Διασυνδέσεις: Η νέα όψη της διπλωματίας

Με συντονισμένες κινήσεις προωθεί ο ΑΔΜΗΕ την ανάδειξη της χώρας σε κόμβο διαμετακόμισης ενέργειας. Πιο συγκεκριμένα, με βάση και τα όσα αναφέρει στο ενημερωτικό σημείωμα, που εξέδωσε, με αφορμή τη χρήση 9μήνου, ο Διαχειριστής προτεραιοποιεί τα έργα διεθνών διασυνδέσεων, με στόχο την ενίσχυση της περιφερειακής συνεργασίας στον τομέα της Ενέργειας, την ανάδειξη της Ελλάδας σε ισχυρό εξαγωγέα καθαρής ενέργειας και την εμβάθυνση της ευρωπαϊκής αγοράς ηλεκτρισμού.

Στο πλαίσιο αυτό, ο Διαχειριστής, όπως αναφέρεται:

• Τον Ιούνιο 2023 έθεσε σε λειτουργία, από κοινού με τον Διαχειριστή του βουλγαρικού Συστήματος Μεταφοράς ESO EAD, τη δεύτερη διασύνδεση Ελλάδας-Βουλγαρίας (Νέα Σάντα-Maritsa), με την οποία αυξάνεται σημαντικά το περιθώριο ανταλλαγών ενέργειας ανάμεσα στις δύο χώρες.
• Ολοκλήρωσε τις μελέτες σκοπιμότητας για τη δεύτερη ενισχυτική διασύνδεση Ελλάδας-Ιταλίας ισχύος 1 GW, από κοινού με τον Διαχειριστή της γειτονικής χώρας, Terna.
• Με τη στήριξη της Πολιτείας, προωθεί εντατικά, έναν νέο διάδρομο καθαρής ενέργειας Βορρά – Νότου, την ηλεκτρική διασύνδεση Green Aegean Interconnector, που προβλέπεται να διασυνδέσει τα ηλεκτρικά συστήματα της Ελλάδας και της Γερμανίας. Το έργο αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό για την μεταφορά του ενεργειακού πλεονάσματος που προέρχεται από την Ελλάδα και την Ανατολική Μεσόγειο προς τα μεγάλα κέντρα κατανάλωσης στην κεντρική Ευρώπη. Η αρχική δυναμικότητα της διασύνδεσης σχεδιάζεται να ανέλθει σε 3 GW ενώ σε δεύτερο χρόνο θα μπορούσε να φτάσει από 6 έως και 9 GW. Ο ΑΔΜΗΕ κατέθεσε το έργο στον Ευρωπαϊκό Σύνδεσμο των Διαχειριστών Συστημάτων Μεταφοράς (ENTSO-E) προκειμένου να ενταχθεί στο αναθεωρημένο Δεκαετές Πρόγραμμα Ανάπτυξης (ΔΠΑ 2024) που καταρτίζει ενώ βρίσκεται σε στενή συνεργασία με τους εμπλεκόμενους Διαχειριστές TenneT (Γερμανία) και ELES (Σλοβενία) για την περαιτέρω ωρίμανσή του.
• Συνεργάζεται στενά με τον Διαχειριστή της Αιγύπτου (EETC – Egyptian Electricity Transmission Company) και τον φορέα υλοποίησης ELICA SA, με τον οποίο έχει υπογράψει Μνημόνιο Κατανόησης σχετικά με την έναρξη συζητήσεων για την αξιολόγηση της εισόδου του στο μετοχικό κεφάλαιο της εταιρείας που αναπτύσσει το έργο GREGY – Green Energy Interconnector.
• Τον Σεπτέμβριο 2023 υπέγραψε Συμφωνία Μετόχων από κοινού με τη National Grid S.A – Saudi Electricity Company για τη σύσταση της εταιρείας ειδικού σκοπού Saudi Greek Interconnection, κάνοντας το πρώτο βήμα για την ωρίμανση της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας – Σαουδικής Αραβίας.
• Τον Οκτώβριο του 2023 ο ΑΔΜΗΕ, κατόπιν συμφωνίας με την EuroAsia Interconnector, ανέλαβε τον ρόλο του φορέα υλοποίησης και project promoter στο έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ. Η εξέλιξη αυτή διασφαλίζει την τεχνική και χρηματοδοτική επάρκεια του έργου και δημιουργεί τις προϋποθέσεις για την έγκαιρη ολοκλήρωσή του.
• Με δεδομένο ότι η διασύνδεση Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ απαιτεί στενή συνεργασία μεταξύ των Διαχειριστών της Ελλάδας και της Κύπρου, τον Οκτώβριο ο ΑΔΜΗΕ και ο Διαχειριστής Συστήματος Μεταφοράς της Κύπρου (ΔΣΜΚ), υπέγραψαν Μνημόνιο Συνεργασίας με αντικείμενο την παροχή τεχνικών υπηρεσιών από τον ΑΔΜΗΕ προς τον ΔΣΜΚ.

Παράλληλα, ο Όμιλος ΑΔΜΗΕ:

• Ωριμάζει τη νέα διασύνδεση Ελλάδας – Αλβανίας μαζί με τον Διαχειριστή του Συστήματος Μεταφοράς της γειτονικής χώρας.
• Προωθεί την αναβάθμιση της υφιστάμενης διασύνδεσης με τη Βόρεια Μακεδονία.

Επίσης, τον Νοέμβριο 2023 υπογράφηκε στην Αθήνα Μνημόνιο Συνεργασίας για τη σύζευξη των αγορών ηλεκτρικής ενέργειας Βαλκανικών χωρών από τους αρμόδιους θεσμικούς φορείς Ρυθμιστικών Αρχών, Διαχειριστών Συστημάτων Μεταφοράς -μεταξύ των οποίων και ο ΑΔΜΗΕ- και των Χρηματιστηρίων Ενέργειας, το οποίο ανοίγει τον δρόμο για τη δημιουργία ενιαίας αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας στη Νοτιοανατολική Ευρώπη

Με την Τουρκία

Ειδικότερα, με την Τουρκία, σχεδιάζει την κατασκευή νέας διασύνδεσης μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, η οποία θα ενισχύσει τη διασύνδεση του Ευρωπαϊκού με το Τουρκικό Σύστημα Μεταφοράς. Ήδη, με το Σύστημα της γειτονικής χώρας, η χώρα μας συνδέεται μέσω μίας γραμμής μεταφοράς 400 kV (κιλοβόλτ), μεταξύ του Κέντρου Υπερυψηλής Τάσης (ΚΥΤ) Νέας Σάντας και της αντίστοιχης υποδομής στο Babaeski της Τουρκίας.

Η δημιουργία νέας διασυνδετικής γραμμής αφορά την ανάπτυξη υποδομής μεταξύ Νέας Σάντας και Μπαμπαέσκι, όπως καταγράφεται σε σχετικό μνημόνιο, που υπέγραψαν, κατά την επίσκεψη του Προέδρου της Τουρκικής Δημοκρατίας Τ. Ερντογάν, στην Αθήνα, στις 7/12, ο γενικός διευθυντής Λειτουργίας, Υποδομών και Αγοράς του ΑΔΜΗΕ Δημήτρης Μίχος και ο πρόεδρος TEIAS Orhan Kaldirim.

Η σχετική προετοιμασία είχε γίνει εδώ και καιρό καθώς ήδη από τον Μάρτιο του 2022 είχε συμφωνηθεί η κατασκευή μιας νέας διασυνδετικής εναέριας γραμμής μεταφοράς ρεύματος 400 kV και μεταφορικής ικανότητας 600 MW, η οποία εκτιμάται ότι θα έχει συνολικό μήκος περί τα 130 χιλιόμετρα (χλμ.), εκ των οποίων τα 70 χλμ. εντός της ελληνικής επικράτειας και τα 60 χλμ. εντός της τουρκικής, οδεύοντας παράλληλα με την υφιστάμενη διασύνδεση.

Το νέο καλώδιο, που θα αυξήσει τη μεταφορική ικανότητα μεταξύ των δύο χωρών και στις δύο κατευθύνσεις, αναμένεται να μπει “στην πρίζα” το 2029. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με το δεκαετές Πρόγραμμα Ανάπτυξης του Εθνικού Συστήματος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΕΣΜΗΕ), για τα έτη 2024-2033, που τελεί υπό την έγκριση της Ρυθμιστικής Αρχής Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων (ΡΑΑΕΥ) οι προμελέτες και οι περιβαλλοντικές μελέτες θα ανατεθούν τον Ιανουάριο. Επίσης, η Απόφαση Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων και οι απαραίτητες αδειοδοτήσεις προσδιορίζεται ότι θα έχουν ληφθεί στις αρχές του 2025, οι απαλλοτριώσεις εκτιμάται ότι θα γίνουν τον Ιανουάριο του 2027, η διακήρυξη του έργου τον Ιούνιο του 2027 ώστε να έχει ολοκληρωθεί στον Δεκέμβριο του 2029.