AGEISM Η ΑΝΑΓΚΗ; ΤΙ ΘΕΛΕΙ ΝΑ ΑΛΛΑΞΕΙ Η ΕΥΡΩΠΗ ΓΙΑ ΤΑ ΔΙΠΛΩΜΑΤΑ ΟΔΗΓΗΣΗΣ ΜΕΤΑ ΤΑ 70

Δεν είναι ώρα να αναπτύξουμε το φαινόμενο του πώς παρκάρουμε τα αυτοκίνητα μας στα γκαράζ των πλοίων, ώστε να μη χαθεί χιλιοστό που μπορούν να εκμεταλλευτούν οι ακτοπλοϊκές εταιρίες -και ενίοτε δεν μπορούμε καν να βγούμε από το όχημα.

Είναι η ώρα να μιλήσουμε για το πώς εξασφαλίζονται οι άδειες οδήγησης, από μια ηλικία και μετά, με αφορμή τον 94χρονο που έχασε τον έλεγχο του οχήματος του σε γκαράζ πλοίου, τραυμάτισε τη σύζυγο του και προκάλεσε υλικές ζημιές σε έξι αυτοκίνητα.

Ο ηλικιωμένος Ελληνοαμερικανός ισχυρίστηκε πως ‘κόλλησε’ το πόδι του στο γκάζι.

Η κυρίαρχη ερώτηση εξ όσων διατυπώθηκαν για το συμβάν ήταν το πώς γίνεται έχει ενεργό δίπλωμα οδήγησης ο 94χρονος.

Σε έναν κόσμο που αυξάνεται το προσδόκιμο και άρα ο αριθμός των ηλικιωμένων οδηγών, η απάντηση είναι πολύ απλή.

Αν υπήρχε όριο θα υπήρχε και ξεκάθαρη περίπτωση ageism.

Δηλαδή, διάκρισης λόγω ηλικίας. Αυτό θα σήμαινε ότι άτομα μιας ορισμένης ηλικίας δεν είναι σε θέση να οδηγήσουν με ασφάλεια μόνο με βάση την ηλικία τους, χωρίς να ληφθούν υπόψη οι πραγματικές ικανότητες οδήγησης ή οι συνθήκες υγείας τους.

Ένας άλλος λόγος που υπάρχει ηλικιακό όριο στην έκδοση διπλώματος οδήγησης, αλλά όχι στην αφαίρεση είναι η ατομική μεταβλητότητα (δεν γερνάμε όλοι με τον ίδιο τρόπο σωματικά και γνωστικά). Προφανώς και τίθενται νομικές προκλήσεις στο όποιο ενδεχόμενο αποκλεισμού -για τις διακρίσεις λόγω ηλικίας και τα ατομικά δικαιώματα.

Μελέτη έχει ενημερώσει πως οι ηλικιωμένοι εκλαμβάνουν την αφαίρεση του δικαιώματος στην οδήγηση, ως ‘το τέλος της διαδρομής τους’.

Για αυτό και παγκοσμίως έχει καθιερωθεί ένα σύστημα αδειοδότησης, με αυξημένες προϋποθέσεις για την περιοδική ανανέωση των αδειών οδήγησης από μια ηλικία και μετά.

Συνήθως περιλαμβάνουν εξτρά ιατρικούς ελέγχους, ώστε να εντοπιστούν εκείνοι που δεν έχουν πια, την ικανότητα να ανταποκριθούν στις βασικές απαιτήσεις της οδήγησης.

Πώς ανανεώνεις το δίπλωμα οδήγησης στην Ελλάδα

Μελέτη έχει ενημερώσει πως οι οδηγοί ηλικίας από 85 ετών και πάνω “έχουν 3 φορές περισσότερες πιθανότητες να βρεθούν σε θανατηφόρο ατύχημα, σε σύγκριση με εκείνους κάτω των 20 ετών και 20 φορές περισσότερες πιθανότητες από τους οδηγούς ηλικίας κάτω των 60 ετών”.

Σύμφωνα με τις πληροφορίες, ο 94χρονος έχει ενεργό δίπλωμα στην Ελλάδα και διεθνή άδεια οδήγησης.

Θα ξεκινήσουμε από το τέλος.

Ο μοναδικός αρμόδιος φορέας της Ελλάδας για την έκδοση διεθνούς διπλώματος οδήγησης είναι η ΕΛΠΑ.

Για να το εξασφαλίσουμε, χρειαζόμαστε

1. πρωτότυπη και ισχύουσα Ελληνική άδεια οδήγησης.
2. το διαβατήριο ή νέου τύπου Αστυνομική ταυτότητα (ανάλογα με το ποιο έγγραφο θα χρησιμοποιηθεί στο ταξίδι) και
3. μία (1) έγχρωμη πρόσφατη φωτογραφία τύπου διαβατηρίου.

Μπορεί να έχει μονοετή ή τριετή ισχύ -ανάλογα με τον προορισμό μας.

Η μονοετής έκδοση κοστίζει 60 ευρώ και η τριετής 110 ευρώ.

Όπως διάβασες, βασική προϋπόθεση έκδοσης είναι να έχουμε ελληνική άδεια οδήγησης σε ισχύ.

Αυτή που ‘βγάζουμε’ για την κατηγορία Β (επιβατικά έως 9 θέσεων, μαζί με τη θέση του οδηγού και φορτηγά έως 3.500 κιλών μικτού βάρους -με δυνατότητα έλξης ρυμουλκούμενου έως 750 κιλών) με τη συμπλήρωση των 18 μας ετών, έχει διοικητική ισχύ 15 ετών. Η αντίστροφη μέτρηση αρχίζει από την ημέρα της επιτυχούς εξέτασης προσόντων και συμπεριφοράς.

Η διαδικασία απόκτησης περιλαμβάνει και την προσκόμιση ιατρικών βεβαιώσεων από παθολόγο (ή των συναφών ειδικοτήτων του γενικού γιατρού, του αιματολόγου, του γαστρεντερολόγου, του ενδοκρινολόγου, του ρευματολόγου, του καρδιολόγου, του πνευμονολόγου και του νεφρολόγου) και οφθαλμίατρο. Οι ίδιες βεβαιώσεις δεν απαιτούνται και για κάθε ανανέωση, έως τα 65 έτη.

Μετά την 15ετια, χρειάζεται ανανέωση που παρατείνει την άδεια για άλλα 15 χρόνια, έως τη συμπλήρωση των 65 χρόνων.

Τι γίνεται μετά τα 60 έτη

Όποτε και αν ανανεώσουμε το δίπλωμα, πριν την ηλικία των 65 ετών δεν μπορεί να διαρκέσει πέραν της τριετίας (τα 68 έτη).

Από όταν συμπληρώσουμε τα 65 μας χρόνια και έως τα 80, η όποια διοικητική ισχύς δεν ξεπερνάει τα 3 έτη.

Μετά την συμπλήρωση των 80 ετών, η όποια ανανέωση δεν υπερβαίνει τα 2 χρόνια. Για την εξασφάλιση της δεν αρκεί μόνο η εξέταση προσόντων και συμπεριφοράς. Χρειάζεται και εξέταση από παθολόγο, οφθαλμίατρο, ωτορινολαρυγγολόγο και νευρολόγο ή ψυχίατρο.

Να δούμε τώρα, και τι έχει να πει η επιστήμη για τις εξετάσεις που δείχνουν αν μπορούμε να οδηγήσουμε με ασφάλεια

Αυτές που αποκαλύπτουν την αλήθεια είναι

• της όρασης (οπτική οξύτητα, αντίληψη του βάθους, περιφερειακή όραση),
• της φυσικής μας κατάστασης (δείχνουν αν υπάρχουν σωματικές καταστάσεις που περιορίζουν την ικανότητα, όπως περιορισμοί κινητικότητας, μυϊκή αδυναμία ή χρόνιος πόνος) και
• της γνωστικής μας λειτουργίας (το πώς λειτουργεί η μήνη, η προσοχή, η λήψη αποφάσεων και ο χρόνος αντίδρασης αξιολογούν αν είμαστε ικανοί για ασφαλή οδήγηση).

Προτείνεται και η ανασκόπηση φαρμάκων (κάποια μπορεί να βλάψουν τις γνωστικές και τις κινητικές λειτουργίες μας) και αξιολόγηση στο δρόμο, όπου παρατηρούνται στην πράξη οι οδηγικές δεξιότητες -αν ακολουθούμε τους κανόνες κυκλοφορίας, πώς αντιδρούμε στον κίνδυνο και αν μπορούμε να ελέγξουμε το όχημα.

Τι ισχύει σε άλλες χώρες

Η Ιταλίδα Καντίντα Ουντέρτσο είχε γίνει viral είδηση, όταν τον Ιούνιο του 2022 ανανέωσε το δίπλωμα οδήγησης, σε ηλικία 99 χρόνων.

Στη γείτονα, οι οι πολίτες μπορούν να πάρουν το δίπλωμα στα 18 και για τις κατηγορίες Α και Β το ανανεώνουν κάθε δεκαετία, έως ότου συμπληρώσουν τα 50. Από τα 50 έως τα 70 το ανανεώνουν κάθε πενταετία, από τα 70 έως τα 80 κάθε τριετία και μετά τα 80 κάθε διετία.

Στον έλεγχο υπάρχουν εξετάσεις υγείας (σωματικής και νοητικής), από γιατρό που έχει εγκριθεί από το Υπουργείο Υγείας. Εάν ο κάτοχος του διπλώματος έχει επιληψία ή διαβήτη, αλλάζει το διάστημα που περνά από νέες εξετάσεις, για την ανανέωση.

Στις ΗΠΑ, όπου ζει ο 94χρονος που προκάλεσε πανικό στο γκαράζ πλοίου οδηγούν περισσότεροι από 45.000.000 οδηγοί ηλικίας 65 ετών και άνω (αύξηση της τάξεως του 60% από το 2000) και εκτιμάται ότι έως το 2030 θα ξεπεράσουν τους 65.000.000.

Εκεί λοιπόν, κάθε πολιτεία έχει τις δικές της προϋποθέσεις. Στο Τέξας, για παράδειγμα, από τις ηλικίες 79 έως 84 ετών διαρκεί 6 χρόνια. Από τα 85 και μετά, ανανεώνεται σε κάθε δεύτερα γενέθλια από την προηγούμενη ημερομηνία λήξης.

Στους δρόμους της Μεγάλης Βρετανίας οδηγούν περισσότεροι από 134.000 οδηγοί ηλικίας 90 ετών και πάνω. Ανανεώνουν το δίπλωμα κάθε 3 χρόνια, μετά τα 70 (έως τότε είναι κάθε δεκαετία). Αν δεν το κάνουν και συνεχίσουν να οδηγούν, πληρώνουν πρόστιμο 1.000 λιρών (1.170 ευρώ), μπορεί να συλληφθούν και να χάσουν το δικαίωμα της επανέκδοσης.

Xρειάζονται εξέταση από οφθαλμίατρο, βεβαίωση από γενικό γιατρό πως δεν υπάρχει λόγος που τους αποτρέπει από το να οδηγήσουν (άνοια, θεραπεία με ινσουλίνη για το διαβήτη, Πάρκινσον, επιληψία, οποιαδήποτε χρόνια νευρολογική πάθηση, πάθηση που επηρεάζει τα μάτια, απώλεια όρασης από το ένα μάτι) και να μην είναι high risk offenders μετά τον Ιούνιο του 2013 (δηλαδή, μεταξύ άλλων να μην έχουν καταδικαστεί δυο φορές για οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ σε μια 10ετια).

Τι αλλαγές έρχονται για τους οδηγούς άνω των 70

Προφανώς αφουγκραζόμενη τις ανάγκες -και παρακολουθώντας την αύξηση των τροχαίων ατυχημάτων-, η Κομισιόν κατέθεσε πρόταση με πακέτο αλλαγών που έχουν ως στόχο την οδική ασφάλεια. Μεταξύ τους υπάρχει και η αλλαγή των προϋποθέσεων όσων θέλουν να συνεχίσουν να οδηγούν στις χώρες/μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μετά τα 70.

Βάσει αυτής, μετά το 70 έτος θα υποβαλλόμαστε σε ιατρικές εξετάσεις ανά πενταετία, ώστε να ανανεώσουμε την άδεια οδήγησης και θα κάνουμε πρακτικά μαθήματα -για να ‘φρεσκάρουμε’ τις γνώσεις μας.

Προέκυψαν αμέσως επικριτές που έθεσαν θέμα ageism. Οπότε δεν είναι βέβαιο πως η πρόταση θα περάσει.