Η “καλύτερη ταινία όλων των εποχών” έρχεται στα σινεμά

Όταν η Σαντάλ Ακερμάν σκηνοθετούσε την καθημερινότητα μιας νοικοκυράς με μια ένταση στην λεπτομέρεια που κάνει αγωνιώδη θρίλερ να μοιάζουν με περίπατο στο πάρκο, μάλλον δε θα φανταζόταν πως εν έτει 2023 (σχεδόν 50 χρόνια μετά τα γυρίσματα) η ταινία της θα ξεσήκωνε τόσες αντιδράσεις και συζητήσεις ανάμεσα στα μέλη της σινεφίλ κοινότητας.

Η ταινία “Ζαν Ντιλμάν” ανακηρύχθηκε ως καλύτερη όλων των εποχών στο έγκριτο δημοψήφισμα του περιοδικού Sight & Sound ανάμεσα σε 1.600 κριτικούς από όλο τον κόσμο– η λίστα αυτή, που σχηματίζεται μια φορά τη δεκαετία, είναι τόσο σημαντική που έχει εν πολλοίς αποτελέσει τη βάση της φήμης ταινιών όπως ο “Πολίτης Κέιν” ή το “Vertigo” του Χίτσκοκ ως καλύτερες όλων των εποχών. Αμφότερες υπήρξαν στο #1 της λίστας, πριν φτάσει εκεί η “Ζαν Ντιλμάν”.

Και φυσικά, όπως θα συνέβαινε ούτως ή άλλως με ένα τόσο βαρύγδουπο διακύβευμα (και πόσο μάλλον επειδή το φιλμ είναι από μια γυναίκα σκηνοθέτη που δε φτάνει σε φήμη του προαναφερθέντες, ενώ αφορά την καθημερινότητα μιας νοικοκυράς), μέρος των αντιδράσεων υπήρξε όχι ακριβώς καλοπροαίρετο.

Μέσα όμως από όλες τις αντιδράσεις και τις συζητήσεις, ένα είναι το αδιαμφισβήτητο θετικό αυτής της εξέλιξης: Μια ταινία τεράστιας σπουδαιότητας βρήκε το δρόμο της προς ένα πολύ μεγαλύτερο κοινό από όσο είχε γνωρίσει ποτέ, δίνοντας σε πολύ κόσμο τη δυνατότητα να τη γνωρίσει για πρώτη φορά. Την ταινία, αλλά και τη δημιουργό της.

Σε ηλικία μόλις 25 ετών, Ακερμάν διηγείται την καθημερινότητα μιας γυναίκας που καθαρίζει, μαγειρεύει, βοηθά τον έφηβο γιο της στα μαθήματά του, τακτοποιεί και πηγαίνει για ύπνο, σε μια αδιατάρακτη και επαναλαμβανόμενη ρουτίνα. Κατά την απουσία του γιου της, η γυναίκα εκδίδεται στην κρεβατοκάμαρά της. Ωστόσο, η σκηνοθέτης δεν εστιάζει στις σεξουαλικές συνευρέσεις της, αλλά στη μονότονη, σχεδόν τελετουργική καθημερινότητα της ηρωίδας της και μάλιστα με λιγοστούς διαλόγους.

Πρόκειται για ένα κινηματογραφικό πείραμα που στόχο είχε να ξεπεράσει τα όρια του θεάματος και να γίνει βίωμα. Το αποτέλεσμα ήταν μια εμβληματική γυναικεία ταινία με σοκαριστικό φινάλε, μια ταινία-σταθμό για το φεμινιστικό κίνημα, με την πρωταγωνίστρια Ντελφίν Σεϊρίνγκ (“Πέρσι στο Μαρίενμπαντ”), σε ένα one woman’s show.

Το “Ζαν Ντιλμάν”, σύμφωνα με τον θρυλικό σκηνοθέτη Λικ Νταρντέν, «έδειξε πως ο χρόνος, ακόμα και το ίδιο το υλικό του σινεμά, θα μπορούσε να είναι ο χρόνος της καθημερινής ζωής ενός ανθρώπου, κι έδειξε πως ο άνθρωπος αυτός θα μπορούσε να είναι μία γυναίκα. Δύο απλές αλλά κορυφαίες ανακαλύψεις που σηματοδοτούν μια νέα εποχή στον κινηματογράφο».

Η ίδια η Ακερμάν έλεγε το 1975 πως «το σινεμά δείχνει μια εικόνα των γυναικών, από την ανδρική οπτική, η οποία είναι απολύτως ψεύτικη». Ευτυχώς, η κινηματογραφική αλήθεια του “Ζαν Ντιλμάν” επιβιώνει– ισχυρότερη από ποτέ, σήμερα, εν έτει 2023.

Και τώρα, κυκλοφορεί ξανά στα σινεμά από την Πέμπτη 29 Ιουνίου, αποκλειστικά στον κινηματογράφο ΚΑΡΜΕΝ, σε ψηφιακά αποκατεστημένη κόπια. Εισιτήρια μπορείτε να εξασφαλίσετε από εδώ.