Μπαράκ Ομπάμα: Το άλλο πρόσωπο των ΗΠΑ στον κόσμο

Μπαράκ Ομπάμα: Το άλλο πρόσωπο των ΗΠΑ στον κόσμο
US President Barack Obama speaks at the Stavros Niarchos Foundation Cultural Center in Athens, Greece on November 16, 2016. / , , , , , 16 2016. Nick Paleologos / SOOC

Πώς ο χαρισματικός πλανητάρχης, υπό τη διακυβέρνηση του οποίου έπεσαν 26.000 βόμβες μέσα σε ένα μόνο έτος, άλλαξε άρδην την εικόνα των ΗΠΑ στο εξωτερικό προβάλλοντας έναν πιο ανθρώπινο και ήπιο τρόπο εξουσίας. Βερέμης, Κουσκουβέλης και Ρούσσος αναλύουν στο NEWS247 τη διεθνή πολιτική του Μπαράκ Ομπάμα και εκτιμούν τις επιτυχίες, τις αποτυχίες και τις συνέπειες

Στις 20 Ιανουαρίου 2009, όταν ο Μπαράκ Χουσέιν Ομπάμα αναλάμβανε τα καθήκοντά του στην προεδρεία των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, τα βλέμματα όλου του κόσμου στρέφονταν στον πρώτο Αφροαμερικανό πλανητάρχη. Οκτώ χρόνια, δύο θητείες και ένα βραβείο Νόμπελ Ειρήνης μετά, ήρθε η ώρα του απολογισμού για τον 44ο πρόεδρο των ΗΠΑ, καθώς παραδίδει τη σκυτάλη σε έναν διαφορετικό και εν πολλοίς απρόσμενο διάδοχο, τον Ντόναλντ Τραμπ.

Είναι νωρίς ενδεχομένως για να εκτιμηθούν όλες οι συνέπειες της πολιτικής του απερχόμενου προέδρου, ένα όμως είναι βέβαιο: ο Μπαράκ Ομπάμα κατόρθωσε να αλλάξει την εικόνα των ΗΠΑ στον κόσμο καθιστώντας την πιο ελκυστική. Διαφοροποιήθηκε από τον μιλιταρισμό των προκατόχων του εγκαθιδρύοντας μια άλλου τύπου αμερικανική παρεμβατικότητα με χειρουργικά χτυπήματα στο φόντο και την ενεργό διπλωματία στο προσκήνιο. Ήταν ο Αμερικανός πρόεδρος που το 2016 έδωσε εντολή να πέσουν 26.171 βόμβες (αριθμός ρεκόρ) μέσα από  drones και ειδικές επιχειρήσεις. Ο Αμερικανός πρόεδρος που σφράγισε με σχεδόν ωμό ρεαλισμό την πολιτική των ΗΠΑ στον εμφύλιο της Συρίας αλλά και εκείνος που οδήγησε στη συμφωνία με το Ιράν και την αποκατάσταση των σχέσεων των ΗΠΑ με την Κούβα. Ένας πρόεδρος χωρίς πείρα στη διεθνή πολιτική, με επιτυχίες και αποτυχίες που έφεραν πάντα τη σφραγίδα του ιδιαίτερου προσωπικού του στυλ.

Τα πεπραγμένα και την κληρονομιά του Μπαράκ Ομπάμα στη διεθνή γεωπολιτική σκηνή αναλύουν για το NEWS247 οι καθηγητές Θάνος Βερέμης, Ηλίας Κουσκουβέλης και Σωτήρης Ρούσσος.

Η εξωτερική πολιτική του Μπαράκ Ομπάμα


Του Θάνου Βερέμη
Ομότιμου καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών, Αντιπροέδρου του Ελληνικού Ιδρύματος Ευρωπαϊκής και Εξωτερικής Πολιτικής (ΕΛΙΑΜΕΠ)

Ο πρόεδρος Ομπάμα παρέλαβε το χάος στη Μέση Ανατολή που του κληροδότησε η κυβέρνηση Μπους. Με την ιρανική – αμερικανική συμφωνία για τα πυρηνικά όπλα, ο Ομπάμα κατάφερε να επαναφέρει τους Ιρανούς σε συνεργασία με τη Δύση. Η συμφωνία ήρθε εγκαίρως για να καταστήσει τις οργανωμένες ιρανικές δυνάμεις συμμάχους του Σιιτικού καθεστώτος του Ιράκ αλλά και των ΗΠΑ, στην εκκαθάριση της Μοσούλης από το Ισλαμικό Χαλιφάτο καθώς και της Συρίας από τους τζιχαντιστές.

Σήμερα ο ισλαμικός κόσμος χωρίζεται στα δύο: 1) σε Σιίτες με κέντρο το Ιράν και συνεχή γραμμή με την ιρακινή κυβέρνηση, το Αλαουτικό καθεστώς Άσαντ και τους Χεσμπολά του Λιβάνου. 2) Σε Σουνίτες που πλειοψηφούν, με κέντρο την Σαουδική Αραβία και αναξιόπιστους συμμάχους τους πάσης μορφής τζιχαντιστές της Συρίας, της Τουρκίας και της Ευρώπης.

Η διπλωματική πρωτοβουλία του Ομπάμα στο Ιράν δυσαρέστησε την ισραηλινή κυβέρνηση Νετανιάχου, όμως οι ΗΠΑ -παρά τις ισχυρές πιέσεις του Ισραηλινού λόμπι στην Ουάσινγκτον- υπέγραψαν συμφωνία με τους Ιρανούς και σταδιακά συνεννοήθηκαν με τους Ρώσους στη Συρία για να εκδιώξουν τους τζιχαντιστές από το Χαλέπι.

Παραμένει ωστόσο η ντε φάκτο επιτυχία της ρωσικής ενσωμάτωσης της Κριμαίας και ο έλεγχος της ανατολικής Ουκρανίας από τις ρωσικές δυνάμεις. Υπό την επιρροή της Γερμανίας και της Πολωνίας, οι Αμερικανοί αδυνατούν να αντιληφθούν τις διαφορές που ιστορικά και θρησκευτικά χωρίζουν τους Ουκρανούς. Η πολωνική, καθολική εφεύρεση της Ουνίας εξακολουθεί να αποτελεί το μεγαλύτερο εμπόδιο συμβιβασμού ανάμεσα στους Ορθόδοξους και τους Ουνίτες Ουκρανούς.

Η σχέση του Ομπάμα με την Ευρωπαϊκή Ένωση ουδέποτε στο παρελθόν υπήρξε καλύτερη και θα χρειαστεί μεγάλη στραβοτιμονιά εκ μέρους του νέου προέδρου Τραμπ για να επιστρέψουν στην εποχή Μπους, όταν Αμερικανοί υπουργοί χώριζαν τους Ευρωπαίους σε παλιούς (Γάλλους, Άγγλους, Ιταλούς και Γερμανούς) και νέους (Πολωνούς, Τσέχους, Ούγγρους και Βαλτικές χώρες).

Στην Κεντρική και Νότια Αμερική, οι ΗΠΑ κατάφεραν να αλλάξουν ριζικά την εικόνα τους χάρη στην επαναπροσέγγιση με την Κούβα και μάλιστα λίγο πριν αποδημήσει ο Φιντέλ Κάστρο. Οι υπόλοιπες χώρες που διατηρούν ένταση με τις ΗΠΑ, Βολιβία και Βενεζουέλα, έχουν μάλλον απομονωθεί. Με τις μεγάλες χώρες της Νότιας Αμερικής, Βραζιλία, Αργεντινή και Χιλή, οι σχέσεις είναι τυπικές έως και ευγενικές, αλλά όχι στενές.

Καθώς η ανατολική Ασία καθίσταται το σημαντικότερο γεωπολιτικά κομμάτι στις σημερινές αμερικανικές προτεραιότητες, μπορούμε να πούμε ότι ο Ομπάμα έδωσε τη δέουσα προσοχή στη σχέση με την Κίνα ώστε να μην επαπειλείται κάποια παγκοσμιοποιημένη κρίση της οικονομίας. Όμως θα ήταν φρόνιμο να παρατηρήσουμε ότι ο νέος πρόεδρος και ιδίως το υπουργικό συμβούλιο που συγκρότησε είναι δυνατό να αλλάξουν εντυπωσιακά τη σημερινή εικόνα των σχέσεων των ΗΠΑ με τον υπόλοιπο κόσμο.

Εξακολουθεί να βρίσκεται σε εγκατάλειψη η πιο τραγική ήπειρος από όλες, η Αφρική. Αν εξαιρεθεί η Κίνα, η οποία επενδύει συστηματικά σε αφρικανικά οικόπεδα, ο δυτικός κόσμος εξακολουθεί να αντιμετωπίζει την “σκοτεινή ήπειρο” ως χαμένη υπόθεση. Αν εξαιρεθούν κάποιες περιοχές προικοδοτημένες με φυσικούς πόρους, το μέγιστο μέρος της Αφρικής λιμαίνονται οι αρρώστιες και η υπανάπτυξη σε κάθε μορφή, οικονομική, κοινωνική και πολιτική.

Eurokinissi

 

Πρόεδρος Ομπάμα: η “ήπια” ισχύς των ΗΠΑ


του Ηλία Ι. Κουσκουβέλη
Καθηγητή Διεθνών Σχέσεων, Διευθυντή του Ινστιτούτου Διεθνών, Ευρωπαϊκών και Αμυντικών Αναλύσεων (ΙΔΕΑΑ) Πανεπιστήμιο Μακεδονίας

Είθισται στην αρχή και στο τέλος μίας θητείας, ειδικά ενός σημαντικού παράγοντα της διεθνούς πολιτικής, όπως ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, να γίνονται εκτιμήσεις. Στην αρχή της θητείας, η άσκηση είναι πιο δύσκολη, καθώς πρόκειται για προβολή στο μέλλον και κανείς μας δεν μασάει φύλλα δάφνης. Στο τέλος, η προσπάθεια φαίνεται μάλλον πιο εύκολη, καθώς πρόκειται για μία αποτίμηση· ωστόσο χρειάζεται προσοχή, αφού, ενδεχομένως, δεν έχουν φανεί όλες οι θετικές ή αρνητικές συνέπειες ορισμένων πολιτικών

Στην περίπτωση του Μπαράκ Ομπάμα η αποτίμηση, τουλάχιστον για εμένα, είναι προφανής: πρόκειται για έναν πολιτικό που μπορεί να αποτελέσει πρότυπο για την κατηγορία εκείνη που η θεωρία των Διεθνών Σχέσεων ονομάζει “ορθολογικούς”.  Οι “ορθολογικοί” είναι εκείνοι που πιστεύουν στην ικανότητα των ανθρώπων, εν προκειμένων ηγετών και κρατών (ως σύνολα ανθρώπων), να δράσουν λογικά, να βελτιωθούν σιγά-σιγά και προοδευτικά, να συνεργασθούν, να σεβασθούν τους κανόνες, να προωθήσουν τα συμφέροντά τους μέσω της διπλωματίας, και, κυρίως, να χρησιμοποιήσουν την βία μόνο στην ανάγκη και στον ελάχιστο βαθμό, πάντα υπό προϋποθέσεις που εκ των προτέρων έχουν ορισθεί.

Σε αυτό το πλαίσιο ήταν και οι εξαγγελίες Ομπάμα, όπως καταγράφηκαν κατά την πρώτη ή και τη δεύτερη προεκλογική του εκστρατεία. Για όσους παρακολουθούν τα διεθνή και έχουν σχετική μνήμη, ήταν ολοφάνερο ότι ο νέος Πρόεδρος, με μικρή πείρα στην διεθνή πολιτική, θα έδινε προτεραιότητα, όπως απαιτούσε και η δύσκολη οικονομική κατάσταση των ΗΠΑ, στο εσωτερικό. Αυτό και έκανε. Οκτώ χρόνια μετά δεν έχει κανείς αμφιβολία ότι η οικονομία των ΗΠΑ δεν διατρέχει κινδύνους, έχει ανακάμψει και, το κυριότερο, δημιουργεί σταθερά νέες θέσεις εργασίας.

Ήταν ωστόσο ζήτημα αν και κατά πόσο, με βάση τις εξαγγελίες του, οι ΗΠΑ θα αποσύρονταν από το Αφγανιστάν και το Ιράκ, αν και κατά πόσο θα αντιμετώπιζαν την διεθνή τρομοκρατία (που τότε ονομάζονταν Αλ Κάιντα), ποια θα ήταν η σχέση με το Ιράν, την Ρωσία και την Κίνα, ή τι θα έκαναν σε ζητήματα, όπως του αναπτυσσόμενου κόσμου, του περιβάλλοντος, της δημοκρατικής ανάπτυξης. Σε όλα αυτά υπήρξαν απαντήσεις.

Οι ΗΠΑ αποσύρθηκαν μερικώς από το Αφγανιστάν, πλήρως από το Ιράκ (για να επανέλθουν εμμέσως), κατέφεραν πλήγματα στην Αλ Κάιντα, κατέληξαν σε μία συμφωνία για τα πυρηνικά του Ιράν, αποκατέστησαν τις σχέσεις με την Κούβα, πήραν πρωτοβουλίες και συνέβαλαν στη υλοποίηση αλλά και στην υιοθέτηση νέων συμφωνιών για το περιβάλλον και για το διεθνές εμπόριο, και δοκίμασαν, έστω και δειλά, την ενθάρρυνση δημοκρατικών αλλαγών σε ασιατικές και αφρικανικές χώρες. Παράλληλα, ήρθαν αντιμέτωπες και με μία σειρά προβλημάτων: τις συνέπειες της “Αραβικής Άνοιξης” και τον πόλεμο της Λιβύης, την εμφάνιση του ISIS και τον πόλεμο στο Ιράκ, τον πόλεμο στη Συρία, την κρίση της Ουκρανίας και την προσάρτηση της Κριμαίας, τις αναθεωρητικές διαθέσεις της Ρωσία και της Κίνας, καθώς, και τις προκλήσεις του βορειοκορεάτη δικτάτορα.

Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις εκείνο που αναδείχθηκε ήταν η προσωπικότητα, το προσωπικό στυλ (ο τρόπος) στην διαχείριση των διεθνών θεμάτων, αλλά και το χάρισμα ενός Προέδρου, που όντας διαφορετικός από τους προηγούμενους, δρούσε, ενεργούσε και συχνά γοήτευε συνομιλητές και ακροατήρια στο εξωτερικό. Ο Ομπάμα πρόβαλε έναν διαφορετικό τρόπο άσκησης της εξουσίας, πιο ανθρώπινο, πιο κοντά σε αυτό που ο ίδιος αντιλαμβάνεται ως “αμερικανικές αξίες”. Και ήταν αυτό που του επέτρεψε να προωθήσει στο εξωτερικό την εικόνα των ΗΠΑ με έναν διαφορετικό τρόπο και να κάνει πολλούς στον κόσμο, ιδιαίτερα την πλειοψηφία των Ευρωπαίων, να αισθάνονται πιο ασφαλείς και μέλη μίας ευρύτερης κοινότητας. Στις μέρες του, η αμερικανική εικόνα δεν ήταν τόσο εκείνη της “σκληρής” ισχύος, όσο εκείνη της “ήπιας”, όπως αυτή αποκρυσταλλωνόταν στην προσωπική του ακτινοβολία και στον λόγο του.

Ήταν ωστόσο η συγκεκριμένη “ήπια” ισχύς αρκετή για να αντιμετωπίσει με επιτυχία όλα τα ζητήματα ή να υλοποιήσει τις δεσμεύσεις του; Η απάντηση, δυστυχώς, είναι όχι. Και τούτο διότι, αφενός μεν, στο διεθνές σύστημα εκείνο που τελικά μετράει είναι οι συσχετισμοί ισχύος και η “σκληρή” ισχύς (το “μπαστούνι”), αφετέρου δε, είχε να αντιμετωπίσει ή να συνεννοηθεί με γνωστούς διεθνώς πολιτικούς, οι οποίοι δεν βλέπουν τον κόσμο με τον δικό του τρόπο. Αυτά είναι προφανώς και τα όρια της “ήπιας” ισχύος, σε ένα διεθνές σύστημα άκρως ανταγωνιστικό, που δεν επιτρέπει κενά, και με δυνάμεις ή ηγέτες που επιχειρούν να επανακαθορίσουν την διεθνή θέση τους.

Δεν είναι βέβαιο αν η οκταετής πολιτική που ακολούθησε, μακροχρόνια θα ωφελήσει τις ΗΠΑ. Ωστόσο, η οικονομική ανάκαμψη, η υλοποίηση κάποιων σημαντικών πολιτικών (ενέργεια, περιβάλλον, Ιράν, Κούβα) και η σημαντική βελτίωση της εικόνας των ΗΠΑ στο εξωτερικό, καταγράφονται στις επιτυχίες του. Σύμφωνα με ποικιλία δεικτών, οι ΗΠΑ, από πολλές πλευρές, είναι σήμερα ισχυρότερες από ότι το 2008. Κάτι που σίγουρα θα το πιστωθεί ο απερχόμενος Πρόεδρος. Σίγουρα δε η εικόνα τους στον κόσμο είναι πιο ελκυστική από αυτήν που προηγήθηκε και από αυτήν που πιθανώς έρχεται.

US President Barack Obama departs from Athens International airport Eleftherios Venizelos, Athens, Greece on November 16, 2016. / A . , , 16 , 2016 Menelaos Myrillas / SOOC

 

Μπαράκ Ομπάμα: Οι επιτυχίες, οι αποτυχίες και τα όρια ενός Αμερικανού προέδρου


του Σωτήρη Ρούσσου
Αναπληρωτή Καθηγητή στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Διεθνών Σχέσεων του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, Επιστημονικού υπεύθυνου του Κέντρου Μεσογειακών, Μεσανατολικών και Ισλαμικών Σπουδών (ΚΕΜΜΙΣ)

Ο Μπαράκ Ομπάμα έχει στο ενεργητικό του δύο πολύ σημαντικές επιτυχίες προς την κατεύθυνση της ειρήνης και όχι προς την κατεύθυνση των συγκρούσεων και των επεμβάσεων. Η πρώτη είναι η συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν που αν θέλετε αποσόβησε μία τεράστια σύγκρουση που θα μπορούσε να συμβεί στη Μέση Ανατολή με απρόβλεπτες συνέπειες συνολικά για την παγκόσμια ειρήνη. Και η δεύτερη είναι ότι κατάφερε να κλείσει το ζήτημα των σχέσεων των ΗΠΑ με την Κούβα, το οποίο ήταν πραγματικά μια παραφωνία στη διεθνή πολιτική. Και μόνο αυτά τα δύο στοιχεία θα μπορούσαν να δώσουν στη θητεία του έναν πολύ θετικό βαθμό.

Πρέπει όμως να σημειώσουμε ότι ο Ομπάμα δεν είχε μια ξεκάθαρη πολιτική ως προς τη Ρωσία. Ούτε έκανε σοβαρά βήματα προσέγγισης ή επαναπροσέγγισης με τη Ρωσία, ούτε κατάφερε να αποτρέψει τη Ρωσία από το να καταλάβει την Κριμαία, διαλύοντας ουσιαστικά την Ουκρανία. Τόσο στην περίπτωση της Ουκρανίας όσο και στην περίπτωση της Συρίας, η κυβέρνηση Ομπάμα φάνηκε εξαιρετικά αμφιταλαντευόμενη ως το προς τι θα κάνει με τη Ρωσία. Υπήρχαν μέρη της τα οποία ήθελαν μια μετωπική αντιπαράθεση και μια σκληρή αποτροπή και άλλα που θεωρούσαν ότι πρέπει να βρεθεί ένας τρόπος διαλόγου και συνεννόησης. Αυτή η αμφισημία ως προς τη Ρωσία είναι κατά τη γνώμη μου το πιο αρνητικό σημείο της εξωτερικής πολιτικής Ομπάμα. Επιπλέον ο απερχόμενος πρόεδρος δεν έφερε πολύ σημαντικές αλλαγές σε ζητήματα όπως η κλιματική αλλαγή, όπου θα περίμενε κανείς πιο δραστικά μέτρα.

Ορισμένες κοινωνίες, μεταξύ των οποίων και η δική μας, ανέμεναν από τον Ομπάμα μια διεθνή πολιτική πιο παρεμβατική προς όφελος των κοινωνιών και των ασθενέστερων. Η Ελλάδα περίμενε πιθανότατα πολύ μεγαλύτερη παρέμβαση προς όφελός της από τις ΗΠΑ στα ζητήματα της κρίσης και των διαπραγματεύσεων με την Ευρωζώνη και τη Γερμανία. Ο Ομπάμα όμως δεν φάνηκε να θέλει ή να έχει τη δυνατότητα να πάει πολύ μακριά σε αυτά τα ζητήματα. Ένας Αμερικανός πρόεδρος άλλωστε έχει πάντα συγκεκριμένα όρια μέσα στα οποία μπορεί να οδηγήσει την πολιτική του, είτε μας αρέσει αυτή η πολιτική είτε όχι.

Σε γενικές γραμμές, θα έλεγα ότι ο Ομπάμα είχε έναν θετικό αντίκτυπο στα διεθνή γεγονότα όχι τόσο για την πραγματική πολιτική του αλλά κυρίως για την εμμονή του σε αυτό που αποκαλούμε πολυμερή διπλωματία και συνεννοήσεις με διάλογο, γεγονός που έβγαλε πολλά διεθνή προβλήματα από την πεπατημένη των στρατιωτικών επεμβάσεων. Επί Ομπάμα έγινε επίσης περισσότερο σαφής μια τακτική των ΗΠΑ να αποδέχονται ή να τοποθετούν οι ίδιες “περιφερειάρχες”, περιφερειακούς ηγεμόνες, όπως η Γερμανία για παράδειγμα στην περιοχή της Ε.Ε., καθώς και άλλες χώρες με τις οποίες έπρεπε να συζητούν θεωρώντας ότι παίζουν έναν ηγετικό ρόλο. Αυτή είναι μια σημαντική εξέλιξη και είναι ένα κυρίαρχο χαρακτηριστικό της εξωτερικής πολιτικής του απερχόμενου Αμερικανού προέδρου. Ο Ομπάμα προσπάθησε να αναδείξει περιφερειακές δυνάμεις, αντίρροπες σε ορισμένες περιπτώσεις, όπως η Ινδία προς την Κίνα για παράδειγμα. Ο Ομπάμα προσπάθησε επίσης να συνεννοηθεί με τις πιο μετριοπαθείς, τις πιο κεντρώες δυνάμεις στη Λατινική Αμερική. Αν εξαιρέσουμε την αντιπαλότητα της κυβέρνησής του όπως και όλων των αμερικανικών κυβερνήσεων με την κυβέρνηση της Βενεζουέλας, δεν νομίζω ότι έδειξε ότι ήθελε να αντιπαρατεθεί με άλλη κυβέρνηση, ιδιαίτερα με την κυβέρνηση της Βραζιλίας που φάνηκε να αποδέχεται τον ηγετικό της ρόλο στη Λατινική Αμερική. Το ίδιο συνέβη και με τη Νότιο Αφρική και με άλλες χώρες.

Προφανώς λοιπόν ο Ομπάμα δεν ακολούθησε την πολιτική της προεδρίας Μπους, δεν επέλεξε δηλαδή στρατιωτικές επεμβάσεις. Αυτό δεν σημαίνει όμως ότι ήταν λιγότερο επιθετικός. Έχει υπολογιστεί ότι κατά τη διάρκεια της περιόδου Ομπάμα έπεσαν περίπου 26.000 βόμβες μέσα από χειρουργικά χτυπήματα, drones και άλλες ειδικές επιχειρήσεις. Δεν μιλάμε λοιπόν για μια Αμερική μη παρεμβατική, αλλά για μια Αμερική που δεν επέλεξε τον δρόμο της στρατιωτικής επέμβασης. Αυτό δεν σημαίνει ότι η στρατιωτική επέμβαση ήταν εκτός σχεδίου, ήταν μια άλλου τύπου ένοπλη επέμβαση. Ας θυμίζουμε ότι επί Ομπάμα σκοτώθηκε ο Μπιν Λάντεν. Συνεπώς, ο απερχόμενος πρόεδρος δεν είχε κανένα πρόβλημα να προχωρήσει και σε τέτοιου είδους κινήσεις, εξωδικαστικού χαρακτήρα. Απλά ήταν πάρα πολύ επιφυλακτικός σε ότι αφορά τις στρατιωτικές επιχειρήσεις και επεμβάσεις διότι και η αμερικανική κοινωνία σε μεγάλη πλειοψηφία ήταν αντίθετη.

Ως προς την αντιμετώπιση της διεθνούς τρομοκρατίας, η πολιτική Ομπάμα ήταν θετική υπό την έννοια ότι ξεκαθάρισε την παλιά Αλ Κάιντα, κλείνοντας έτσι μια εποχή. Ωστόσο, η διεθνής τρομοκρατία και ειδικότερα η τζιχαντιστική τρομοκρατία και το τζιχαντιστικό κίνημα έχει έναν πολύμορφισμό που ξεπερνά και αυτές τις επιχειρήσεις. Για να αντιμετωπιστεί χρειάζεται ένα πλέγμα μέτρων που δεν αφορά μόνο τις στρατιωτικές επιχειρήσεις και τις επιχειρήσεις ασφαλείας αλλά έχει να κάνει και με κοινωνικά ζητήματα καθώς και με ζητήματα γεωπολιτικής.

Στη Μέση Ανατολή, κυρίως στη Συρία και το Ιράκ όπου εντοπίζονται τα βασικά προβλήματα, ο Ομπάμα ήταν ρεαλιστής. Οι ΗΠΑ ήδη από τη δεκαετία του ’60 έχουν τέσσερα βασικά προτάγματα στην περιοχή. Το ένα είναι η ελεύθερη και απρόσκοπτη κίνηση των πετρελαϊκών πόρων και του φυσικού αερίου, το δεύτερο είναι η ασφάλεια του Ισραήλ, το τρίτο είναι η αποτροπή τρίτων χωρών να αποκτήσουν πυρηνικά όπλα και το τέταρτο είναι να μην επιτρέψουν κάποια άλλη δύναμη να αποκτήσει σφαίρες επιρροής στην περιοχή. Ο Ομπάμα θεωρούσε ότι τα τέσσερα αυτά προτάγματα δεν διακυβεύονταν ούτε στα προβλήματα που είχε στον Ιράκ και κυρίως ούτε στον εμφύλιο της Συρίας. Διότι ο εμφύλιος της Συρίας ούτε δημιουργούσε μια κατάσταση απειλής για τη ροή των πετρελαίων -ίσα ίσα που κατά τη διάρκειά του είχαμε κάθετη πτώση των τιμών του-, ούτε φαινόταν ότι υπήρχε άμεση ή έμμεση απειλή για την κυριαρχία του Ισραήλ. Το δε θέμα των πυρηνικών είχε τελειώσει,  ενώ σε ό,τι αφορά τη Ρωσία δεν διαφαίνεται ότι θα εγκαθιδρύσει μια μεγάλη σφαίρα επιρροής στη Μέση Ανατολή μέσω της Συρίας. Συνεπώς για τον Ομπάμα ήταν ρεαλιστικό οι ΗΠΑ να μην εμπλακούν στη Μέση Ανατολή διότι απλούστατα κανένα από τα ζωτικά τους συμφέροντα δεν εθίγοντο.

Σε ό,τι αφορά την Ελλάδα, πολλοί υποστηρίζουν ότι η παρέμβαση της διακυβέρνησης Ομπάμα ήταν σημαντική για την παραμονή της χώρας μας στο ευρώ. Ναι, αλλά με τους όρους της Γερμανίας. Κατά τη γνώμη μου, το μήνυμα Ομπάμα προς Γερμανούς και λοιπούς εταίρους ήταν: “Αν δεχθούν οι Έλληνες τους όρους σας, δεν μπορείτε να τους βγάλετε από την Ευρωζώνη”. Δεν πίεσε για ελάφρυνση των όρων, αντιτάχθηκε όμως ενδεχομένως σε ένα σενάριο να τεθεί η Ελλάδα εκτός Ευρωζώνης είτε αποδεχόταν τους όρους είτε όχι.

Τέλος, για το Κυπριακό θεωρώ ότι ήταν αρνητικός ο ρόλος της διακυβέρνησης Ομπάμα, από την άποψη ότι υπήρχε μία βιασύνη και μια πίεση να κλείσει άρον άρον χωρίς ουσιαστική συζήτηση για τα βασικά ζητήματα, δηλαδή τις εγγυήσεις, τα στρατεύματα κατοχής και τους εποικισμούς. Νομίζω ότι ο απερχόμενος πρόεδρος βιάστηκε προκειμένου να αποκτήσει κάποιες τελευταίες δάφνες δόξας επιλύοντας το Κυπριακό, αφού δεν είχε καταφέρει να επιλύσει κάποια άλλα ζητήματα όπως η Αραβο-ισραηλινή διαμάχη. Σε αυτή του την προσπάθεια θα έλεγα ότι πίεσε μάλλον την ελληνική πλευρά παρά την τουρκική.

*Φωτογραφίες: Sooc / Eurokinissi

Ροή Ειδήσεων

Περισσότερα