Κάμαλα Χάρις: Η “σκληρή” εισαγγελέας που αναδείχθηκε σε υπέρμαχο της κοινωνικής δικαιοσύνης

Τη συνοδεύει η φήμη της “σκληρής” από την σταδιοδρομία της ως εισαγγελέα, της αναβλητικής, και αυτό δεν της χαρίζει την ομόφωνη αποδοχή στην γενέτειρά της, την Καλιφόρνια. Η προεκλογική της εκστρατεία για το προεδρικό χρίσμα των Δημοκρατικών κατέρρευσε εν μέσω ερωτημάτων για την πολιτική της ταυτότητα. Ωστόσο μήνες μετά η Κάμαλα Χάρις βρήκε αιφνιδίως και σθεναρά την φωνή της και μάλιστα την κατάλληλη στιγμή.

Η 55χρονη γερουσιαστής από την Καλιφόρνια την οποία επέλεξε ο Δημοκρατικός Τζο Μπάιντεν ως υποψήφια αντιπρόεδρό του για τις εκλογές της 3ης Νοεμβρίου, γράφει ιστορία ως η πρώτη μαύρη και ασιατικής καταγωγής Αμερικανίδα που επιλέγεται να είναι υποψήφια για την αντιπροεδρία των Ηνωμένων Πολιτειών.

Η επιλογή της δεν προκάλεσε μεγάλη έκπληξη. Την ώρα που οι ΗΠΑ κάνουν μια αναδρομή στο παρελθόν τους φυλετικών αδικιών, ο Μπάιντεν δεχόταν ισχυρές πιέσεις να επιλέξει μια μαύρη γυναίκα. Η Χάρις, η οποία έγινε η δεύτερη μαύρη γερουσιαστής στην ιστορία του σώματος όταν εξελέγη το 2016, βρισκόταν πάντα πρώτη στον κατάλογο.

Ωστόσο η ίδια διατηρούσε χαμηλό προφίλ για το θέμα αυτό όσο ο Μπάιντεν βρισκόταν στη διαδικασία επιλογής. Αντιθέτως όμως αναδείχθηκε σε δεινή υπέρμαχο της μεταρρύθμισης της αστυνομίας και της κοινωνικής δικαιοσύνης – στην Γερουσία, στον δρόμο και στις συχνότητες -, διαξιφιζόμενη με τους Ρεπουμπλικάνους από το βήμα της Γερουσίας και επικρίνοντας σφόδρα τον Ρεπουμπλικάνο πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ.

“Ήταν πολύ αποφασισμένη”, δήλωσε ο Μαρκ Μόριαλ, πρόεδρος της οργάνωσης υπεράσπισης των πολιτικών δικαιωμάτων και κοινωνικής δικαιοσύνης National Urban League, η οποία έχει συνεργαστεί με την Χάρις πάνω σε ζητήματα μεταρρύθμισης. “Έχει την ικανότητα να αναμετρηθεί με οποιονδήποτε”, σημείωσε.

Για την Χάρις, την πρώην εισαγγελέα που έσπασε τους φραγμούς και γενική εισαγγελέα της πολιτείας της Καλιφόρνιας, η στιγμή αυτή προσέφερε έναν καθαρό σκοπό, ο οποίος συχνά απουσίαζε από την αποτυχημένη προεκλογική της εκστρατεία για το χρίσμα των Δημοκρατικών για τις προεδρικές.

“Στην Καλιφόρνια, η Κάμαλα Χάρις είχε τη φήμη μιας εισαγγελέα η οποία μάλλον περίμενε παρά έδειχνε το δρόμο, που δεν κινητοποιούνταν σε επίμαχα θέματα παρά μόνον όταν έβλεπε ότι ήταν πολιτικά βιώσιμα”, συνόψιζε σχετικά με την γερουσιαστή τον Ιούνιο η εφημερίδα Sacramento Bee.

Αναφερόταν στις πολιτικο-νομικές μεταστροφές της Χάρις ως εισαγγελέα της περιοχής του Σαν Φρανσίσκο (2003 ως 2010) και στη συνέχεια γενικής εισαγγελέα για όλη την Καλιφόρνια και τους 40 εκατομμύρια κατοίκους της ως την εκλογή της στο Κογκρέσο το 2016.

Το 2004 ήταν αντίθετη στην ελάφρυνση των ελάχιστων ποινών, τις οποίες βεβαίωνε ωστόσο ότι θέλει να μεταρρυθμίσει όταν έκανε πέρυσι την προεκλογική της εκστρατεία για το χρίσμα των Δημοκρατικών για τις προεδρικές.

Το 2010 ξέσπασε απλώς σε γέλια σε ερώτηση για τη νομιμοποίηση της κάνναβης για ψυχαγωγικούς λόγους, το οποίο ήταν ωστόσο ένα πολύ σημαντικό θέμα στην Καλιφόρνια, η οποία κατέληξε και στην υιοθέτηση του μέτρου αυτού το 2018.

Σίγουρα τότε δεν ήταν η μόνη που έσερνε τα πόδια της όσον αφορά τα θέματα αυτά. Ωστόσο αυτή η μαύρη Αμερικανίδα, που γεννήθηκε στο Όκλαντ, την πόλη της αμφισβήτησης, δεν άφησε σίγουρα πίσω της μια εικόνα “προοδευτικής εισαγγελέα”, σε αντίθεση με τον τρόπο που χαρακτηρίζει η ίδια τον απολογισμό της.

“Επανειλημμένως, όταν οι προοδευτικοί την εξόρκιζαν να εμπλακεί σε μεταρρυθμίσεις της ποινικής δικαιοσύνης (…) η κα Χάρις αντιτασσόταν ή έμενε σιωπηλή”, συνόψιζε τον Ιανουάριο του 2019 η Λάρα Μπάζελον, νομικός και πρώην υπεύθυνη μιας μη κυβερνητικής οργάνωσης της Καλιφόρνιας που αγωνίζεται για την καταπολέμηση των δικαστικών σφαλμάτων.

Η Χάρις “βρέθηκε πολύ συχνά στην λάθος πλευρά της ιστορίας”, σημείωνε η ίδια από τις στήλες της New York Times.

Όσον αφορά την αστυνομική βία, ένα ιδιαίτερα ευαίσθητο θέμα της επικαιρότητας στις ΗΠΑ, η Χάρις δεν είχε δείξει επίσης μεγάλη τόλμη. Για παράδειγμα, το 2015 δεν έλαβε θέση όσον αφορά πρόταση νόμου που είχε στόχο να καταστούν συστηματικές οι ανεξάρτητες έρευνες στις περιπτώσεις “θανατηφόρας χρήσης βίας” από έναν αστυνομικό, με τις περιπτώσεις αυτές να αφορούν δυσανάλογα τους πληθυσμούς των μαύρων και των ισπανόφωνων (το 6% και το 37% αντίστοιχα του πληθυσμού της Καλιφόρνιας), μεταξύ των οποίων πολλοί είναι αυτοί που εξακολουθούν να μην συγχωρούν την χλιαρότητα της γερουσιαστή τους.

Επίσης και μια άλλη απόφασή της είχε προκαλέσει βροχή επικρίσεων για την Κάμαλα Χάρις: στο Σαν Φρανσίσκο, είχε ταχθεί υπέρ της δίωξης των γονέων παιδιών που έλειπαν πολύ συχνά από το σχολείο, συχνά ακόμη και εις βάρος μη προνομιούχων οικογενειών που προέρχονταν από εθνικές μειονότητες.

“Πιστεύω ότι ισοδυναμεί με έγκλημα να μην μορφώνεται ένα παιδί”, είχε αιτιολογήσει τότε την απόφασή της.

Ωστόσο η Χάρις είχε και πρωτοβουλίες που υποδέχθηκαν με μεγάλη ικανοποίηση οι προοδευτικοί.

Αυτή εισηγήθηκε ένα πρόγραμμα που προσφέρει σε αυτούς που παρέβησαν τον νόμο για πρώτη φορά απαλλαγή από δίωξη με αντάλλαγμα μια επαγγελματική κατάρτιση, ενώ επέβαλε επίσης σε όλες τις δυνάμεις της τάξης της Καλιφόρνιας να εκπαιδεύουν τους ένστολούς τους κατά των διακρίσεων και των συλλήψεων που γίνονται “με βάση τα χαρακτηριστικά του προσώπου”.

Για τους υπέρμαχους των πολιτικών δικαιωμάτων, αλλά και τους αστυνομικούς, η πιο σημαντική επιτυχία της Κάμαλα Χάρις ήταν η δημιουργία μιας ιντερνετικής πύλης που παρέχει στο κοινό μια πληθώρα δικαστικών δεδομένων, ιδιαίτερα των βίαιων ενεργειών που διαπράττει η αστυνομία κατά τη σύλληψη υπόπτων, ώστε να μπορεί να αποκαθίσταται η αλήθεια.

“Αυτό βοήθησε πραγματικά πολύ το κίνημά μας, επειδή πριν από αυτό, δεν υπήρχε κανένα μέρος στο οποίο να μπορεί κανείς να βρει τους αριθμούς”, σύμφωνα με την Μελίνα Αμπντάλα, συνιδρύτρια του κινήματος Black Lives Matter στο Λος Άντζελες.

“Αυτή υλοποίησε πολύ προοδευτικά προγράμματα, τελεία και παύλα”, δήλωσε η δικηγόρος Νίκι Σόλις, η οποία ήταν συχνά αντίδικος της Χάρις όταν η γερουσιαστής ήταν εισαγγελέας στο Σαν Φρανσίσκο.

“Ως γενική εισαγγελέας της πολιτείας της Καλιφόρνιας, όφειλε να υπερασπιστεί στο δικαστήριο τους νόμους που ίσχυαν είτε συμφωνούσε είτε όχι με αυτούς”, σύμφωνα με τον Τζακ Πίτνι, καθηγητή αμερικανικής πολιτικής στο πανεπιστήμιο στην Καλιφόρνια Claremont McKenna College.

Για τον ειδικό αυτόν, οι κριτικές ότι η Χάρις δεν ήταν αρκετά προοδευτική όταν ήταν εισαγγελέας αποτελούν αντιθέτως ατού για τις προεδρικές εκλογές του Νοεμβρίου, καθώς οι συντηρητικοί είναι πολύ πιθανό ότι θα την κατηγορήσουν ως υπερβολικά “αριστερή” και “ριζοσπαστική”.

Αυτό θα επιτρέψει επομένως στην Χάρις να πει: “Κοιτάχτε, όλοι οι προοδευτικοί με επικρίνουν λέγοντας ότι είμαι υπερβολικά συντηρητική, μάλλον βρίσκομαι στη σωστή θέση”, σύμφωνα με τον Πίτνεϊ.

Κατά την εκστρατεία της για το χρίσμα των Δημοκρατικών για τις προεδρικές, “προσπαθούσε να παίξει λιγάκι από το κέντρο και προσπαθούσε να είναι καλή με όλους”, δήλωσε ο Τζόελ Πέιν, αναλυτής για την χάραξη πολιτικής των Δημοκρατικών, ο οποίος εργάστηκε για την προεκλογική εκστρατεία της Χίλαρι Κλίντον το 2016.

Τώρα “υπάρχει μια πιο συγκεκριμένη φωνή. Υπάρχει μεγαλύτερη σαφήνεια όσον αφορά τη δημόσια εικόνα της”, σημείωσε.

Από το Καπιτώλιο, η Χάρις μαζί με τον Γερουσιαστή Κόρι Μπούκερ, έναν Αφροαμερικανό που ήταν επίσης υποψήφιος για το προεδρικό χρίσμα, έγινε μια από τις ηγετικές δυνάμεις της προσπάθειας των Δημοκρατικών για την καταπολέμηση των καταχρήσεων της αστυνομίας και ηγήθηκε της αποτροπής εναλλακτικής πρότασης των Ρεπουμπλικάνων για τη μεταρρύθμιση της αστυνομίας.

Οι προσπάθειές της αυτές αναγνωρίστηκαν στις αρχές αυτού του μήνα, όταν ο Μπεν Κραμπ, ο δικηγόρος της οικογένειας του Φλόιντ, του Αφροαμερικανού που έχασε τη ζωή του κατά την βίαιη προσαγωγή του από αστυνομικούς στη Μινεσότα προκαλώντας ένα κύμα διαδηλώσεων κατά του ρατσισμού και της αστυνομικής βίας, δημοσίευσε άρθρο γνώμης με το οποίο υποστήριζε την υποψηφιότητά της για τη θέση της αντιπροέδρου.

“Η υπόθεση για μένα είναι απλή: Αποτέλεσε έναν παράγοντα αλλαγής σε κάθε επίπεδο της κυβέρνησης -τοπικό, πολιτειακό και ομοσπονδιακό- για 30 χρόνια”, έγραφε ο Κραμπ την ώρα που η διαδικασία αναζήτησης υποψήφιας αντιπροέδρου από τον Μπάιντεν εισερχόταν στην τελική φάση της.

“Γνωρίζω την Κάμαλα Χάρις καιρό. Είναι πιο έτοιμη από ποτέ για τη θέση”, αντέδρασε εξάλλου στην επιλογή της από τον Μπάιντεν ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα, ενώ ο πρώην αντίπαλός της στην κούρσα για το χρίσμα του Δημοκρατικού Κόμματος Μπέρνι Σάντερς την συνεχάρη λέγοντας ότι “θα μπει στην ιστορία ως η επόμενη αντιπρόεδρός μας”.

“Το όνομά μου σημαίνει ‘λωτός’, ένα σημαντικό σύμβολο στην ινδική κουλτούρα”, έγραφε η Κάμαλα Χάρις στην αυτοβιογραφία της το 2018 “The Truths We Hold”, σύμφωνα με το BBC. “Ένας λωτός μεγαλώνει κάτω από το νερό, τα λουλούδια του βγαίνουν στην επιφάνεια, ενώ οι ρίζες του είναι φυτεμένες γερά στον βυθό του ποταμού”, πρόσθετε η Κάμαλα, κόρη μητέρας που γεννήθηκε στην Ινδία και πατέρα που γεννήθηκε στην Τζαμάικα.

“Η Χάρις μεγάλωσε ενστερνιζόμενη την ινδική της κουλτούρα, αλλά ζώντας μια ζωή υπερήφανης Αφροαμερικανής”, έγραφε πέρυσι η εφημερίδα “Washington Post”.

Η ίδια γράφει επίσης στο βιβλίο της ότι η μητέρα της “καταλάβαινε πολύ καλά ότι μεγάλωνε δύο μαύρες κόρες (…) και ήταν αποφασισμένη να εξασφαλίσει ότι θα μεγαλώσει δύο μαύρες γυναίκες που θα έχουν αυτοπεποίθηση”.

Όταν ήταν υποψήφια για έδρα στη Γερουσία, το 2015, το περιοδικό Economist την περιέγραφε ως “την κόρη μιας Ινδής ερευνήτριας για τον καρκίνο και ενός Τζαμαϊκανού καθηγητή οικονομικών, η οποία είναι η πρώτη γυναίκα, η πρώτη Αφροαμερικανίδα και η πρώτη ασιατικής καταγωγής γενική εισαγγελέας της Καλιφόρνιας”.

Ωστόσο η 55χρονη γερουσιαστής δηλώνει ότι η ίδια δεν προβληματίστηκε για την ταυτότητά της και περιγράφει τον εαυτό της απλώς ως “μια Αμερικανίδα”.