Νίκος Παρασκευόπουλος: Για ένα μέλλον χωρίς ψευδοπολώσεις

Η παρατήρηση των πολιτικών εξελίξεων στην Ευρώπη προσφέρει μια αρκετά καθαρή εικόνα: Τόσο στον ευρωπαϊκό Βορρά όσο και στην Μεσόγειο (Μελόνι), ο διπολισμός παίρνει νέες μορφές. Από τη μια έχουμε τις συστημικές πολιτικές παρατάξεις, που εκφράζουν τις δυνάμεις της αγοράς, και διαθέτουν επικοινωνιακή και τεχνολογική υπεροπλία.

Από την άλλη, έκπληξη για πολλούς: Ακροδεξιά κόμματα εμφανίζονται ως οι κύριοι πολιτικοί αντίπαλοι, με καταγγελτικό – εθνικιστικό λόγο και δάφνες αντισυστημικής παλληκαριάς και ανταρτοσύνης, «κερδισμένες» σε πλατείες και υπόγεια.

Η χώρα μας δεν έχει ανοσία απέναντι στο φαινόμενο της ψευδοπόλωσης. Θα το δείξει το προσεχές μέλλον. Η εμφάνιση μικρών ακροδεξιών κομμάτων στην ελληνική Βουλή είναι δεδομένη και δεν αποτελεί καθόλου καλό οιωνό. Το πολιτικό φρόνημα και οι ταυτότητες των πλείστων βουλευτών, ως ατόμων, διαφέρουν και κάποτε μεταξύ τους απέχουν ριζικά. Οι ιστορικοί όροι όμως για τις βαθιές συγκλίσεις συμφερόντων των κλειστών κοινωνιών έχουν βαθιές ρίζες και κοινά χαρακτηριστικά.

Με απλές λέξεις: Τόσο η οικονομική εξουσία (καπιταλισμός, νεοφιλελευθερισμός) όσο και η λόγω καταγωγής (αίματος) εξουσία χρειάζονται ολιγαρχικές διαχειρίσεις και οχυρώσεις. Οι δομές τους χρησιμοποιούν κοινά στοιχεία και εργαλεία. Έτσι, τα θεμέλια είναι κοινά και η συνοχή παραμένει κάτω από την επιφάνεια των ψευδοπολώσεων: Δεν κλονίζεται, ακόμη κι αν τα λάβαρα, τα ονόματα και οι μορφές των παρατάξεων εύκολα αλλάζουν και φθάνουν από το ένα άκρο του παγκοσμιοποιημένου διεθνισμού ως το άλλο του εθνικισμού.

Ο πραγματικά Άλλος πόλος, ο πραγματικός αντίπαλος, ανακαλύπτεται επομένως αλλού: Πρόκειται – όπως το λέει σήμερα το Σύνταγμα – για τον λαό, που (είθε να) γίνεται κυρίαρχος: Τους πολλούς εκφράζει θεσμικά η Δημοκρατία, ως σύστημα όχι μόνο πολιτικό – τυπικό αλλά και κοινωνικό. Αυτοί οι πολλοί βρίσκονται εκτός των τειχών των ολιγαρχικών συστημάτων και διεκδικούν ανατροπές, όχι για την πάρτη τους αλλά συνολικές, οραματιζόμενοι ισότητα και ελευθερίες.

Τι σημαίνουν τα παραπάνω, μέσα στο νέο πολιτικό σκηνικό που προέκυψε την επομένη των εκλογών; Αποκτά άραγε σάρκα και οστά μια νέα λίγο – πολύ συμπαγής κοινοβουλευτική πραγματικότητα, με άρχοντες δεξιάς ή ακροδεξιάς κοπής; Έχουμε φθάσει στο οξύμωρο, οι εκφραστές των ολίγων να είναι πλειοψηφία; Το θέμα είναι αχανές, σε ένα άρθρο ούτε η εισαγωγή του δεν χωρά. Όμως μια κρίσιμη παράμετρός του μπορεί και πρέπει έγκαιρα να ριχτεί στη συζήτηση.

Συγκεκριμένα, ο πληθυσμός της Δημοκρατίας, ο «άλλος πόλος», δεν είναι απλώς ένα άμορφο παραπλήρωμα, «ό,τι περισσεύει από τους συστημικούς». Οι αντιπαλότητες δείχνουν πολλά, αλλά δεν αρκούν για να καθορίσουν ταυτότητες και δυναμική, μόνη η διαλεκτική άρνηση δεν τα δείχνει όλα.

Η πολιτική της Δημοκρατίας έχει ασφαλώς τα θετικά δομικά της χαρακτηριστικά: Συμμετοχή, διάλογο, αντιπροσώπευση, λογοδοσία της εξουσίας. Συναντά την Αριστερά στο σταυροδρόμι της ισότητας. Βασικό της στοιχείο είναι ότι εκφράζει οργανικά και ουσιαστικά τα συμφέροντα των μαζικών χώρων: Των εργατών, των αγροτών, του κόσμου της (δημόσιας, ιδίως, που προσφέρει γνώση σε όλους) παιδείας, των ελεύθερων επαγγελματιών, των πολιτών που θέλουν να αυτοδιοικούνται στις πόλεις και στα χωριά κι όχι να καπελώνονται από συμφέροντα, των κινημάτων με τις διαφορές αλλά και τα πολλά κοινά συμφέροντα με τους πολλούς.

Ξεκίνησα να γράφω τις παραπάνω γραμμές πριν ακούσω τη γενναία παραίτηση του Αλέξη Τσίπρα. Τις κρατώ, ευγνώμων πάντα για μια παλιά προσωπική απόφασή του να μου αναθέσει ξαφνικά υπουργικά καθήκοντα στον τομέα της δικαιοσύνης. Τώρα ο νέος, ελπιδοφόρος και δημιουργικός δρόμος που οραματίστηκε ο πρώτος αριστερός πρωθυπουργός της Ελλάδας με την όμορφη εικόνα του ταξιδιού στην αταξίδευτη θάλασσα, έχει ξεκινήσει.

Ο Νίκος Παρασκευόπουλος είναι ομότιμος καθηγητής του ΑΠΘ και πρώην υπουργός Δικαιοσύνης.

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις