Γιάννης Ρίτσος: 5 πράγματα που πρέπει να ξέρεις για τον ποιητή της “Ρωμιοσύνης”

Τριάντα χρόνια συμπληρώνονται σήμερα από τον θάνατο του Γιάννη Ρίτσου, ενός από τους σπουδαιότερους και διεθνώς αναγνωρισμένους Έλληνες ποιητές, που έφυγε από τη ζωή στις 11 Νοεμβρίου του 1990.

Ο Γιάννης Ρίτσος ανήκε στη λεγόμενη “Γενιά του ’30” και δημοσίευσε πάνω από εκατό ποιητικές συλλογές και συνθέσεις, μυθιστορήματα, θεατρικά έργα και μελέτες, ενώ στα έργα του συναντάμε και πολλές μεταφράσεις, αλλά και χρονογραφήματα. Επίσης, πολλά από τα έργα του έχουν μεταφραστεί σε ξένες γλώσσες, ενώ είχε λάβει αρκετές τιμητικές διακρίσεις, ανάμεσά τους το κρατικό βραβείο ποίησης και το βραβείο Λένιν.

Με αφορμή την επέτειο του θανάτου του, καταγράφουμε πέντε πράγματα που πρέπει να ξέρουμε για τον πολυγραφότατο ποιητή.

Τα πρώτα χρόνια και η οικογένειά του

Ο Γιάννης Ρίτσος γεννήθηκε την 1η Μαΐου του 1909 στη Μονεμβασιά και ήταν το τέταρτο και τελευταίο παιδί της οικογένειας Ρίτσου. Οι γονείς του ήταν ο Ελευθέριος Ρίτσος και η Ελευθερία Βουζουναρά, ενώ τα μεγαλύτερα αδέλφια του ήταν η Νίνα, ο Μίμης και η Λούλα. Ο ποιητής έχασε πολύ νωρίς τη μητέρα του και τον Μίμη μέσα σε ένα χρόνο από φυματίωση.

Το 1919 αποφοίτησε από το Σχολαρχείο της Μονεμβασιάς και το 1921 γράφτηκε στο Γυμνάσιο του Γυθείου. Το 1925 ολοκλήρωσε τις γυμνασιακές του σπουδές στο Γύθειο και έφυγε με την αδερφή του Λούλα για την Αθήνα. Είχε προηγηθεί η οικονομική καταστροφή του πατέρα του κι έτσι ο ποιητής αναγκάστηκε να εργαστεί για τα προς το ζην, αρχικά ως δακτυλογράφος και στη συνέχεια ως αντιγραφέας στην Εθνική Τράπεζα.

Η σχέση του με την Αριστερά

Ο Γιάννης Ρίτσος ανήκε πολιτικά στην Αριστερά. Η αγωνιστική του έφεση και η επαναστατική του φύση τον οδήγησαν στην προσχώρηση του κινήματος των “Πρωτοπόρων” και κατόπιν στο Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο, ενώ έγινε μέλος και του Κ.Κ.Ε και αργότερα προσχώρησε στην Ε.Δ.Α.

Λόγω της ιδεολογίας του και της αριστερής δράσης του εξορίστηκε σε πολλές περιόδους της ζωής του. Συγκεκριμένα, εξορίστηκε στη Λήμνο, στη Μακρόνησο και στον Άγιο Ευστράτιο κατά τη διάρκεια του Εμφύλιου Πολέμου, ενώ κατά τη διάρκεια της χούντας των Συνταγματαρχών εξορίστηκε στη Γυάρο και στη Λέρο.

Η γνωριμία με τη Μαρία Πολυδούρη

Το 1926 προσβλήθηκε από φυματίωση, ενώ τον Φεβρουάριο του 1927 νοσηλεύτηκε στο σανατόριο “Σωτηρία”, όπου έμεινε τελικά για τρία χρόνια. Στη “Σωτηρία” ο ποιητής ήρθε σε επαφή με μαρξιστές και διανοούμενους της εποχής του, ενώ γνωρίστηκε με τη Μαρία Πολυδούρη, η οποία νοσηλευόταν για τον ίδιο λόγο, και οι δυο τους ανέπτυξαν μια όμορφη φιλία. Αντάλλασσαν ποιήματα ο ένας στον άλλον και λόγω της αγάπης τους για την ποίηση θα βρουν παρηγοριά.

Ο ίδιος ο ποιητής έχει αφηγηθεί στον Κ. Σταματίου: “Υπήρχε μια μεγάλη “αίθουσα υποδοχής” με το μοναδικό πιάνο με ουρά στη “Σωτηρία”. Τ’ απόγευμα, πήγαινα εκεί και έπαιζα αναζητώντας κάποια παρηγοριά στη μουσική. Ακούγοντας το πιάνο η Πολυδούρη κατέβαινε από το δωμάτιό της και έτσι γνωριστήκαμε”.

Η ιστορία πίσω από τον “Επιτάφιο”

Στις 9 Μαΐου του 1936 σημειώθηκαν αιματηρές αναταραχές στη Θεσσαλονίκη, κατά τη διάρκεια της μεγάλης καπνεργατικής απεργίας. Ο “Ριζοσπάστης” δημοσίευσε την επόμενη ημέρα μια φωτογραφία, στην οποία μια μάνα θρηνούσε το νεκρό παιδί της πάνω από τη σορό του, μόνη στο μέσο της διασταύρωσης των οδών Βενιζέλου και Εγνατίας. Η φωτογραφία συγκλόνισε τον ποιητή και τον ενέπνευσε να γράψει τον “Επιτάφιο”. Ο “Ριζοσπάστης” δημοσίευσε τα πρώτα τρία μέρη υπό τον τίτλο “Μοιρολόι”.

Ο “Επιτάφιος” είναι ένα από πιο δημοφιλή ποίηματά του, που εκδόθηκε σε 10.000 αντίτυπα, ενώ με τη δικτατορία Μεταξά (1936-1940) τα τελευταία 250 κάηκαν στους στύλους του Ολυμπίου Διός. Το 1960 ο Μίκης Θεοδωράκης μελοποίησε τον “Επιτάφιο” και σηματοδότησε την περίοδο της διάδοσης της μεγάλης ποίησης στο πλατύ κοινό.

Η φύση των έργων του

Στο έργο του Γιάννη Ρίτσου μπορεί κανείς να διακρίνει πολλές διαφορετικές περιόδους, ανάλογα με τις εκάστοτε εμπειρίες του ποιητή. Άλλες φορές γίνεται λυρικός, σατιρικός και σαρκαστικός, ενώ σε άλλα σημεία συναντάμε τα βιώματά του από τον Εμφύλιο, την Αντίσταση και τις εξορίες. Η έντονη κοινωνική του συνείδηση είναι εμφανής στο σύνολο του έργου του, ενώ μπορούσε να μετουσιώσει τα επικαιρικά στοιχεία σε ποιητικά γεγονότα.

Με πλούσια γλώσσα, με χρήση εικόνων και μεταφορών, με υποβλητικό λόγο και μερικές φορές με άντληση θεμάτων από τη μυθολογία, ο Ρίτσος προσέγγιζε την ανθρώπινη μοίρα και εξέφραζε την ανθρώπινη πολυπλοκότητα με τον δικό του τρόπο.

Διαβάστε τις Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο, με την αξιοπιστία και την εγκυρότητα του News247.gr