Μέρλιν 6 Κολωνάκι: Τα κεντρικά γραφεία των Ες-Ες

Τον τελευταίο χρόνο της Κατοχής, τα Ες-Ες έστησαν ένα δίκτυο τρόμου με στόχο να κάμψουν τη δράση του ελληνικού αντιστασιακού κινήματος και τη μεγάλη υποστήριξη που του πρόσφερε η ελληνική κοινωνία. Το κτίριο της οδού Μέρλιν 6 στο Κολωνάκι ήταν η καρδιά αυτού του δικτύου. Εκεί, στα κεντρικά γραφεία των Ες-Ες, μεταφέρονταν οι αντιστασιακοί προς ανάκριση και βασανισμό.

Σε άμεση επικοινωνία με την οδό Μέρλιν ήταν το στρατόπεδο συγκέντρωσης Χαϊδαρίου. Εκεί φυλακίζονταν οι κρατούμενοι των Ες-Ες. Τελευταίος σταθμός στο δίκτυο του μαρτυρίου ήταν το Σκοπευτήριο της Καισαριανής. Ο τόπος όπου οι Γερμανοί εκτέλεσαν 640 αντιστασιακούς. Το κτίριο της οδού Μέρλιν 6 αποτελούσε τον απόλυτο εφιάλτη για τις Αθηναίες και τους Αθηναίους της Κατοχής.

Ο Βαγγέλης Βασιλάτος, ήταν φοιτητής της Νομικής και γραμματέας της ΕΠΟΝ Νέου Κόσμου. Τον συνέλαβαν Έλληνες χωροφύλακες το βράδυ της 17ης Ιούνη 1944 καθώς επέστρεφε σπίτι του. Την επόμενη μέρα τον παρέδωσαν στα Ες-Ες της οδού Μέρλιν, όπως ήταν η συνηθισμένη διαδικασία.

Ο Βασιλάτος πέρασε από διάφορα βασανιστήρια, πριν μάθει τι ήταν το «αεροπλανάκι». Εκείνη την ημέρα οδηγήθηκε γυμνός, ζαλισμένος από τα χτυπήματα στο κεφάλι κατά τη διάρκεια της ανάκρισης, στα υπόγεια του κτιρίου της οδού Μέρλιν. Στον άδειο χώρο διέκρινε ένα χοντρό σκοινί. Η μια άκρη του ήταν δεμένη σε κρίκο στερεωμένο στον τοίχο, στη συνέχεια περνούσε από μια τροχαλία στο ταβάνι και κατέληγε στην άλλη του άκρη, που κρεμόταν από την τροχαλία, σε ένα ζευγάρι χειροπέδες.

Πριν καταλάβει τι γινόταν τον άρπαξαν, έφεραν τα χέρια του πίσω από την πλάτη και του πέρασαν τις χειροπέδες. Με το που άρχισε ο Γερμανός βασανιστής να τραβάει το σκοινί, ο Βασιλάτος γνώρισε ένα άλλο επίπεδο πόνου: «Τα χέρια μου υψώνονταν και το σώμα έκλινε προς τα μπρος. […] Ο πόνος ήταν φοβερός. Νόμιζα ότι παθαίνω εξάρθρωση, […] ότι τα χέρια μου ξεκολλούσαν από τις ωμοπλάτες […]». Το σώμα του έμεινε να αιωρείται γυμνό μισό μέτρο πάνω από το πάτωμα.

Τότε άρχισε εκ νέου η ανάκριση:

«Λέγε τι ξέρεις. Σε ποια οργάνωση ανήκεις, τι κάνατε. […] Ταυτόχρονα πήραν το κλομπς κι άρχισαν να με βαράνε στην πλάτη από τη βάση του κεφαλιού και τους ώμους μέχρι κάτω στα πόδια. Έπειτα άρχισαν από μπροστά από τα πόδια και προχωρούσαν προς τους μηρούς και την κοιλιά. Μόνο στο στομάχι δε με χτύπησαν. Το σώμα μου όλο είχε γίνει κατάμαυρο. Μετά έπαιρναν το αγκαθωτό συρματόσχοινο και χτυπούσαν μ’ αυτό. Κάθε τέτοια βουρδουλιά μου ξέσχιζε το κορμί και αίματα – μαύρα πια – έτρεχαν […] κι άρχισαν να στάζουν κάτω».

Ο Βασιλάτος λιποθυμούσε. Οι βασανιστές του πετούσαν κρύο νερό στο πρόσωπο, συνερχόταν και άρχισαν ξανά. Μετά από μερικές λιποθυμίες, οι βασανιστές εξαφανίστηκαν.

Ο Βασιλάτος έμεινε μόνος στο δωμάτιο. Σε αυτή την ανάπαυλα του τρόμου, έκανε σκέψεις που τον επανασύνδεσαν με την πραγματικότητα:

«Άκουγα την κίνηση του δρόμου. Ένιωθα σαν ν’ ακούγεται από μακριά κάποια γλυκιά μουσική […]. […] με κατέλαβε μια λύπη. Είμαι 17,5 χρονών, σκέφτηκα. Η ζωή κυλάει. Κι εγώ είμαι κρεμασμένος. Πονάω φοβερά. Ίσως χάσω τη ζωή μου. Ίσως πεθάνω. Όμως πάλι συνερχόμουνα. Όχι! Έλεγα. Δεν πρέπει να πω τίποτε».

Ακολουθώντας μια πρακτική κλιμάκωσης του σωματικού και ψυχολογικού μαρτυρίου, οι βασανιστές πρόσθεταν σταδιακά νέα είδη πόνου. Στα έμπειρα χέρια τους ο βασανισμός συνδύαζε διαστροφή, σαδισμό και τεχνική.

Ο Βασιλάτος θυμάται:

«Ήρθε ένας υπαξιωματικός, πήρε ένα χάρακα κι άρχισε να με κοπανάει όχι με μεγάλη δύναμη. […] Όταν έφτασε στα γεννητικά όργανα κι ιδιαίτερα στο πέος, άρχισε να το χτυπάει σιγά – σιγά, προκαλώντας ένα είδος ερεθισμού. […] Τότε ο Γερμανός βουτάει το αγκαθωτό συρματόσχοινο και αρχίζει να με χτυπάει μ’ αυτό στα γεννητικά όργανα τόσο πολύ, ώστε καθώς ήταν μάλιστα διεγερμένα, σχίστηκαν, κομματιάστηκαν κι άρχισαν να τρέχουν αίματα […]. Πήρε μια διπλή εφημερίδα […] έκαμε ένα είδος σακούλας, έβαλε φωτιά σε μια τους άκρη, την έβαλε κάτω απ’ τα γεννητικά μου όργανα κι άρχισε να τα καίει σιγά – σιγά».

Ο Βασιλάτος νίκησε τους Γερμανούς βασανιστές του. Παρά τον ασύλληπτο πόνο που του προκάλεσαν, αυτός δεν μίλησε. Ήταν από τους λίγους που βγήκαν ζωντανοί από τον τόπο μαρτυρίου της οδού Μέρλιν 6 στο Κολωνάκι.

_{Photo Credits: Αντώνης Φλούντζης, Χαϊδάρι. Κάστρο και βωμός της Εθνικής Αντίστασης, Αθήνα, Παπαζήσης 1986}

Ακούστε την ιστορία σε αφήγηση Παντελή Μπουκάλα στον Αθήνα984: