28η Οκτωβρίου: Η αυτοθυσία του “Λόχου Λαντζίδη”

Τις σελίδες του αντιφασιστικού αγώνα των κατοίκων της Κέρκυρας, την περίοδο του 1940 «ξεδιπλώνει» στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο διδάσκων στο τμήμα Αρχειονομίας, Βιβλιοθηκονομίας και Μουσειολογίας του Ιονίου Πανεπιστημίου, Δρ. Δημήτριος Γ. Μεταλληνός.

Σύμφωνα με τον κ. Μεταλληνό, η 28η Οκτωβρίου 1940, όπως τεκμηριώνουν πλέον τα ιστορικά αρχεία, βρήκε την ελληνική κοινωνία προετοιμασμένη για να αντιμετωπίσει τη φασιστική απειλή του Μουσολίνι και κατ’ επέκταση των φασιστικών δυνάμεων του «Άξονα». Στην ίδια εθνική στάση εναρμονιζόταν και το μεγαλύτερο τμήμα της κερκυραϊκής κοινωνίας, το οποίο είχε πρόσφατα βιώματα από την ιμπεριαλιστική αλαζονεία του Ιταλού φασίστα (1923).

«Αμέσως, μετά την επίσημη κήρυξη του ελληνοϊταλικού πολέμου την 28η Οκτωβρίου 1940, αφού η ανεπίσημη είχε ήδη αρχίσει μήνες νωρίτερα με τον τορπιλισμό της “Έλλης”, στην Τήνο στις 15 Αυγούστου 1940, ο κερκυραϊκός λαός με ενθουσιασμό ξεκίνησε τον αντιφασιστικό αγώνα. Πλήθος Κερκυραίων αξιωματικών και οπλιτών βρέθηκαν στην πρώτη γραμμή, στις απέναντι ηπειρωτικές ακτές. Μια εβδομάδα, μάλιστα, μετά την κήρυξη του πολέμου και μετά τη λιτανεία του ιερού σκηνώματος του πολιούχου αγίου Σπυρίδωνα το “Πρωτοκύριακο” του Νοεμβρίου, οι μαθητές που μόλις είχαν συμμετάσχει στη λιτανεία, ανηφόρισαν στο Γυμνάσιο Κερκύρας, όπου πραγματοποιήθηκε το πρώτο αντιφασιστικό συλλαλητήριο στην Ευρώπη. Μια Ευρώπη βαριά τραυματισμένη και διχασμένη, με τις περισσότερες χώρες της υπό φασιστική κατοχή ή επήρεια και τις υπόλοιπες να αντιμετωπίζουν το “φασιστικό φαινόμενο” με φόβο ή με πολιτικό καιροσκοπισμό. Σ’ αυτή την τραγική πραγματικότητα ο ελληνικός λαός, άρα και ο κερκυραϊκός, επέδειξε υπεύθυνη στάση έναντι της μεγαλύτερης απειλής της δημοκρατίας και του παγκόσμιου πολιτισμού κατά τον 20ο αιώνα» τονίζει ο Διδάκτωρ του Ιονίου Πανεπιστημίου.

Μένοντας στην ίδια εποχή και στα δρώμενα που εξελισσόταν στο νησί ο κ. Μεταλληνός επισημαίνει πως υπήρξαν οργανωμένες αντιφασιστικές δράσεις, αλλά και αυθόρμητες, όπως το προαναφερόμενο συλλαλητήριο της μαθητιώσας νεολαίας, που τεκμηριώνουν ότι σύσσωμος ο ελληνικός πολιτικός κόσμος και λαός συνέχισε τη μακραίωνη ιστορική παράδοση του «ΟΧΙ», ενώπιον των αντεθνικών, άρα και αντιλαϊκών, απειλών.

«Στο πλαίσιο αυτό εντάσσεται και η άγνωστη ακόμη σε πολλούς υπόθεση του “Λόχου Λαντζίδη”. Ενός εθελοντικού Λόχου του 10ου Συντάγματος Πεζικού, με έδρα το Παλαιό Φρούριο Κερκύρας, που απαρτιζόταν από διακοσίους περίπου Κερκυραίους αξιωματικούς και οπλίτες, με επικεφαλής τον Λοχαγό Γ. Λαντζίδη. Αποστολή του υπήρξε η καθυστέρηση της προέλασης των φασιστικών δυνάμεων του Μουσολίνι στις 24 Νοεμβρίου 1940, στις απέναντι θεσπρωτικές ακτές. Η συγκεκριμένη επιχείρηση, παρ’ όλες τις αντικειμενικές δυσκολίες, επέτυχε τον στόχο της, με αποτέλεσμα να προλάβουν οι ελληνικές δυνάμεις να ανασυγκροτηθούν, να αντεπιτεθούν και να ξεκινήσει η ηρωική προέλασή τους, με την ταυτόχρονα άτακτη υποχώρηση των ιταλικών δυνάμεων. Ενενήντα περίπου Κερκυραίοι ήρωες άφησαν την πνοή τους στις ηπειρωτικές ακτές, ενώ περίπου άλλοι τόσοι συνελήφθησαν και ακολούθησαν την πορεία της αιχμαλωσίας σε ιταλικά στρατόπεδα. Ο κερκυραϊκός λαός συνεισέφερε αναλογικά πολλά στον παλλαϊκό εθνικό αγώνα κατά του φασισμού» θα πει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Μεταλληνός.

Στην αντιφασιστική στάση του κερκυραϊκού ελληνισμού, οι εισβολείς απάντησαν με σφοδρούς καθημερινούς βομβαρδισμούς της κερκυραϊκής υπαίθρου, αλλά κυρίως της πόλεως. Πολλά από τα θύματα, παραμένουν ως επί το πλείστον άγνωστα.

«Πολλά, όμως, και τα άγνωστα οικογενειακά δράματα και οι αναγκαστικές διαλύσεις οικογενειών, που δυστυχώς δεν ήταν εύκολο να καταγραφούν εκείνη την τραγική περίοδο» καταλήγει ο διδάσκων στο τμήμα Αρχειονομίας, Βιβλιοθηκονομίας και Μουσειολογίας του Ιονίου Πανεπιστημίου και νυν Πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου Κεντρικής Κέρκυρας και Διαποντίων Νήσων, Δρ. Δημήτριος Γ. Μεταλληνός, προσθέτοντας ότι «η 28η Οκτωβρίου 1940, αποτελεί μια από τις ενδοξότερες σελίδες της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας, η οποία ανήκει σ’ ολόκληρο τον ελληνικό λαό, αφού σύσσωμος, ανεξάρτητα από πολιτικές ιδεολογίες, συστρατεύθηκε στον αντιφασιστικό αγώνα. Αποτελεί πανευρωπαϊκό και παγκόσμιο ορόσημο, εορτή της δημοκρατίας και του πατριωτισμού κατά του φασισμού. Όλοι οι αξιόλογοι ιστορικοί ερευνητές της περιόδου, μεταξύ των οποίων οι περισσότεροι ξένοι, αναγνωρίζουν την ηρωική εποποιία του ελληνικού λαού και την πρώτη ουσιαστικά νικηφόρα αντίσταση λαού κατά του ιταλικού φασισμού. Και στην εποποιία αυτή σημαντική θέση κατέχουν και οι Κερκυραίοι πρόγονοί μας».