατή και να συνδεθεί με αυτό που χρειάζεται εκείνος να εκφράσει.

Με αφετηρία έναν συνδυασμό περιορισμών και ελευθερίας, 11 χορευτές κινούνται μέσα σε ένα καλειδοσκόπιο χρωμάτων και αγκαλιάζουν την αρμονία που προκύπτει από τις διαφορές τους.

Αυτό το έργο σηματοδοτεί την πρώτη προσπάθεια του Tao Ye να ενσωματώσει διαφορετικές διαστάσεις της μουσικής στο έργο του. Ο Tao Ye αντιλαμβάνεται τη μουσική ως μια εξωτερική κατάσταση που αλληλεπιδρά με το ανθρώπινο σώμα με διάφορους τρόπους, όπως τα μόρια που συγκρούονται με αιωρούμενα σωματίδια, αφήνοντας τα αποτυπώματά τους στο χρόνο και στο χώρο.

Το “11 ” αποτελείται από 11 σύντομα χορευτικά κομμάτια. Ο μουσικός Xiao He (Ζιάο Χε) πειραματίστηκε με διαφορετικά όργανα και δημιούργησε έντεκα ανεξάρτητα κομμάτια ηλεκτρονικής μουσικής σε διαφορετικά στιλ. Η παράσταση αποτελεί έτσι τόπο συνάντησης για τη φαντασία των δημιουργών της.

Λίγο πριν ξεδιπλωθεί αυτή η μοναδικής σύλληψης χορογραφία στο πλαίσιο του Διεθνούς Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας μιλήσαμε με τον μινιμαλιστή Κινέζο χορογράφο Tao Ye για το κόνσεπτ πίσω από την παράσταση “11” και τη δημιουργική διαδικασία που τον ενέπνευσε.

Tao: «Το “11” είναι η πρώτη μου χορογραφία από τη σειρά “Numerical Series” με ευρύτερη θεματική τον “αυτοσχεδιασμό”. Συνήθως, η έννοια του αυτοσχεδιασμού χρησιμοποιείται σαν έμπνευση στην εξάσκηση του χορού ή στο πλαίσιο της δημιουργικής εξερεύνησης της κίνησης. Το πώς να χρησιμοποιήσεις τον αυτοσχεδιασμό για να δώσεις φόρμα σε ένα έργο είναι ένα παγκόσμιο πρόβλημα, αλλά για μένα ήταν και μια πρόκληση που πάντα ήθελα να δοκιμάσω.

Οπτικά το νούμερο 11 είναι δύο “1” που στέκουν μαζί, αλλά δίνουν στον θεατή μία έντονη εντύπωση αντιθέτων. Δημιούργησα 11 τμηματικές χορογραφίες, όπου στους χορευτές τέθηκε ένας κανόνας περιορισμού και απελευθέρωσης: το κάτω μέρος του σώματος είναι περιορισμένο αυστηρά και το πάνω μέρος αυτοσχεδιάζει. Η κίνηση του κάτω μέρους του σώματός τους είναι αυστηρά χορογραφημένη, ενώ επάνω ο χορευτής μπορεί να κινηθεί όπως επιθυμεί.

Χρησιμοποιούμε το σώμα μας σαν το μοναδικό κανάλι, και το εκπαιδεύουμε να γίνει υπερβολικά ευαίσθητο, και μουσικά και οπτικά. Όταν χορεύουμε, τα σώματά μας εκφράζουν όχι μόνο τη φαντασία, αλλά και την αντίληψη. Βρισκόμαστε σε συνεχή κίνηση χωρίς παύσεις.

Η σκηνοθεσία, η περιστροφή και τα βήματα είναι όλα χορογραφημένα, αλλά το επάνω μέρος του σώματος, από τη σπονδυλική στήλη μέχρι τους ώμους, τους αγκώνες, τους καρπούς μέχρι το κεφάλι, είναι ελεύθερο για να κινηθούν οι χορευτές με τυχαίο τρόπο, ανάλογα με την κάθε στιγμή.

Οι χορευτές συνομιλούν μεταξύ ορθολογισμού και ευαισθησίας. Δεν έχουν φυσική επαφή από την αρχή μέχρι το τέλος, σαν να βρίσκονται σε παράλληλους χώρους διαφορετικών διαστάσεων, παρουσιάζοντας 11xΝ διαφορετικές διαστάσεις. Τα 11 χορευτικά τμήματα είναι ανεξάρτητα μεταξύ τους, μπορούν να συνδυαστούν και να διακοπούν ή να αναδιοργανωθούν.

Για μένα η έννοια του “αυτοσχεδιασμού” είναι ατελεύτητη και απροσδιόριστη. Ξεκινώντας από τον δυϊσμό, το σώμα χωρίζεται σε εσωτερικό και εξωτερικό. Το σώμα προσπαθεί να βρει μία ισορροπία μεταξύ της προσωπικότητας του ατόμου και του πλαισίου της ομάδας και να κατακτήσει μια βαθύτερη κατανόηση του τι συνιστά “μοναδικότητα”.

Από πού πηγάζει η ελευθερία του σώματος; Το έργο «11» προβάλλει επίσης την προσπάθεια των καλλιτεχνών να κατακτήσουν την ελευθερία όταν έρχονται αντιμέτωποι με νέους περιορισμούς.

Κατά τη δημιουργική διαδικασία, όλοι οι χορευτές είπαν ότι βίωναν διαίρεση και συγχώνευση από πάνω προς τα κάτω, από αριστερά προς τα δεξιά, από μέσα προς τα έξω, και ο εγκέφαλός τους ήταν στριμωγμένος, ενώ σκέφτονταν τις κινήσεις τους. Ένας χορευτής έλεγε ότι “έχει δύο κεφάλια”, ο άλλος συγκέντρωσε το μυαλό του για να καταλάβει πώς να διαφοροποιηθεί και κάποιος συνέχιζε να κυνηγάει τον τρόπο να παραμείνει “ενωμένος”. Οι χορευτές στέκουν σε μια σειρά με τακτοποιημένα τα πόδια τους, αλλά το πάνω μέρος του σώματος πρέπει να κάνει ό,τι καλύτερο μπορεί για να αναπτυχθεί διαφορετικά. Και έτσι αποδεικνύεται ότι το κυνήγι της ελευθερίας δεν ήταν ποτέ τόσο απλό.

Τα παλαιότερα έργα της “Numerical Series” ήταν ένα είδος εξέλιξης σε μια κυκλική επανάληψη. Αυτή τη φορά προσπάθησα να αποδομήσω το έργο, σπρώχνοντας κάθε τμήμα στο επαναληπτικό του άκρο, είτε επιταχυνόμενο, είτε στατικό, είτε έντονο, είτε απαλό, και μετά να το ξαναστήσω στο πλαίσιο της αταξίας του κόσμου.»

Τα έργα του TAO Dance Theatre είναι γνωστά για τη μινιμαλιστική αισθητική και την ισχυρή σωματικότητά τους. Πώς θα περιγράφατε τη σημασία ή την έννοια του “σώματος” στην καλλιτεχνική σας πρακτική;
Tao: «Το σώμα είναι καλό μέσο λόγω του ότι έχει περιορισμούς – έχει φθορά, εξασθένηση, αποσύνθεση. Ο άνθρωπος πάντα εξελίσσεται μέσα από τους περιορισμούς. Στο έργο μου δεν προσπάθησα να βρω το μοτίβο στις πολιτισμικές διαφορές. Πήγα στην πηγή, και πήγα και στη μη-διαφορετικότητα, που δεν περιλαμβάνει το σωστό και το λάθος. Στο χορό δεν μου αρέσει να βάζω το σώμα να κάνει μία περφόρμανς. Προτιμώ την πραγματικότητα του σώματος, την κόπωσή του, την κίνησή του, τη γλώσσα του και την έλλειψη συντομεύσεων…. Το σώμα είναι το πιο ευάλωτο μέρος μας και ένας από τους τρόπους με τους οποίους “αυτοκτονούμε”.

Οι παραστάσεις σας αποπνέουν ενδοσκόπηση και περισυλλογή. Πώς θα θέλατε ιδανικά να “συνδεθούν” οι θεατές με το έργο σας;
Tao: «Το “11” πραγματεύεται τον αυτοσχεδιασμό και τον περιορισμό, είτε στο χορό είτε στη ζωή. Κάθε στιγμή είναι γεμάτη από το άγνωστο και την τάξη. Η παράσταση είναι γεμάτη προκλήσεις για τους χορευτές, αλλά διευρύνει και τη φαντασία του κοινού. Πώς η ατομικότητα και οι ομάδες συμβαδίζουν, πώς συνυπάρχουν η ελευθερία και οι κανόνες; Πάνω στη σκηνή, αυτή είναι μια πρόκληση για τους χορογράφους και τους χορευτές, αλλά εκτός σκηνής, η παράσταση είναι ένα “φυλλάδιο” που όλοι θα μπορούσαν να συμπληρώσουν.

Όλες οι δημιουργίες μου είναι μια ατελείωτη εξερεύνηση της γλώσσας του σώματος. Ο καθένας έχει το δικό του σώμα, πώς κινείται το σώμα; Πώς μπορεί να κινηθεί; Ανυπομονώ η δουλειά μου να γίνει για κάθε θεατή μια πρόσκληση σε μία πλούσια αισθητηριακή εμπειρία. Είτε τον συγκινήσει, είτε του φανεί μια εμπειρία χαρούμενη, σιωπηλή ή βαρετή. Το κοινό θα έχει τις δικές του διαφορετικές προσλαμβάνουσες και αντιλήψεις για να δώσει στη χορογραφία ένα ιδιαίτερο νόημα. Ο καθένας μπορεί να συμμετέχει σε αυτή τη δουλειά με τον δικό του τρόπο.»

Είστε μία ομάδα σύγχρονου κινεζικού χορού, με διεθνή φήμη και παρουσία. Υπάρχουν στοιχεία της κινεζικής παράδοσης που ενσωματώνετε στο “11” και με ποιο τρόπο;
Tao: «Δεν το έχω σκεφτεί ποτέ έτσι αυτό το θέμα. Για μένα η ύπαρξη του ίδιου του σώματος είναι η συνέχεια της παράδοσης. Δεν είναι εφεύρεση του “εαυτού”, αλλά προέρχεται από τους προγόνους μας. Νομίζω ότι η τέχνη είναι συνδεδεμένη με το σώμα, όλες οι εμπνεύσεις μπορούν να εξασκηθούν και μπορούν να δημιουργηθούν κανάλια διαφόρων δυνατοτήτων. Στο δρόμο του χορού, είχα την τύχη να εξελίξω αυτό το κανάλι. Τη στιγμή που το σώμα χορεύει, ο χορός μπορεί να είναι σαν μια μουσική νότα, ένα πινέλο ζωγραφικής, ένα κινούμενο γλυπτό και ένα κτήριο που ρέει. Αυτή είναι η γοητεία της γλώσσας του σώματος. Μπορεί να διασχίσει πολιτισμούς, φυλές, περιοχές, χρόνο και χώρο και να συνδεθεί με το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον.»

Το Tao Dance Theatre έχει κερδίσει διεθνή αναγνώριση για το μοναδικό καλλιτεχνικό του στιλ. Πώς βλέπετε τον ρόλο του σύγχρονου κινέζικου χορού στο παγκόσμιο χορευτικό τοπίο. Τι αντίκτυπο ελπίζετε να έχετε μέσα από τη δουλειά σας;
Tao: «Η Κίνα είναι μια μεγάλη χώρα με πλούσια ποικιλία χορών και ο σύγχρονος χορός βρίσκεται σε διαδικασία άνθισης. Όλο και περισσότεροι άνθρωποι γνωρίζουν και αποδέχονται τις ιδέες και τις εκφράσεις του σύγχρονου χορού. Νομίζω ότι η παγκόσμια επιρροή, η βιομηχανία της ψυχαγωγίας, και ούτω καθεξής πρέπει να μείνουν όσο το δυνατόν πιο μακριά από την τέχνη. Ελπίζω η τέχνη να είναι προσβάσιμη σε όλους και να τη φροντίσουμε απαλά. Όσο για τη δική μου δημιουργία, το να μην επηρεάζομαι από αυτή την εποχή είναι η καλύτερη επιρροή.»

To πλήρες πρόγραμμα εδώ: www.kalamatadancefestival.gr