Καινοτόμες θεραπείες: Καλύτερη υγεία για τους ασθενείς και εξοικονομήσεις για το σύστημα υγείας

Ελισάβετ Προδρόμου,
Γενική Διευθύντρια Bristol Myers Squibb, Ελλάδας
Γενική Γραμματέας Pharma Innovation Forum

Είναι, τελικά, οι καινοτόμες θεραπείες για σοβαρές χρόνιες παθήσεις κόστος για το σύστημα υγείας ή όφελος για τη δημόσια υγεία, την κοινωνία, την ανάπτυξη; Παρά το γεγονός ότι οι στρεβλώσεις της φαρμακευτικής πολιτικής στην Ελλάδα έχουν -εσφαλμένως- επικεντρώσει τη συζήτηση στο πρώτο σκέλος, η απάντηση μας ως Pharma Innovation Forum – o σύνδεσμος 26 βιοφαρμακευτικών επιχειρήσεων- παραμένει αυτονόητη, γιατί στηρίζεται στην επιστημονική τεκμηρίωση. Όχι μόνο η φαρμακευτική καινοτομία δεν είναι ένα «δημοσιονομικό βάρος», αλλά αντίθετα αποτελεί θεμέλιο για τη βελτίωση της υγείας και την εξοικονόμηση κόστους στα ευρωπαϊκά συστήματα υγείας και στη χώρα μας, προσφέροντας σημαντικά οφέλη τόσο στους ασθενείς όσο και στους παρόχους υγειονομικής περίθαλψης. Οι ραγδαίες επιστημονικές εξελίξεις στην αντιμετώπιση σοβαρών χρόνιων παθήσεων έχουν μεταμορφώσει τη φροντίδα των ασθενών, βελτιώνοντας ποσοστά επιβίωσης και ποιότητα ζωής, ενώ, παράλληλα, συμβάλλουν σε σημαντική εξοικονόμηση κόστους για τα συστήματα υγείας.

Στον τομέα της ογκολογίας, η φαρμακευτική καινοτομία έχει διαδραματίσει καταλυτικό ρόλο στη μείωση της θνησιμότητας. Ο καρκίνος παραμένει μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις υγείας στην Ευρώπη, με πάνω από 3,9 εκατομμύρια νέες περιπτώσεις κάθε χρόνο. Οι στοχευμένες θεραπείες και οι ανοσοθεραπείες έχουν αναμορφώσει την ογκολογική φροντίδα, καθώς προσφέρουν εξατομικευμένες λύσεις, βασισμένες στο γενετικό προφίλ των όγκων. Σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων, οι καινοτόμες θεραπείες συνέβαλαν στη μείωση της θνησιμότητας από καρκίνο κατά 40% στην Ευρώπη μεταξύ 2000 και 2020, ενώ οι ανοσοθεραπείες προσφέρουν μια λιγότερο επεμβατική και πιο αποτελεσματική εναλλακτική της χημειοθεραπείας, βελτιώνοντας τα ποσοστά επιβίωσης και την ποιότητα ζωής των ασθενών.

Αντίστοιχα, οι αιματολογικές παθήσεις έχουν, επίσης, ωφεληθεί σημαντικά από τη φαρμακευτική καινοτομία. Για παράδειγμα, οι κυτταρικές θεραπείες (CAR T-cell) αλλάζουν τα δεδομένα για ασθενείς με τύπους λευχαιμίας και λεμφώματος που δεν ανταποκρίνονται σε άλλες θεραπείες. Σύμφωνα με την European Hematology Association (2021), έχουν βελτιώσει τα ποσοστά ανταπόκρισης των ασθενών κατά 60% έως 80%, προσφέροντας νέες προοπτικές για ασθενείς με μέχρι πριν λίγο καιρό μη αντιμετωπίσιμες παθήσεις, οδηγώντας σε μακροχρόνια ύφεση σε πολλές περιπτώσεις και μειώνοντας, έτσι, την ανάγκη για συνεχιζόμενες θεραπείες, καθώς και τη σχετική δαπάνη στα νοσοκομεία.

Στην περίπτωση των μυοκαρδιοπαθειών, μια ομάδα σοβαρών καρδιακών παθήσεων που μπορούν να οδηγήσουν μεταξύ άλλων σε καρδιακή ανεπάρκεια και αιφνίδιο θάνατο, η ανάπτυξη στοχευμένων θεραπειών που εστιάζουν στη μείωση της μυϊκής υπερτροφίας έχει επιφέρει σημαντική βελτίωση στην υγεία των ασθενών. Σύμφωνα με κλινικές μελέτες που παρουσιάστηκαν από την Ευρωπαϊκή Καρδιολογική Εταιρεία, οι νέες αυτές θεραπείες μειώνουν τα συμπτώματα και αυξάνουν την αντοχή των ασθενών, επιτρέποντας μια πιο φυσιολογική καθημερινότητα. Αυτό με τη σειρά του περιορίζει την ανάγκη για νοσηλεία και μακροχρόνια καρδιολογική υποστήριξη, προσφέροντας σημαντική οικονομική ανακούφιση στα συστήματα υγείας.

Η πολλαπλή σκλήρυνση επωφελείται, επίσης, από τα άλματα της φαρμακευτικής καινοτομίας. Οι νεότερες θεραπείες στοχεύουν συγκεκριμένα ανοσοκύτταρα που εμπλέκονται στην πάθηση και έχουν αποδειχθεί ότι επιβραδύνουν την πρόοδο της αναπηρίας, βελτιώνοντας την ποιότητα ζωής των ασθενών. Σύμφωνα με την European Multiple Sclerosis Platform (2020), οι θεραπείες αυτές μειώνουν τα ποσοστά υποτροπής έως και 70%, βοηθώντας τους ασθενείς να διατηρούν τη λειτουργικότητά τους και μειώνοντας την ανάγκη για συνεχή περίθαλψη, κάτι που περιορίζει το συνολικό κόστος για τα συστήματα υγείας, τα οποία συνήθως επιβαρύνονται σημαντικά λόγω της χρόνιας φύσης της νόσου.

Στην ψωρίαση, η ανάπτυξη καινοτόμων θεραπειών που στοχεύουν συγκεκριμένα μοριακά μονοπάτια που ευθύνονται για τη φλεγμονή έχει φέρει ουσιαστική βελτίωση. Σύμφωνα με την European Academy of Dermatology and Venereology (2021), ασθενείς που έχουν πρόσβαση σε αυτές τις τεχνολογίες αιχμής αναφέρουν δραστική μείωση στη σοβαρότητα της νόσου μέσα σε λίγες εβδομάδες, γεγονός που συνεπάγεται λιγότερες επισκέψεις σε γιατρούς και λιγότερες πρόσθετες θεραπείες. Η πρόληψη χρόνιων επιπλοκών και οι μειωμένες ανάγκες για συνεχιζόμενη παρακολούθηση επιτυγχάνουν εξοικονόμηση στα συστήματα υγείας, αφού μειώνεται η ανάγκη για πρόσθετη ιατρική φροντίδα και υποστηρικτικές θεραπείες.

Η φαρμακευτική καινοτομία, επομένως, προσφέρει όχι μόνο άμεσες βελτιώσεις στα αποτελέσματα υγείας, αλλά και σημαντικές οικονομικές εξοικονομήσεις για τα συστήματα υγείας. Από τη μείωση της θνησιμότητας και την αύξηση της επιβίωσης, έως τη μείωση των επαναλαμβανόμενων θεραπειών και νοσηλειών, τα οφέλη είναι σαφή και υπογραμμίζουν ότι η επένδυση στην έρευνα και ανάπτυξη είναι ζωτικής σημασίας για την οικονομική βιωσιμότητα των συστημάτων υγείας. Η συνεχής υποστήριξη της φαρμακευτικής καινοτομίας μπορεί να μεταφραστεί σε καλύτερα αποτελέσματα υγείας και σε διαρκή εξοικονόμηση πόρων, προσφέροντας στα συστήματα υγείας μεγαλύτερη ανθεκτικότητα και αποτελεσματικότητα απέναντι στις μελλοντικές προκλήσεις.

Στο Pharma Innovation Forum πρεσβεύουμε ότι αυτά τα δεδομένα οφείλουν να είναι η πυξίδα και της Ελλάδας, προκειμένου να αντιμετωπίσουμε τις χρόνιες παθογένειες της φαρμακευτικής πολιτικής και της ακραίας υποχρηματοδότησης των καινοτόμων θεραπειών, καθώς πλέον το κράτος καλύπτει το κόστος για μόνο δύο στα δέκα καινοτόμα νοσοκομειακά σκευάσματα για σοβαρές χρόνιες παθήσεις. Η πρόσβαση σε αυτές τις θεραπείες είναι εξαιρετικά κρίσιμη για τη δημόσια υγεία. Ακριβώς για αυτό τον λόγο οφείλουμε όλες οι πλευρές -και πρώτη η Πολιτεία- να επιδείξουμε υπευθυνότητα και αναγνωρίσουμε ότι το μέτρο του clawback έχει φτάσει πλέον σε τέλμα. Χρειαζόμαστε γενναίες -και ίσως δύσκολες- αποφάσεις που θα οδηγήσουν άμεσα από τη μία πλευρά σε επαρκή δημόσιο προϋπολογισμό για το φάρμακο και από την άλλη θα ελέγξουν τη συνολική δαπάνη, ώστε να διασφαλίσουμε ότι και το τελευταίο ευρώ δαπανάται με τον σωστό τρόπο, πάντα προς όφελος των ασθενών. Θωρακίζοντας τη βιωσιμότητα των καινοτόμων θεραπειών θωρακίζουμε την κοινωνία μας, την οικονομία και την ανάπτυξη της χώρας. Οι ασθενείς στην Ελλάδα έχουν δικαίωμα σε αυτά τα επιστημονικά επιτεύγματα, ισότιμα με άλλους ευρωπαίους ασθενείς και αξίζουν την ελπίδα για περισσότερη και καλύτερη ζωή με τους αγαπημένους τους ανθρώπους. Ας εργαστούμε όλοι από κοινού για να το προσφέρουμε.