Στροφή των θεσμικών επενδυτών και στον οικιστικό κλάδο ακινήτων

Κατά 45% έχουν αυξηθεί στην Ελλάδα οι οικιστικές επενδύσεις τους τελευταίους 12 μήνες εκτιμούν παράγοντες του κλάδου της αγοράς ακινήτων, με σημαντικό μέρος δε αυτών να προέρχονται από θεσμικούς επενδυτές, είτε developers, είτε μεγάλες εταιρείες αξιοποίησης ακίνητης περιουσίας.

Επί δεκαετίες, οι κατοικίες ως προϊόν παρέμεναν εκτός του επενδυτικού ραντάρ των μεγάλων εταιρειών αξιοποίησης ακινήτων, δεδομένου ότι η μέση απόδοση (yield) δεν ξεπερνούσε το 3% ακόμη και για παραθεριστικά ακίνητα υψηλής προβολής. Σε μια αγορά, όμως, που έως πρότινος τον κύριο μοχλό ανάπτυξης υποκινούσε η αντιπαροχή και τις επενδύσεις πραγματοποιούσαν οι εργολάβοι, αρχίζει να αναπτύσσεται μια ολοένα ανερχόμενη τάση εμπλοκής τόσο των θεσμικών επενδυτών όσο και των μεγάλων developers.

Σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς, παρά την αργή ωρίμανση του real estate μεγάλης κλίμακας και απουσίας πολιτικής όσον αφορά τη στέγαση, έχουν αναδυθεί νέες ανάγκες που υποκινούν σημαντικά τη ζήτηση, ενώ καθοριστικό ρόλο παίζουν πλέον οι αναπλάσεις ολόκληρων περιοχών. Το οικιστικό προϊόν δεν είναι προφανώς ενιαίο, καθώς ανάμεσα στις πολυτελείς κατοικίες υψηλών προδιαγραφών ή εκείνες τουριστικού ενδιαφέροντος, αναδεικνύεται η ανάγκη στέγασης εργαζομένων, νέων οικογενειών κ.λπ.

Η κυριότερη επενδυτική δραστηριότητα στον υποκλάδο της κατοικίας αφορά σε μια B2C σχέση, η οποία στη συγκυρία ευνοείται ελαφρώς από την απόφαση απαλλαγής ΦΠΑ για στοκαρισμένο προϊόν αλλά και για νέες οικοδομικές άδειες έως το τέλος του 2024. Κοινώς, οι αναπτύξεις που προετοιμάζουν developers και ΑΕΕΑΠ αποσκοπούν στην πώληση και την καταγραφή της σχετικής υπεραξίας.

Δεδομένης της ανάκαμψης τιμών από τα χαμηλά επίπεδα της προηγούμενης δεκαετίας της κρίσης, παράγοντες της αγοράς συνομολογούν πως η αγορά κατοικιών ιδίως για τις νεότερες γενιές καθίσταται δύσκολη, γεγονός που εκτιμάται ότι θα δημιουργήσει νέα γενιά «ενοικιαστών».

Τα παραπάνω σε συνδυασμό με τη μεγάλη κινητικότητα εργαζομένων, την τάση των «ψηφιακών νομάδων», αλλά και τις σύγχρονες ανάγκες στέγασης, δείχνουν ότι η ζήτηση για αξιοπρεπή διαμερίσματα με σύγχρονες παροχές θα ενισχυθεί. Στο πλαίσιο αυτό, ολοένα και περισσότερο η κατοικία αποτελεί μέρος των χαρτοφυλακίων θεσμικών επενδυτών, καθώς η κατοικία αποτελεί ένα χαμηλού επενδυτικού ρίσκου προϊόν, που μάλιστα ρευστοποιείται εύκολα.

Ειδικότερα, ο κ. Φώτης Γιόφτσιος, Ceo & Vice President της Ten Brinke Greece, στο πλαίσιο τοποθέτησης του στην Prodexpo 2023, ανάφερε πως το οικιστικό προϊόν αποκτά σοβαρή ζήτηση. Η Ten Brinke έχει 19 ενεργά εργοτάξια (8 εμπορικές αναπτύξεις και 11 οικιστικές) και μέχρι τον Ιούνιο του 2024 θα έχει 31 ενεργά εργοτάξια, που θα αφορούν στην ανάπτυξη ακινήτων όλων των κατηγοριών (Residential, Logistics, Offices, Hospitality, Retail).

Την αύξηση των επενδύσεων σε οικιστικά projects έχει προαναγγείλει και η Dimand. Ως γνωστόν έως πρότινος, τα οικιστικά έργα αφορούσαν serviced apartments και καταλάμβαναν μικρό μέρος στη δραστηριότητα της Dimand, ωστόσο στο νέο pipeline έργων, η εταιρεία εντάσσει 5 νέα σχέδια. Κατά τον κ. Δ. Ανδριόπουλο, σε ορίζοντα 3-5 ετών αναμένεται να δημιουργηθούν 300 περίπου νέα διαμερίσματα από την Dimand σε ακίνητα ιδιοκτησίας της.

Ειδικότερα, η εταιρεία θα δημιουργήσει ως γνωστόν διαμερίσματα στο πρώην ακίνητο του Μινιόν, επίσης στην Ομόνοια σε ακίνητο στην οδό Απελλού, θα αξιοποιήσει μέρος του ακινήτου για διαμερίσματα στη Σοφοκλέους (αποτελεί «προίκα» από το χαρτοφυλάκιο του Skyline), θα δημιουργήσει επίσης διαμερίσματα στο εργοστάσιο ΦΙΞ στη Θεσσαλονίκη, ενώ σκοπεύει να αξιοποιήσει οικιστικά οικόπεδο που διαθέτει στον Πειραιά, στον Άγιο Διονύσιο, περιοχή που ως γνωστόν η Dimand έχει αφήσει το αποτύπωμά της. Επιπλέον επαναβεβαίωσε το ενδιαφέρον της Dimand για ακίνητα κατά μήκος της Γραμμής 4 του Μετρό, τόσο για οικιστική όσο και για εμπορική χρήση.

Το αποτύπωμά της στον οικιστικό τομέα επεκτείνει και η Prodea Investments, η μεγαλύτερη ΑΕΕΑΠ της χώρας. Όπως προκύπτει από την οικονομική έκθεση 6μήνου της εισηγμένης, η θυγατρική της εταιρεία «Σύγχρονο Κατοικείν Μονοπρόσωπη ΑΕ» προχώρησε στην αγορά δύο οικοπέδων σε Νέα Ερυθραία και Πεύκη με στόχο την ανέγερση κατοικιών. Η διοίκηση της ΑΕΕΑΠ έχει ήδη αναφέρει πως επιδιώκει να επεκτείνει τη δράση της στον οικιστικό τομέα με την απόκτηση 10 οικοπέδων για την ανάπτυξη βιώσιμες κατοικίες σε επιλεγμένες περιοχές της Αττικής. Στόχος είναι η πραγματοποίηση επενδύσεων έως και 200 εκατ. ευρώ τα επόμενα 2-3 χρόνια, ανάλογα με τις συνθήκες της αγοράς. Τα ακίνητα θα αναπτυχθούν είτε προς πώληση είτε προς μίσθωση.

Σημαντικές επενδύσεις στον οικιστικό τομέα προωθεί και η Premia Properties ΑΕΕΑΠ, καθώς στοχεύει στρατηγικά σε κτίρια κοινωνικού χαρακτήρα, όπως οι φοιτητικές κατοικίες. Η εισηγμένη έχει ήδη τρία κτίρια φοιτητικών κατοικιών σε Αθήνα (Κυψέλη), Πάτρα και Θεσσαλονίκη με 153 διαμερίσματα, ενώ προχωρεί μία ακόμη στην Ξάνθη, που αναμένεται να ολοκληρωθεί μέσα στο 2023. Παράλληλα, προοπτικές βλέπει και στον τομέα των εξυπηρετούμενων διαμερισμάτων (serviced apartments), καθώς ήδη έχει αγοράσει ένα τέτοιου είδους ακίνητο από την Dimand στην Παπαστράτος, το οποίο το νοικιάζει η Teleperformance.

Εισπράξεις ύψους 900 εκατ. ευρώ θα προέλθουν αποκλειστικά από τις προπωλήσεις των κατοικιών εντός της έκτασης του Ελληνικού έως το τέλος του 2024 αναμένει η διοίκηση της Lamda Development. Μάλιστα, έως το 2026 η εισηγμένη προβλέπεται να εισπράξει 2,3 δισ. ευρώ αυτών να αφορούν κατοικίες. Εκτός από τον Πύργο Κατοικιών που ήδη ξεκίνησε να κατασκευάζεται, τα οικόπεδα των βιλών αλλά και τα πολυτελή condos στο παραλιακό μέτωπο, η εταιρεία δρομολογεί ήδη άλλα τέσσερα οικιστικά έργα. Συγκεκριμένα, εντός της προσεχούς τριετίας θα προχωρήσει η ανάπτυξη τεσσάρων ακόμη οικιστικών έργων, αποτελούμενα από συνολικά 1.230 ακίνητα, μεικτής πωλούμενης επιφάνειας 153.300 τ.μ.

Πρόκειται για τέσσερα νέα συγκροτήματα, με τις επωνυμίες Neighborhood Retail, Mainstream Alimos, Mainstream Posidonos και High-Rise (πύργος 50 μέτρων). Στον πύργο θα φιλοξενούνται 251 διαμερίσματα, στο Mainstream Alimos και το Mainstream Posidonos από 432 διαμερίσματα και στο Neighborhood Retail άλλες 115 κατοικίες, ενώ η μέση τιμή πώλησης θα διαμορφωθεί σε 7.600 ευρώ/τ.μ.

Από τις πωλήσεις των εν λόγω ακινήτων η διοίκηση της Lamda προϋπολογίζει μεικτά έσοδα ύψους 1,17 δισ. ευρώ.