40 χρόνια ΝΔ: Ατάκες που έγραψαν τη δική τους ιστορία

Από τον ριζοσπαστικό στον κοινωνικό φιλελευθερισμό και από τον «σοσιαλμανή» ιδρυτή της ΝΔ, στη νεοφιλελεύθερη ιδεολογία του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, το αδιέξοδο Καραμανλή και τη σύγχρονη μάχη Σαμαρά, προκειμένου να σώσει τη χώρα από το χείλος του γκρεμού. Αλήθεια που οδεύει η ΝΔ, σαράντα χρόνια μετά την ίδρυσή της; Την αλήθεια θα τη δούμε στις οθόνες μας. Προς το παρόν, εμείς ταξιδεύουμε στο παρελθόν – από την πρώτη αναστήλωση της ΝΔ μέσα από τα συντρίμμια της ΕΡΕ – και σας παρουσιάζουμε τις ιστορικές φράσεις  που ειπώθηκαν από προέδρους ή στελέχη και συνοδεύουν την ιστορία της δεξιάς παράταξης.

«Όταν λέμε ισόβια, εννοούμε ισόβια», Κωνσταντίνος Καραμανλής (πρεσβύτερος), 1975

Την ιστορική φράση είπε ο Κωνσταντίνος Καραμανλής στις 29 Αυγούστου 1975, με αφορμή τα σχόλια για τη μετατροπή της θανατικής ποινής των τριών πρωταιτίων της δικτατορίας σε ισόβια. Το ακριβές απόσπασμα της ομιλίας που περιέχει την περίφημη φράση έχει ως εξής: «Πολύς θόρυβος ηγέρθη τελευταίως, εξ αφορμής της δηλώσεως της κυβερνήσεως, ότι θα εισηγηθεί εν καιρώ, όπως έχει δικαίωμα, την μετατροπήν των θανατικών ποινών που επεβλήθησαν εις τρεις εκ των πρωταιτίων εις ισόβια δεσμά. Και θα ήθελα παρεπιπτόντως να αποσαφηνίσω, ότι όταν ομιλούμε για ισόβια δεσμά εννοούμε ισόβια δεσμά». Υπενθυμίζουμε τι είχε προηγηθεί: Στις 23 Αυγούστου 1975 εκδίδεται η απόφαση του δικαστηρίου για τους πρωταίτιους του πραξικοπήματος της 21ης Απριλίου, με τη οποία επιβάλλεται η ποινή του θανάτου και στρατιωτική καθαίρεση για τρεις από αυτούς, τους Γεώργιο Παπαδόπουλο, Στυλιανό Παττακό και Νικόλαο Μακαρέζο. Στις 25 Αυγούστου το υπουργικό συμβούλιο παίρνει απόφαση να εισηγηθεί η κυβέρνηση την μετατροπή των θανατικών ποινών σε ισόβια δεσμά. Στις 29 Αυγούστου ο πρωθυπουργός, κατά τη διάρκεια ομιλίας του προς αξιωματικούς του στρατού στην Δράμα, μετά την λήξη στρατιωτικής άσκησης, κάνει την παραπάνω δήλωση.

«Ανήκομεν εις την Δύσιν», Κωνσταντίνος Καραμανλής, 1976

 

Στις 12 Ιουνίου 1976, σε συζήτηση πολιτικών αρχηγών στη Βουλή, ο Καραμανλής είπε: «Η Ελλάς – και να το επαναλάβω διότι γνωρίζω ότι ενοχλεί τον πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ – η Ελλάς, πολιτικά, αμυντικά, οικονομικά, πολιτιστικά ανήκει εις την Δύσιν». Όμως η πλέον εμβληματική εκφορά της φράσης στη Βουλή έγινε λίγο αργότερα, κατά πάσα πιθανότητα το 1977, όταν σε συζήτηση για την ένταξη της χώρας στην Ε.Ε. (τότε Ε.Ο.Κ.) ο Ανδρέας Παπανδρέου πήρε τον λόγο και είπε πως η απόφαση της ένταξης πάρθηκε στο βωμό του «Ανήκομεν εις την Δύσιν». Τότε ο πρωθυπουργός Κ. Καραμανλής παρενέβη και είπε (περίπου) τα εξής: «Με συγχωρείτε, γιατί το επαναλαμβάνετε, το «Ανήκομεν εις την Δύσιν»; Βεβαίως ανήκομεν εις την Δύσιν! Η Ελλάς, θέλετε από παράδοση θέλετε από συμφέροντα, ανήκει στον δυτικό κόσμο. Όπως άλλοι λαοί ανήκουν στους Αδεσμεύτους, ανήκουν στους Ανατολικούς, ανήκουν στους Αφρικανούς, υπό αυτή την έννοια ανήκομεν εις την Δύσιν» – «Προτιμούμε να ανήκομεν εις τους Έλληνες» του ανταπάντησε τότε ο Ανδρέας Παπανδρέου. Η φράση γρήγορα μετατράπηκε σε δόγμα για τους σύγχρονους πολιτικούς μας εφιάλτες, την οικονομική κρίση και την υπαγωγή μας στο ΔΝΤ και σήμερα ανασύρεται συνήθως, όταν κάποιος θέλει να μεμφθεί ή να ειρωνευτεί την ευθυγραμμισμένη με τις εντολές των δυτικών συμμάχων μας εξωτερική πολιτική.

«Σταγονίδια», Ευάγγελος Αβέρωφ, 1976

Η λέξη σταγονίδια έκανε τη δυναμική εμφάνισή της σε πρωτοσέλιδα το Νοέμβριο του 2011, όταν ο τότε βουλευτής Αγροτικής Ανάπτυξης της ΝΔ, Σωτήρης Χατζηγάκης, διαγράφτηκε από το κόμμα, εξαιτίας της δήλωσής του περί «ακροδεξιών σταγονιδίων»: «Θέλω να εκφράσω την έντονη αντίθεσή μου με ορισμένα ακροδεξιά σταγονίδια που με την ταμπέλα της λαϊκής Δεξιάς, προσπαθούν να αλλοιώσουν την φυσιογνωμία της Νέας Δημοκρατίας. Η ΝΔ είναι ένα μεγάλο ευρωπαϊκό αστικό κόμμα με πολλές τάσεις. Έχει και λαϊκή δεξιά και φιλελεύθερη δεξιά και έχει βεβαίως και μεσαίο χώρο». Την επομένη, ο κ. Χατζηγάκης διευκρίνισε ότι δεν αναφερόταν σε βουλευτές ή στελέχη της Νέας Δημοκρατίας, αλλά σε συνεργάτες του Σαμαρά.

Ο πολιτικός, πάντως, που έκανε διάσημα τα περίφημα «σταγονίδια» και τα καθιέρωσε ως λέξη «κλισέ» στο πολιτικό λεξιλόγιο ήταν ο Ευάγγελος Αβέρωφ, την εποχή που τελούσε υπουργός Εθνικής Άμυνας. Συγκεκριμένα, το 1976 στη Βουλή, απαντώντας σε κοινοβουλευτική ερώτηση του Λεωνίδα Κύρκου, ο Αβέρωφ είπε ότι δεν μπορεί να αποκλείσει το ενδεχόμενο να υπάρχουν «σταγονίδια χουντικών» στο στράτευμα, αλλά αποτελούν μεμονωμένες περιπτώσεις. Η φράση του Αβέρωφ σχολιάστηκε πολύ, έμελλε να τον συνοδεύει στο μεγαλύτερο μέρος της πολιτικής του καριέρας, ενώ δεν ήταν λίγες οι γελοιογραφίες της εποχής που σχεδιάζονταν με γνώμονα τα περίφημα «σταγονίδια».

«Δεν θέλω ου!», Γιώργος Ράλλης, 1981

Ο τέως Πρωθυπουργός Γεώργιος Ράλλης εκφωνεί προεκλογική ομιλία στο Ηράκλειο Κρήτης στις βουλευτικές εκλογές της 18ης Οκτωβρίου 1981. Σε μέρος της ομιλίας του, αναφέρθηκε στον Ανδρέα Παπανδρέου, οπότε και το συγκεντρωμένο πλήθος ξεσπά σε έντονες αποδοκιμασίες και γιουχαΐσματα. Ο Ράλλης δείχνει ενοχλημένος από την αντίδραση των οπαδών του και απαντά το περίφημο: «Δε θέλω ου, όχι το ου!». Το κοινό μετά από δευτερόλεπτα παγωμάρας, ξεσπά σε χειροκροτήματα για την μετριοπάθεια και το πολιτικό ήθος του αρχηγού. Το ίδιο περίπου σκηνικό επαναλήφθηκε λίγες μέρες αργότερα στις 16 Οκτωβρίου 1981, στην κεντρική προεκλογική του συγκέντρωση στην Αθήνα. «Είπαμε όχι ου!» επανέλαβε ο Γ. Ράλλης και έκτοτε η φράση έγινε συνώνυμη του πολιτικού του στίγματος, ενώ μαζί με τις περίφημες «κουκουνάρες», αποτέλεσαν σίγουρα τις δύο πιο προβεβλημένες ατάκες του, στον ενάμιση χρόνο της πρωθυπουργίας του.

«Όποιο πρόβατο βγαίνει από το μαντρί το τρώει ο λύκος», Ευάγγελος Αβέρωφ, 1985

Πρόκειται για ιστορική  ρήση του Ευάγγελου Αβέρωφ (επηρεασμένος από βιβλίο του Τζώρτζ Όργουελ), χρονολογούμενη από τον Σεπτέμβριο του 1985, όταν ο Κωστής Στεφανόπουλος αποχώρησε από το κόμμα της Νέας Δημοκρατίας μαζί με άλλους 9 βουλευτές και ίδρυσε το κόμμα της Δημοκρατικής Ανανέωσης (ΔΗΑΝΑ). Υπενθυμίζεται ότι ένα χρόνο πριν (1 Σεπτεμβρίου 1984) ο Κ. Στεφανόπουλος ηττήθηκε στις εσωκομματικές εκλογές για την προεδρία του κόμματος, ενώ στις 2 Ιουνίου 1985 η Ν.Δ. υπέστη τη δεύτερη κατά σειρά εκλογική ήττα από το ΠΑΣΟΚ, στις εθνικές εκλογές, παραμένοντας στην Αξιωματική Αντιπολίτευση. Η φράση έγινε παροιμιώδης και γνώρισε ευρύτατη διάδοση στον πολιτικό και δημοσιογραφικό λόγο, τροφοδοτώντας αστείρευτη έμπνευση σε λογοπαίγνια και ευφυολογήματα με τσοπάνηδες, πρόβατα, μαντριά και γκλίτσες. Ωστόσο, αν και παροιμιώδης, αποδείχτηκε προφητική ιστορικά, καθώς η ΔΗΑΝΑ δεν κατάφερε να εδραιωθεί ως βιώσιμο κόμμα, αφού διαλύθηκε το 1994. Την ίδια δεκαετία, ο «λύκος» κατασπάραξε και άλλα «πρόβατα», όπως τον Γεράσιμο Αρσένη και τον Αντώνη Τρίτση, που έφυγαν από το ΠΑΣΟΚ ιδρύοντας τα δικά τους κόμματα, ενώ την επόμενη δεκαετία, ανάλογα εγχειρήματα, όπως η ΠΟΛΑΝ του Αντώνη Σαμαρά, όσο και το ΔΗΚΚΙ του Δημήτρη Τσοβόλα – μετά από μια πρώτη εντυπωσιακή εμφάνιση – έμειναν εκτός Βουλής και τελικά διαλύθηκαν.

«Ανφέρ (unfair), Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, 1988

Πρόκειται για τη λέξη που αποτέλεσε μια από τις ατυχέστερες εμπνεύσεις σε όλη την πολιτική σταδιοδρομία του σημερινού επίτιμου προέδρου της Νέας Δημοκρατίας. Τη χρησιμοποίησε κυρίως για να περιγράψει τη συμπεριφορά των ελληνικών κυβερνήσεων της μεταπολίτευσης απέναντι στον Κωνσταντίνο Γλίξμπουργκ, αλλά η ειρωνεία της τύχης είναι ότι επρόκειτο απλώς για ένα απόσπασμα από μια φράση του. Συγκεκριμένα, τον Φεβρουάριο του 1988 ο τότε αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης πήγε στο Λονδίνο και αποφάσισε να παραχωρήσει συνέντευξη εφ’ όλης της ύλης σε ομάδα ξένων δημοσιογράφων. Σε ερώτηση για το θέμα της βασιλείας και του δημοψηφίσματος περί της Βασιλευομένης ή Αβασίλευτης Δημοκρατίας στην Ελλάδα (1974), ο Μητσοτάκης απάντησε ότι «ασχέτως αν αυτός είναι αντιβασιλικός, θεωρεί «ανφέρ» (δηλαδή άδικο ή πολιτικώς ανήθικο) τον τρόπο με τον οποίο διεξήχθη το δημοψήφισμα». Φυσικά, όταν η απάντηση – αιχμή μαθεύτηκε στην Ελλάδα, ακολούθησε μπαράζ επικριτών δημοσιευμάτων, ενώ η λέξη ακολούθησε για χρόνια τη σταδιοδρομία του Μητσοτάκη.

«Η χώρα μετεβλήθη σε ένα απέραντο φρενοκομείο», Κωνσταντίνος Καραμανλής, 1989 

Ήταν η χρονιά που η χώρα βοούσε από τις αποκαλύψεις για το σκάνδαλο Κοσκωτά. Ο εισαγγελέας που είχε αναλάβει την υπόθεση καλεί τον Κωνσταντίνο Καραμανλή  να καταθέσει, με το αιτιολογικό ότι είχε συναντηθεί κάποτε με τον Κοσκωτά σε μια δεξίωση. Ο Καραμανλής, σαφώς ενοχλημένος κάνει την ιστορική δήλωση: «Η χώρα μετεβλήθη σε ένα απέραντο φρενοκομείο».

0+0=14%, Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, 1993

Ένα μαθηματικό αξίωμα, που φαίνεται ότι είχε μία προφητική χροιά (καθώς, λειτουργούμε σε απόσταση αναπνοής από το μαθηματικό μοντέλο που ακολουθούσε κάθετες μειώσεις μισθών, προς όφελος της ανάπτυξης). Ο Κ. Μητσοτάκης προσπαθούσε να πείσει τον εργαζόμενο ότι, αν το πρώτο εξάμηνο πάρει 0% αύξηση και το δεύτερο εξάμηνο πάλι 0%, στο τέλος θα βγει κερδισμένος κατά 14%.

«Σε δέκα χρόνια, θα το έχουμε ξεχάσει», Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, 1993

 

Ο τότε πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Μητσοτάκης δηλώνει ότι το όνομα που θα λάβουν τα Σκόπια ότι δεν έχει μεγάλη σημασία, γιατί κανείς δεν θα το θυμάται σε 10 χρόνια. Η φράση αυτή αποτυπώθηκε στο πολιτικό λεξιλόγιο και αναφέρεται στο Μακεδονικό.

«Ας πάμε τώρα για μακαρονάδες», Μιλτιάδης Έβερτ, 1996

Στα μονοπάτια της «μακαρονάδας» που εγκαινίασε ο Γιώργος Ράλλης, βάδισε στη συνέχεια και ο αείμνηστος Μιλτιάδης Έβερτ. Το 1996, μετά το τέλος κρίσιμης κοινοβουλευτικής συνεδρίασης, ο πρώην πρόεδρος της ΝΔ είπε τη φράση «πάμε τώρα για μακαρονάδα» και αποτυπώθηκε στο βιογραφικό της ΝΔ ως «σήμα» για αμέτρητα μυστικά γεύματα και παρασκηνιακές διαβουλεύσεις. Το «κεντρικό μενού» ήταν ανέκαθεν οι εσωκομματικές εξελίξεις σε διάφορες κρίσιμες περιόδους και οι τάσεις για επανένωση ή αλλαγή γραμμής στην παράταξη.

«Σεμνά και ταπεινά», Κώστας Καραμανλής (ο ανιψιός βεβαίως), 2004

 

Ο Κώστας Καραμανλής με συνθήματα όπως «σεμνά και ταπεινά», «όχι στους νταβατζήδες της πολιτικής και της οικονομίας» και «θα λογοδοτήσουν όσοι κορόιδεψαν και έφαγαν τα λεφτά του κόσμου» διεκδικεί την ψήφο των Ελλήνων στις εκλογές. Την περίφημη (πρώτη) φράση είπε προς τους υπουργούς του στο πρώτο υπουργικό συμβούλιο, τον Μάρτιο του 2004, με τη βαθιά υπόσχεση ότι η νέα κυβέρνηση θα απαλλάσσονταν από τα σκάνδαλα και τις μίζες του ΠΑΣΟΚ, ενώ προμήνυε διαφορετικό ήθος και ύφος στον εθνικό δημόσιο βίο. Άνθρωποι που μέχρι την στιγμή εκείνοι δεν είχαν ψηφίσει ποτέ στη ζωή τους Νέα Δημοκρατία, εμπιστεύονται τον Καραμανλή, ψηφίζουν το κόμμα του στις εκλογές τον Μάρτη και η δεξιά παράταξη αναλαμβάνει την διακυβέρνηση της χώρας, με το σύνθημα «επιτέλους κάθαρση».

Παράλληλα, στις 6 Οκτωβρίου του 2004, ο τότε πρωθυπουργός Κώστας Καραμανλής σε συνεστίαση βουλευτών της Νέας Δημοκρατίας στο εστιατόριο «Μπαϊρακτάρης» στο Μοναστηράκι, έθιξε το πρόβλημα της εγχώριας διαπλοκής, εκφράζοντας τη βούληση του πως «δεν θα αφήσω πέντε νταβατζήδες και πέντε συντεχνίες να χειραγωγήσουν την πολιτική ζωή της χώρας». Ήταν η εποχή που η κυβέρνηση προσπαθούσε να περάσει το νομοσχέδιο για τον «βασικό μέτοχο» , ώστε να περιορίσει τη δύναμη ιδιοκτητών επιχειρήσεων Τύπου.

Λίγα χρόνια αργότερα, ήρθε η «μηδενική ανοχή» ως φράση που σχετιζόταν με τη διαπλοκή και την αντιμετώπισή της. «Θα δείξουμε μηδενική ανοχή στη διαφθορά» έλεγε και ξανάλεγε σε κάθε ευκαιρία τον πρώτο καιρό της πρωθυπουργίας του. Το επανέλαβε όταν «έσκασε» το πρώτο νεοδημοκρατικό σκάνδαλο με τους περίφημους «κουμπάρους» και την Επιτροπή Ανταγωνισμού και χρησιμοποιείται ευρύτατα σε έντυπες δημοσιεύσεις ακόμη και σήμερα.

Έπειτα, θα ακολουθήσει το περίφημο: «Η ελληνική οικονομία είναι θωρακισμένη» που ειπώθηκε το 2008 από τον ίδιο. Μία φράση που έμεινε στην ιστορία, καθώς ένα χρόνο αργότερα, η θύελλα που ξεσπά στην Ελλάδα έριξε σαν τραπουλόχαρτο την ελληνική οικονομία, αποδεικνύοντας πως μόνο θωρακισμένη δεν ήταν.

“Η ελληνική οικονομία είναι θωρακισμένη από τις μεταρρυθμίσεις που έχει κάνει η κυβέρνηση και έχει σημαντικές αντοχές. Το έλλειμμα μειώθηκε, οι ρυθμοί ανάπτυξης εξακολουθούν να είναι από τους υψηλότερους στην ευρωζώνη, ενώ η ανεργία μειώνεται”, είχε πει ο τότε πρωθυπουργός μιλώντας στην ΚΟ της Νέας Δημοκρατίας τον Οκτώβριο του 2008. Αν και προσπάθησε να επανορθώσει στις εκλογές του 2009 με υποσχέσεις για ανάκαμψη, η ήττα από το “λεφτά υπάρχουν”, ήταν βέβαιη.

«Δεν θα επιστρέψω στη ΝΔ, ακόμα και αν με καλέσουν για αρχηγό της», Αντώνης Σαμαράς, 1993 έως σήμερα

Ένα χρόνο μετά την αποχώρησή του από τη Νέα Δημοκρατία και λίγο μετά την ίδρυση της Πολιτικής Άνοιξης, ο Αντώνης Σαμαράς είχε δηλώσει στην “Καθημερινή”, ότι δεν θα επιστρέψει στη Νέα Δημοκρατία, ακόμα και αν αλλάξουν οι πολιτικές συνθήκες, ακόμα και αν τον καλέσουν για αρχηγό.

Παραθέτουμε το απόσπασμα από τη συνέντευξη στον Αντώνη Καρκαγιάννη, στην Καθημερινή της 4ης Ιουλίου 1993.

Α. Καρκαγιάννης: Αν υποθέσουμε ότι εξαλειφθούν αυτές οι παραμορφώσεις, όπως τις αποκαλείτε, τότε θα επιστρέψετε στη ΝΔ;

Α. Σαμαράς: Όχι, δεν θα επιστρέψω. Έχω ήδη χαράξει το δρόμο μου με την «Πολιτική Άνοιξη» και η Ν.Δ., όπως και τα άλλα κόμματα, ακολουθούν το δικό τους δρόμο. Δεν θα επιστρέψω, συνεπώς, στη Ν.Δ. και αν ακόμη αλλάξουν οι πολιτικές συνθήκες, έστω και αν με καλέσουν για να γίνω «αρχηγός» της.

Όπως βέβαια έδειξε η ιστορία και οι πολιτικές συνθήκες άλλαξαν και στη ΝΔ επέστρεψε μετά από το κάλεσμα Καραμανλή το 2007 και πρόεδρος έγινε το 2009.

Μία δεύτερη φράση που αντιπροσωπεύει τον Σαμαρά και το ρητό «μεγάλη μπουκιά φάε, μεγάλο λόγο μην πεις», ήταν το «Όχι σε μνημόνιο, όχι σε συγκυβέρνηση με το ΠΑΣΟΚ». Για αρκετούς μήνες, αφού το ΔΝΤ μπήκε στην Ελλάδα και η Ελλάδα στα Μνημόνια, ο Αντώνης Σαμαράς έκανε λόγο για λάθος πολιτική, παρουσίαζε προγράμματα ανάκαμψης στο Ζάππειο και παρουσιαζόταν ως η εναλλακτική λύση για τον λαό. Ήρθε όμως η ώρα, που το “επάρατο” ΠΑΣΟΚ, έγινε κυβερνητικός εταίρος και που τα νέα μέτρα ήταν “τα τελευταία” πριν την οριστική ανάκαμψη, προκειμένου η χώρα να μην γλιστρήσει στο γκρεμό.

Όσο για την τρίτη χαρακτηριστική φράση, αυτή έρχεται από τον Αντώνη Σαμαρά, αλλά από τη θέση του πρωθυπουργού πλέον και αφορά στη δέσμευσή του να ανακαταλάβει τις πόλεις που έχουν καταληφθεί από παράνομους λαθρομετανάστες. Συγκεκριμένα, μιλώντας στο διαγραμματειακό του κόμματος τον Μάρτιο του 2012, ο νυν πρωθυπουργός δήλωσε: “Οι πόλεις μας έχουν καταληφθεί από παράνομους μετανάστες, εμείς θα τις ανακαταλάβουμε. Θα ανακαταλάβουμε τις πόλεις μας. Θα καταργήσουμε τον νόμο Ραγκούση, που μετέτρεψε τη χώρα μας σε μαγνήτη παράνομων μεταναστών. Θα μεταφέρουμε τους λαθρομετανάστες σε κέντρα φιλοξενίας, σε παλιά στρατόπεδα έως ότου να επαναπατριστούν. Δεν θα ανεχθούμε η χώρα να γίνει ξέφραγο αμπέλι”, κατέληξε ο Αντώνης Σαμαράς. Και όλα αυτά, δύο χρόνια πριν την υποκλοπή συνομιλιών Μπαλτάκου με τον Ηλία Κασιδιάρη σε γραφείο της βουλής και την ακόλουθη διαγραφή του (Απρίλιος 2014).

Διαβάστε ακόμα

Από τη Σοσιαλμανία στα Μνημόνια

Οι ιστορίες πίσω από την ιστορία

Στο μυαλό του Κώστα Καραμανλή

Quiz σε ποια φυλή της ΝΔ ανήκεις;

Οι 6 υπουργοί της ΝΔ που έσπασαν το σεμνά και ταπεινά

Οι μεταμνημονιακές συνιστώσες της γαλάζιας παράταξης