Τα ελληνικά δίκτυα κατασκοπείας

Την περίοδο της Κατοχής συγκροτήθηκαν σε όλη τη χώρα δίκτυα κατασκοπείας. Τα δίκτυα αυτά συγκέντρωναν πληροφορίες για τις κινήσεις των γερμανικών και ιταλικών στρατευμάτων και τις μετέδιδαν, μέσω ασυρμάτων, στις βρετανικές υπηρεσίες πληροφοριών και τις στρατιωτικές υπηρεσίες της εξόριστης ελληνικής κυβέρνησης στο Κάιρο. Οι ασύρματοι έφταναν στην Αθήνα με βρετανικά υποβρύχια τα οποία προσέγγιζαν μυστικά τις ανατολικές ακτές τις Αττικής. Στη συνέχεια τοποθετούνταν σε ασφαλή σπίτια. Ένα ευρύ δίκτυο δρούσε κάτω από τη μύτη των αρχών κατοχής και των Ελλήνων συνεργατών τους· ασυρματιστές, άτομα που συγκέντρωναν πληροφορίες, άτομα που έκρυβαν στα σπίτια τους τους ασυρμάτους.

Τον Ιανουάριο του 1943, Έλληνες πράκτορες της γερμανικής Μυστικής Στρατιωτικής Αστυνομίας (GFP), έδωσαν πληροφορίες στους κατακτητές για την ύπαρξη ασυρμάτου στην περιοχή των Πατησίων. Οι πληροφορίες ήταν ακριβείς. Βάσει αυτών, ένα όχημα της GFP με ελληνικές πινακίδες, εφοδιασμένο με συσκευή εντοπισμού εκπομπής σημάτων, ξεκίνησε περιπολίες στην περιοχή των Πατησίων.

Στις 2 Φεβρουαρίου εντοπίστηκαν σήματα ασυρμάτου. Αμέσως οι Γερμανοί πραγματοποίησαν έφοδο στο σπίτι της οδού Σημαντήρα 2 στα Κάτω Πατήσια. Εκεί συνέλαβαν, την ώρα μετάδοσης σημάτων προς το Κάιρο, τους Αντώνιο Παπαγιάννη και Ηλία Ντεγιάννη, αξιωματικούς του ελληνικού πολεμικού ναυτικού. Λίγο αργότερα, άλλοι Γερμανοί έσπαγαν την πόρτα σπιτιού στην οδό Λένορμαν. Σε ένα δωμάτιο συνέλαβαν τον τηλεγραφητή Απόστολο Βενιζέλο μπροστά στον ασύρματο την ώρα της εκπομπής. Ο κύκλος των συλλήψεων δεν σταμάτησε εκεί. Στα χέρια των κατακτητών έπεσαν άλλα τέσσερα μέλη της κατασκοπευτικής οργάνωσης «Προμηθέας ΙΙ».

Οι ανακρίσεις και τα σκληρά βασανιστήρια οδήγησαν τους Γερμανούς στα ίχνη του Κωνσταντίνου Μπούρα, ενός από τους ανθρώπους – κλειδιά στη λειτουργία των υπηρεσιών κατασκοπίας. Ο Μπούρας ήταν δικηγόρος από τον Μελιγαλά Μεσσηνίας. Κατοικούσε στην οδό Ιάσονος 15 στο Μεταξουργείο. Στα χρόνια της Κατοχής εντάχθηκε στην οργάνωση πληροφοριών «Μίδας 614». Στις 28 Απριλίου του 1943, είχε ραντεβού με συνεργάτες του σε καφέ της οδού Καρόλου, κοντά στην πλατεία Βάθης. Ενώ συζητούσαν, ένοπλοι Γερμανοί εισήλθαν στο καφέ και τους συνέλαβαν. Είχαν πέσει στην παγίδα που τους έστησε ο Έλληνας πράκτορας της γερμανικής Μυστικής Στρατιωτικής Αστυνομίας, Αντώνιος Βασσάτης, ο οποίος είχε καταδώσει τη συνάντηση στους Γερμανούς.

Ο Μπούρας είχε εμπλοκή στο δίκτυο ασυρμάτων που εγκαταστάθηκαν στην Αθήνα από τις οργανώσεις κατασκοπείας «Μίδας 614» και «Προμηθέας ΙΙ», ενώ παράλληλα συγκέντρωνε στοιχεία για τις πολεμικές εγκαταστάσεις των Γερμανών και τις κινήσεις των στρατευμάτων τους στην Αττική. Στην κατοχή του Μπούρα βρέθηκαν σχέδια των αεροδρομίων που χρησιμοποιούσαν οι Γερμανοί στο Χασάνι (Ελληνικό) και την Ελευσίνα, γράμματα με αναφορές στη δράση του «Προμηθέα ΙΙ» και άλλα ενοχοποιητικά έγγραφα. Ο Μπούρας μεταφέρθηκε στις φυλακές Αβέρωφ. Κατά τη διάρκεια των ανακρίσεων και των βασανιστηρίων που υπέστη, ανέλαβε πλήρως την ευθύνη της αντιστασιακής του δράσης και δεν έδωσε κανένα όνομα συνεργού του. Δήλωνε στους βασανιστές του ότι αγαπά την πατρίδα του και ότι δεν φοβάται τον θάνατο.

Στις 19 Ιουνίου 1943, πριν ξημερώσει, ένα γερμανικό στρατιωτικό φορτηγό εισήλθε στο προαύλιο των φυλακών Αβέρωφ. Ένοπλοι Γερμανοί επιβίβασαν σε αυτό οκτώ κρατούμενους. Όλοι τους ανήκαν σε οργανώσεις κατασκοπείας. Διασχίζοντας τους έρημους δρόμους της Αθήνας, το γερμανικό φορτηγό έφτασε μετά από λίγη ώρα στην είσοδο του Σκοπευτηρίου της Καισαριανής.

Οι κρατούμενοι αποβιβάστηκαν και τους επετράπη να καπνίσουν ένα τελευταίο τσιγάρο. Πρώτοι οδηγήθηκαν στο εκτελεστικό απόσπασμα, ο τοπογράφος Ιωάννης Βαρσόπουλος και οι αξιωματικοί του ελληνικού πολεμικού ναυτικού, Ηλίας Ντεγιάννης και Αντώνιος Παπαγιάννης. Ακολούθησαν ο Κωνσταντίνος Μπούρας, ο υπάλληλος του υπουργείου Επισιτισμού Ηλίας Δημητρόπουλος και οι αξιωματικοί του ελληνικού πολεμικού ναυτικού, Απόστολος Βενιζέλος, Κωνσταντίνος Κιτσόπουλος και Ανδρέας Γκούτης. Όταν στάθηκαν απέναντι από το εκτελεστικό απόσπασμα, κανένας τους δεν δέχτηκε να του δέσουν τα μάτια.

_{Photo Credits: Νίκος Καράμπελας, Μεσσηνιακό βιογραφικό λεξικό, Εκδόσεις Νέστωρ, 1962.}

Ακούστε την ιστορία σε αφήγηση Δημήτρη Μητσοτάκη για τον Αθήνα 9,84: