Τράπεζες: Μπορούν και πρέπει να διευκολύνουν την υλοποίηση επενδύσεων

Μία από τις μεγαλύτερες – αν όχι η μεγαλύτερη – προκλήσεις που έχει να διαχειριστεί για το επόμενο χρονικό διάστημα το εγχώριο τραπεζικό σύστημα είναι η απρόσκοπτη χρηματοδότηση της πραγματικής οικονομίας η οποία λόγω της έκρηξης των επιτοκίων τα προηγούμενα χρόνια και της έκρηξης των κόκκινων δανείων, διψά για «φθηνή» ρευστότητα.

Εκτός από την τόνωση της κερδοφορίας των ίδιων των τραπεζών, η διάθεση τραπεζικής ρευστότητας σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά αποτελεί και μια από τις βασικότερες προϋποθέσεις για να συνεχίσει η ελληνική οικονομία να κινείται με θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης και τα επόμενα χρόνια, πιστοποιώντας ότι η κρίση αποτελεί οριστικά παρελθόν. Ο υγιής χρηματοπιστωτικός τομέας στηρίζει την πρόσβαση των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών σε κεφάλαια και, κατ’ επέκταση, την οικονομική ανάπτυξη.

Ο ελληνικός τραπεζικός τομέας καλείται να επιτελέσει αποτελεσματικά τον διαμεσολαβητικό του ρόλο, ώστε να διευκολυνθεί η υλοποίηση υγιών επενδυτικών σχεδίων και η ανάπτυξη των πιο παραγωγικών επιχειρήσεων και κλάδων. Σήμερα, οι ελληνικές τράπεζες είναι σε καλύτερη θέση σε σχέση με το παρελθόν να στηρίξουν την ανάπτυξη και την ανθεκτικότητα της ελληνικής οικονομίας. Η πρόοδος που έχει συντελεστεί αντανακλάται στη βελτίωση των θεμελιωδών μεγεθών τους.

Ως αποτέλεσμα της βελτίωσης των μεγεθών τους, οι τράπεζες έχουν τη δυνατότητα να ανταποκριθούν στις χρηματοδοτικές ανάγκες του ιδιωτικού τομέα το επόμενο διάστημα. Το 2024 η συνολική τραπεζική χρηματοδότηση του ιδιωτικού τομέα αυξήθηκε κατά 8,9%, με την επιχειρηματική πίστη να αυξάνεται κατά 14%. Πρόκειται για τον υψηλότερο ρυθμό πιστωτικής επέκτασης μετά το 2008 που παραπέμπει στην προ κρίσεως εποχή όταν οι τράπεζες κατέγραφαν ισχυρότατους ρυθμούς πιστωτικής επέκτασης αποτέλεσμα της απελευθέρωσης του τραπεζικού κλάδου και της ένταξης της χώρας στο ευρώ, που οδήγησαν σε μεγάλη υποχώρηση των επιτοκίων.

Δανειοδοτήσεις ρεκόρ το 2024

Το 2024 οι τέσσερις συστημικές τράπεζες αύξησαν τα ενήμερα δάνειά τους και κατ’ επέκταση τη βάση εσόδων τους κατά περίπου 13,8 δισ. ευρώ, που αποτελεί την ισχυρότερη επίδοση των 15 τελευταίων ετών, έναντι 5,8 δισ. το 2023. Κατά τη διάρκεια του τελευταίου τριμήνου του 2024, η καθαρή πιστωτική επέκταση εκτινάχθηκε σε περίπου 7,8 δισ. ευρώ.

Η καθαρή πιστωτική επέκταση στην Eurobank διαμορφώθηκε στα 3,9 δις. από 1,8 δις. το 2023, στην Εθνική στα 3,1 δισ. ευρώ από 1,3 δισ. ευρώ, στην Πειραιώς στα 3,6 δισ. ευρώ από 1,5 δισ. ευρώ και στην Alpha bank στα 3,2 δισ. ευρώ από 1,2 δισ. ευρώ το 2023. Αναλυτικότερα:

Η διοίκηση της Alpha Bank σημείωσε ότι καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους η ζήτηση για δάνεια ήταν σταθερά υψηλή, αλλά ενισχύθηκε αισθητά το δ’ τρίμηνο. Όπως ανέφερε ο διευθύνων σύμβουλος, Βασίλης Ψάλτης, οι νέες εκταμιεύσεις στην Ελλάδα σημείωσαν νέο υψηλό ρεκόρ, ύψους 4 δισ. ευρώ, το δ’ τρίμηνο (+33% σε τριμηνιαία βάση), με την καθαρή πιστωτική επέκταση στην Ελλάδα να φτάνει, για πρώτη φορά, τα 2 δισ. ευρώ το δ’ τρίμηνο (συνολικά για το έτος ανήλθε σε 3,2 δισ.). Συνολικά, το 2024 οι νέες εκταμιεύσεις στην Ελλάδα ανήλθαν στα 11,1 δισ. (+31% σε ετήσια βάση), κυρίως σε επιχειρήσεις, ενώ η αύξηση των στεγαστικών και των καταναλωτικών δανείων σε ετήσια βάση διαμορφώθηκε σε +29% και +31%, αντίστοιχα. Το τριετές (2025-2027) business plan της Alpha Bank προβλέπει αύξηση του χαρτοφυλακίου εξυπηρετούμενων δανείων άνω των 35,5 δισ. το 2025 (33,2 δισ. το 2024) και άνω των 41 δισ. το 2027.

Η διοίκηση της Εθνικής Τράπεζας είπε ότι το 2024 η αύξηση των εξυπηρετούμενων δανείων ανήλθε στο επίπεδο-ρεκόρ των 3,1 δισ. ευρώ σε ετήσια βάση, υπερβαίνοντας σημαντικά τους στόχους της.

Οι εκταμιεύσεις δανείων ξεπέρασαν τα 9 δισ. ευρώ το 2024, ενισχυμένες κατά +31% σε ετήσια βάση, ως αποτέλεσμα της ισχυρής ανάπτυξης στις μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις, τη χρηματοδότηση έργων και τη ναυτιλία.

Η διοίκηση της Eurobank ανέφερε ότι τα ενήμερα δάνεια ενισχύθηκαν οργανικά κατά 3,9 δισ. ευρώ το 2024. Τα συνολικά υπόλοιπα χορηγήσεων (προ προβλέψεων) διαμορφώθηκαν σε 52,3 δισ., εκ των οποίων 34,7 δισ. στην Ελλάδα, 8,8 δισ. στην Κύπρο (5,8 δισ. Ελληνική Τράπεζα) και 7,8 δισ. στη Βουλγαρία. Σε επίπεδο ομίλου, τα επιχειρηματικά δάνεια ανήλθαν σε 30,9 δισ. ευρώ, τα στεγαστικά σε 12,5 δισ. και τα καταναλωτικά σε 4,5 δισ. ευρώ. Όπως είπε ο διευθύνων σύμβουλος της Eurobank, Φωκίων Καραβίας, η Eurobank αναμένει οργανική ανάπτυξη με περαιτέρω πιστωτική επέκταση, με ρυθμό περίπου 7,5% ετησίως (για το 2025 αναμένεται καθαρή πιστωτική επέκταση, ύψους 3,5 δισ. ευρώ, και αθροιστικά την περίοδο 2025- 2027 στα 11,2 δισ. ευρώ).

Η διοίκηση της Τράπεζας Πειραιώς γνωστοποίησε ότι το χαρτοφυλάκιο των δανείων ανήλθε σε 34 δισ. ευρώ, με αύξηση κατά 12% ετησίως ή 3,6 δισ. ευρώ ανάπτυξη το 2024. Όπως είπε ο διευθύνων σύμβουλος της Πειραιώς, Χρήστος Μεγάλου, το νέο business plan της τράπεζας προβλέπει αύξηση των εξυπηρετούμενων δανείων σε περίπου 36 δισ. ευρώ το 2025, 39 δισ. το 2026, 42 δισ. το 2027 και 45 δισ. το 2028.

35 δις νέα δάνεια στην τριετία

Συνολικά οι συστημικές τράπεζες προβλέπουν για το 2025 – 2027 μια ισχυρή τριετία ανάπτυξης προσβλέποντας σε ισχυρή πιστωτική επέκταση και τις χορηγήσεις «καθαρών» νέων δανείων, δηλαδή νέα δάνεια μείον αποπληρωμές υφισταμένων δανείων, να ξεπερνούν τα 35 δισ. ευρώ στην 3ετία.

Σύμφωνα με τα business plans των συστημικών τραπεζών –Eurobank, Εθνική Τράπεζα, Piraeus και Alpha Bank- την εφετινή χρονιά τα χαρτοφυλάκια των εξυπηρετούμενων δανείων των 4 τραπεζών θα ενισχυθούν περίπου κατά 11 δισ. ευρώ. Η αύξηση αυτή αντιστοιχεί σε ρυθμό πιστωτικής επέκτασης κοντά στο +9% μειωμένο έναντι του 2024 (+13,9%) ωστόσο πρόκειται για μια ιδιαίτερα υψηλή επίδοση η υψηλότερη στην Ευρώπη.

Για το 2026 οι τράπεζες εκτιμούν ότι η καθαρή πιστωτική επέκταση θα προσεγγίζει τα 12 δισ. ευρώ ενώ το 2027 θα ξεπεράσει τα 12 δισ. ευρώ.

Η ισχυρή ανάπτυξη των εργασιών των τραπεζών τροφοδοτείται από την ανοδική πορεία της εγχώριας οικονομίας, η οποία καταγράφει ρυθμούς ανάπτυξης σημαντικά υψηλότερους του μέσου όρου της ευρωζώνης.

Οι τράπεζες προβλέπουν ρυθμό ανάπτυξης κοντά στο 2,3% για φέτος και το 2026 και κοντά στο 2% το 2027 με τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης να δίνουν σημαντική ώθηση σε μεγάλα επενδυτικά έργα.

Τα δάνεια προς επιχειρήσεις θα παραμείνουν η ατμομηχανή της πιστωτικής επέκτασης των τραπεζών ωστόσο οι διοικήσεις τω τραπεζών προσβλέπουν και σε σταδιακή ανάκαμψη των δανείων προς νοικοκυριά, τουτέστιν ανάκαμψη της στεγαστικής πίστης.

Ωστόσο οι υψηλές επιδόσεις των δανειοδοτήσεων την τελευταία 3ετία αφορούν αποκλειστικά τις επιχειρήσεις και ειδικά τις μεγάλες επιχειρήσεις. Όπως φαίνεται στα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος τα δάνεια προς νοικοκυριά παραμένουν καθηλωμένα σε αρνητικό έδαφος με τις αποπληρωμές παλαιών δανείων να παραμένουν στην 6ετία 2019 – 2024 υψηλότερες των νέων εκταμιεύσεων. Σε χαμηλή πτήση παραμένουν επίσης τα δάνεια προς μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις,